Türkiye'nin yeni süper bilgisayarı görücüye çıktı

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Modelleme ve Simülasyon Uygulama ve Araştırma Merkezi (MODSİMMER) TRUBA Veri Merkezinin küresel boyuttaki sorunlara Türkiye'nin kendi çözümlerini üretmesi açısından oldukça önemli olduğunu söyledi.

MODSİMMER TRUBA Veri Merkezi'nin açılışı ve Lenovo işbirliği ile hayata geçirilen, matematikçi ve bilim insanı Ordinaryüs Prof. Dr. Cahit Arf'in ismini taşıyan ARF Süper Bilgisayarı'nın tanıtımı dolayısıyla TÜBİTAK ULAKBİLİM Ağ Teknolojileri Birimi'nde, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır'ın da katılımıyla tören düzenlendi.

Mandal, burada yaptığı konuşmada, iklim değişikliği başta olmak üzere savunma, sağlık, enerji ve sosyal bilimler alanlarında, özellikle dijitalleşmeyle, yüksek başarımlı hesaplama ve süper bilgisayarların önem kazandığına dikkati çekti.

2003'te çıktıkları yolda Türkiye'nin bu alandaki görünürlüğünün ve veri bilimi odaklı çözümlerinin daha da artmasını istediklerini belirten Mandal, şu ifadeleri kullandı:

"Başta ülkemiz olmak üzere küresel boyuttaki sorunlara kendi çözümlerimizi oluşturma noktasında TRUBA Veri Merkezi oldukça önemli. Bu alanda yaptığımız uluslararası işbirliklerimizle dünyanın 8. en güçlü performansına sahip yüksek başarımlı hesaplama sisteminin ortağıyız. Bugün açılışını yaptığımız altyapıyla birlikte dünya çapındaki matematik alanındaki bilim insanımız Ordinaryüs Prof. Dr. Cahit Arf Hoca'mızın ismiyle ARF Süper Bilgisayarı'mızı ülkemize kazandırmış oluyoruz. Bu şekilde bir tarafta uluslararası erişime sahip olunan süper bilgisayar, diğer taraftan tamamen ülkemize ait olan süper bilgisayarımızla tüm araştırma ekosistemimize hizmet sağlayacağız. Bu altyapıların ülkemizin nitelikli insan kaynağı yetiştirilmesine de hizmet sağlayacak."

"Türkiye, diğer ülkeler için güçlü bir rol model"

Lenovo Altyapı Çözümleri Grubu Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Başkanı Giovanni Di Filippo da Lenovo'nun yenilikçi ürünlerinin teknolojiyi daha akıllı hale getireceğini belirtti.

Di Filippo, "Bugün yapay zeka, büyük miktarda veri analizi ve güçlü tahminler yaparak işletmelere kolaylık sağlıyor. Bu, hem hükümetlerin hem de şirketlerin daha iyi kararlar almasının ve verimliliklerini artırmalarının yolunu açıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Dünyanın en güçlü süper bilgisayarlarının "TOP500" adlı bağımsız bir kuruluş tarafından sıralandığını ifade eden Filippo, Türkiye'nin ARF Süper Bilgisayarı'nın etkileyici şekilde 313. sırada yer aldığını, enerji verimliliği için oluşturulan "Green500" listesinde de 360. sırada yer alarak olağanüstü bir başarıya imza attığını bildirdi.

Filippo, şirket olarak bu başarya ortak olmaktan dolayı son derece gururlu olduklarını anlatarak, şunları kaydetti:

"Bu başarı, hem TÜBİTAK'ın hem de Lenovo'nun yüksek performanslı bilgi işlemiyle dünya çapındaki liderliğinin kanıttır. Biliyorsunuz Cahit Arf, birçok çağdaş Türk matematikçinin eğitimini sadece dersleri aracılığıyla değil, aynı zamanda konferans ve seminerlerde yaptığı bilgilendirici tartışmalarla önemli ölçüde etkiledi. Genç matematikçiler, onun yaklaşımını, kendine özgü yöntemlerini ve çözümlerini takip etti. O hedeflerine ulaşana kadar asla pes etmedi. Biz de özelleştirilmiş süper bilgisayarları yaparken onun gibi pes etmeden çalıştık. Lenovo olarak en nihai hedefimiz, her zaman müşterilerimize ve toplumlara yenilikler getirmektir. Bugün, bu veri merkezinde büyük ortaklığımızın sonucunu görmekten dolayı çok mutluyuz. Türkiye'nin teknoloji alanındaki vizyon ve liderliğinin çoğu ülkeye ilham verdiğini gözlemliyorum, diğer ülkeler için güçlü bir rol modeli olacağınızdan eminim."

MODSİMMER TRUBA Veri Merkezi

Modelleme ve simülasyon alanında araştırma ve eğitim faaliyetleri yürüten MODSIMMER, çeşitli disiplinlerden gelen araştırmacıları bir araya getirerek, karmaşık sistemlerin modellenmesi ve simülasyonu konusunda çalışmalar yapıyor.

Merkezin temel amaçları arasında, modelleme ve simülasyon teknolojilerini kullanarak problemlere yenilikçi çözümler geliştirmek, bu alanda ulusal ve uluslararası projeler yürütmek ve öğrencilere bu teknolojileri öğretmek yer alıyor. Ayrıca, sanayi ile işbirlikleri kurarak, akademik bilgiyi uygulamaya dönüştürmek ve ekonomik katma değer yaratmak da merkezinin öncelikleri arasında bulunuyor.

2023'te gerçekleştirilen yeni teknoloji doğrudan sıvı soğutmalı süper bilgisayar yatırımı olan ARF kümesi (yaklaşık 55 bin çekirdekten oluşan sistem) ile TRUBA'nın kaynak kapasitesi 80 binden fazla hesaplama çekirdeğine (yaklaşık 4,8 Pflop/s teorik) ulaştı.

Yeni hesaplama kümesi ARF, faaliyete geçtiği ilk yıl, Haziran 2024 Top500 listesinde 313. sırada yer alarak büyük bir başarıya imza attı. 1993'te başlatılan ve her 6 ayda bir güncellenen Top500 listesi, dünya genelinde en güçlü 500 bilgisayar sistemini sıralayan prestijli bir kaynak. Bu liste, bilgisayar teknolojilerindeki gelişimleri izlemeyi ve genel amaçlı sistemlerin ortak kullanımı için önemli bir referans sağlamayı amaçlıyor.

TÜBİTAK ULAKBİM bünyesinde 21 yıldır faaliyet gösteren Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı (TRUBA), 2023 yılı itibarıyla 180 farklı araştırma kurumundan 6 binden fazla araştırmacıya hizmet veriyor. Araştırmacıların bilimsel çalışmalarına doğrudan katkı sağlayan TRUBA, çeşitli kamu kurumları ve araştırma enstitüleriyle ortak projeler gerçekleştirerek ulusal anlamda stratejik bir öneme sahip.

TRUBA, 2023 yılına kadar 25 binden fazla hesaplama çekirdeği, 216 grafik işlemci ve 14 petabayt veri depolama alanıyla hesaplamalı bilimler alanında faaliyet gösteren araştırmacılara ve AR-GE faaliyetleri yürüten kurumlara destek verdi.

Bakan Kacır, törenin ardından, projede emeği geçenlere plaket takdim etti.

AA