İnanılır gibi değil.. Volkswagen iflas mı edecek ?

Çevreye zararlı egzoz gazı değerlerini düşük göstermek için, dizel motorlarındaki bilgisayar ayarlarıyla oynayan Alman Volkswagen’e bu skandalın beklenenden çok daha pahalıya mal olacağı gözüküyor. Henüz tazminat davaları açılmadan, çapı belli olmadan bile skandalın Avrupa’nın en büyük otomotiv üreticisi VW’yi iflasa sürükleyecebileceği tartışmaları başladı.

Hürriyet'ten Celal Özcan'ın haberine göre bir hafta önce ortaya çıkan egzoz gazı skandalı Volkswagen AG’nin geleceğini tehdit ediyor. VW yönetiminin kendi verdiği bilgiye göre dünya çapında dizel motorları manipüle edilmiş 11 milyon araç satıldı. Alman basınındaki haberlere göre Almanya’da 2.8 milyon manipüle Volkswagen markalı araç trafikte. Avrupa pazarındaki manipüle dizel motorlu VW araç sayısı da çok yüksek. ABD, VW’ye toplu dava açmaya hazırlanıyor. ABD’nin açacağı toplu davalar için tazminatın 18 milyar Euro tutacağı hesap ediliyor. Bunun yanında araç sahiplerine tazminatlar gündemde. Hukukçular, araçları manipüle edilmiş sürücülere, araçlarının kendilerine garanti edilen özelliklere sahip olmadığı için tazminat ödenmesinin kaçınılmaz olacağı görüşünde. Bu durumda VW’nin geleceği tazminatların çapına bağlı. Tazminatların yüksekliği dünya çapında 600 bin insanın çalıştığı VW’yi iflasın eşiğine sürükleyebilir endişesi var.

HÜKÜMET YANA
Alman hükümeti de VW’nin araç sahiplerine de tazminat ödemesinden yana. Hükümet ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD) Grup Başkan Yardımcısı Sören Bartol, VW’den araç sahiplerine zaman geçirmeden birer mektup yazarak, araçlarını servise götürmeleri için çağrı yapmasını ve hatanın ortadan kaldırılmasını istedi. Alman Çevre Yardımı Kuruluşu Müdürü Jürgen Resch, VW’nin geleceğinin, manipülasyonu tüm boyutlarıyla açıklamasına, bu araçları geri alıp çevreye uygun hale getirmesine bağlı olacağını söyledi. VW’den başka Mercedes, BMW gibi Alman otomobil şirketleri de manipülasyona gitti mi sorusu gündemde. Daimler Başkanı Dieter Zetsche, “Biz prensip olarak yasal düzenlemelere bağlıyız. Hiçbir araçta manipülasyon yapmadık” dedi. Almanya’da hükümet ve ekonomi çevreleri  VW skandalının “Made in Germany” markasına vereceği zararı önlemeye çalışıyor.  

NİÇİN TAKİP ETMEDİ
Cuma günü gerçekleşen VW Denetleme Kurulu toplantısına uyarılarla ilgili bir rapor sunuldu. Skandal üzerine istifa eden CEO Martin Winterkorn’un yerine Yönetim Kurulu Başkanlığı’na seçilen Matthias Müller, uyarıların üzerine neden gidilmediği, uyarıların niçin karşılıksız kaldığı ve eski başkan Winterkorn’un bu uyarılardan haberi olup olmadığı yönünde sorularının üzerine gidecek. Matthias Müller, birinci görevinin VW’ye güveni yeniden kazanmak olduğunu söyledi.  Denetleme Kurulu toplantısında istifa eden Winterkorn’un maaşı da tartışıldı. Dışarıya sızan bilgilere göre Winterkorn, sözleşmesinin biteceği 2016 yılı sonuna kadar maaşının ödenmesinde ısrar ediyor. Winterkorn’un yıllık maaşı 16 milyon Euro. Ancak VW’yi Winterkorn’un yıllık maaşından daha çok toplu skandalın maliyeti ilgilendiriyor. Tazminatların korkunç büyük rakamlar tutacağı hesaplanıyor.

2011 YILINDA UYARILMIŞ
Alman basınında yer alan haberlerde göre çevreye ve sağlığa zararlı egzoz gazı değerlerini düşük göstermek için dizel motorlarına yasak yazılım yükleyen VW şirketini yıllar önce şirketteki bir teknisyenin uyardığı ortaya çıktı.  Alman basınındaki haberlere göre VW şirketi içinden bir teknisyen daha 2011 yılında şirket yönetimini yasak uygulama üzerine uyardı. Teknisyen, bu uygulama yasalara aykırı dedi. Hatta VW’ye mal üreten Bosch şirketinden böyle bir uyarı çok daha önce geldi. Bosch 2007 yılında VW yönetimine bir mektup yazarak, egzoz gazı değerlerini düşük gösteren bilgisayar yazılımının yasak olduğunu belirtti.

SKANDAL NASIL ORTAYA ÇIKTI?
VW’nin dizel motorlara yerleştirdiği, çevreye ve sağlığa zararlı egzoz gazı değerlerini düşük gösteren aletin adı “Electronic Diesel Control 17”. Gizli bir bilgisayar yazılımı. VW’nin skandalı nasıl ortaya çıktı? ICCT adlı Uluslar arası çevre vakfında görevli Berlinli kimyager Peter Mock, Almanya’nın ABD için ürettiği otomobillerin Avrupa’dakinden çok daha temiz ve çevreye uygun olduğu görüşünden hareketle test yapmak istedi. ICCT, West Virginia Üniversitesi’ne 2014 Mart’ında görev verdi. Bir profesör, bir mühendis, iki öğrenci ve bir üniversite çalışanından oluşan 5 kişilik bir araştırma grubu kuruldu. Grup, elektrikli süpürgeye benzeyen, İki ölçüm aletinden oluşan, jeneratörlü ve hortumlu aleti aracın bağajına yerleştirerek, test için trafiğe çıktı. Araçlar 4 bin km trafikte kullanıldı. Egzoz gazının Avrupa’dakinden daha temiz olduğu düşüncesinden hareket eden araştırmacılar, tam tersi bir sonuç üzerine kendilerinin hata yaptığını sanarak, kim hata yaptı diye kavgaya tutuştu. İki ay sonra değerlerin doğru olduğu sonucuna varan araştırma grubu, Amerikan Çevre Ajansı’nı (EPA) alarma geçirdi. 2012 yapımı VW Jetta ve 2013 yapımı VW passat aracındaki egzoz gazı değerleri çok yüksek dedi. BMW X5 modelinin değerlerinin ise tuttuğunu belirtti. ABD Çevre Ajansı, 2014 Aralık ayında VW’ye bunun kaynağını sordu. VW değerlerin yüksek olmasına teknik bir sorunun neden olduğunu gösterdi ve Jetta, Golf, Beetle, Audi A3 model 482 bin aracı egzoz servisi adı altında tamire çağırdı. Ama araçlarda herhangi bir değişiklik yapılmadı. 3 Eylül 2015’te VW, Amerikan Çevre Ajansı’na dizel motorların yazılımında manipülasyon yaptığını itiraf etti.