İkinci el araç satışına düzenleme getirildi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasını taşıyan yönetmelik; Bilgi Sistemi ve Ödeme Sisteminin kurulması, işletilmesi ve ikinci el motorlu kara taşıtı satışında ödeme sisteminin gerçek ve tüzel kişiler tarafından kullanılması ile ekspertiz raporlarının düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları, motorlu kara taşıtı ihale, ilan ve ön değerlemesine ilişkin ilke, kural ve yükümlülükleri, toplu iş yeri ve taşıt pazarlarında aranan şartları ve Bakanlık, yetkili idare ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarını kapsıyor.

İnternet üzerinden ikinci el araç satışına yönelik düzenlemelerin de yer aldığı yönetmelikle yetki belgesi olmayanların online platformlarda araç satış ilanı vermesine sınırlamalar getirildi.

Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan yeni yönetmelik, motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin usul ve esasları düzenliyor. Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik, motorlu kara taşıtı ticareti yapan gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülüklerinden, yetki belgesi ve mesleki yeterlilik şartlarına kadar geniş bir yelpazede düzenlemeler getiriyor.

Güvenli ödeme sistemi

Sahte para kullanılması ihtimali, nakit ödeme zorluğu ve satış bedelinin ödenmemesi riskinin ortadan kaldırılması amacıyla, ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında Güvenli Ödeme Sisteminin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi.

Kaporası alınan taşıt siparişleri düzenleme altına alındı

Kısmi ödeme alınan siparişlerde alıcı mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getirildi. Yetkili satıcı, bu formu düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyecek, kaporası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya teslim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının %10’undan fazla kapora alamayacak.

Ayrıca alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde siparişini herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecek.

Ödenen fiyat değişmeyecek

Motorlu kara taşıtı tedarik zincirinde adil rekabet ortamının sağlanması ve haksız ticari uygulamaların engellenmesi amacıyla distribütör ve yetkili satıcılara yönelik kural ve yükümlülükler getirildi.

Distribütörlerin haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek faaliyetleri tanımlanarak yetkili satıcılarla ilişkilerinde uymaları gereken kurallar belirlendi. Buna göre, fatura tarihinden sonra distribütörler taşıt fiyatında artış yapamayacak ve taşıtı 15 gün içinde yetkili satıcıya teslim edecek.

Yetkili satıcılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim etmekle yükümlü olacak.

Yetki belgesi zorunluluğu: İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapmak isteyen işletmelere yetki belgesi zorunluluğu getirildi. Belge olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapılamayacak. Ayrıca, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin olarak işletmelerin mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerektiği vurgulandı.

Yetki belgesi almak isteyen işletmelerin yerine getirmesi gereken şartlar:

Vergi ve Oda Kaydı: İşletmenin gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması ve ilgili meslek odasına kayıtlı bulunması gerekiyor. Meslek odası kayıtlarında işletmenin faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin yer alması şart koşuluyor.

Mesleki Yeterlilik: İşletme sahiplerinin veya işletmenin yetkili temsilcilerinin, Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekiyor. Bu belge, motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının bilgi, beceri ve yetkinliklerini belgeliyor.

Adli Sicil Şartı: Yetki belgesi alacak kişilerin, kasten işlenen suçlardan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış olması, iflas etmemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması gerekiyor. Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu ildeki Ticaret İl Müdürlüğü tarafından Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi (MOTKARSİS) üzerinden verilecek, yenilenecek veya iptal edilecek. Her bir işletme için ayrı ayrı düzenlenen bu belge devredilemeyecek ve belirli aralıklarla yenilenmesi gerekecek. Ayrıca, yetki belgesi olmayan işletmeler, bir takvim yılı içinde üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yaparsa, bu satışlar ticari faaliyet olarak kabul edilecek ve yetki belgesi alma zorunluluğu doğacak.

Geçiş sürecindeki muafiyetler: Yönetmelik, belirli şartları yerine getirme sürecinde işletmelere bazı muafiyetler tanıyor. 1 Mart 2025 tarihine kadar yapılan yetki belgesi başvurularında, işletme sahipleri için lise mezuniyeti şartı aranmayacak. Ayrıca, 15 Ağustos 2020 tarihinden önce Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesi alan motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının belgeleri iptal edilmediği sürece, bu kişilerden Seviye 4 mesleki yeterlilik belgesi istenmeyecek. Bakanlık, bu tarihlerde değişiklik yapma yetkisine de sahip.

İkinci el araç satışı için işletmelerin ilan verirken uyması gereken kurallar şu şekilde belirtildi:  

MADDE 21-

a) Yetki belgesi numarası ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanı ile 20 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen diğer bilgilere güncel olarak yer vermek. 

b) Üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer vermemek.

c) İkinci el motorlu kara taşıtının satılması, taşıt teslim belgesi süresinin veya ilan verme yetkisinin sona ermesi halinde ilan faaliyetine gecikmeksizin son vermek.

İlan platformlarının uyması gereken kurallar ise,

MADDE 22- (1) Başkalarına ait motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan platformlar aşağıdaki hususlara uymakla yükümlüdür:

a) İşletmelerin üyeliğinin veya kaydının yapılmasından ve yenilenmesinden önce Bilgi Sistemi üzerinden yetki belgesi kontrolü yapmak ve yetki belgesine sahip olmayan işletmelerin üyeliğine veya kaydına izin vermemek.

b) Gerçek kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ile telefon numarasını; tüzel kişinin unvanı ve telefon numarasını üyelikten veya ilanın yayımlanmasından önce doğrulamak. Her takvim yılında en az bir defa bu bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek, güncellenmesini sağlamak ve bu bilgileri beş yıl süreyle saklamak.

c) İlan veren gerçek kişilerin ad soyad bilgilerinin tam ad ve soyadı veya tam ad ve soyadın/soyadlarının baş harflerini ve varsa tescil edilmiş işletme adını, tüzel kişilerin ise tescil edilmiş unvanını ve varsa işletme adını içerecek şekilde gösterilmesini sağlamak.

ç) İlana konu taşıtın ilan veren kişiye veya ilan verenin gerçek kişi olması halinde birinci ve ikinci derece kan hısımlarına veya eşine ait olduğunu ya da ilanı veren kişinin ilana konu taşıt sahibi tarafından yetkilendirildiğini ilanı yayımlamadan önce Bakanlığın elektronik sistemleri üzerinden doğrulamak.

d) İlanlara ilişkin talep ve şikâyetlerin internet tabanlı iletişim yöntemlerinden en az biri ve telefon aracılığıyla iletebilmesi için müşteri hizmetleriyle iletişim imkânı sunmak. Bu talep ve şikâyetlerin etkin şekilde yönetilerek sonuçlandırılmasını sağlamak. e) Piyasa yapısını bozucu veya tüketiciyi yanıltıcı ilanları önlemeye yönelik tedbirleri almak.  

Araç yetki belgesi nasıl ve nereden alınır?

İkinci el araç alımı satımı için gerekli olan ve ticaret il müdürlükleri tarafından verilecek yetki belgeleri için, çalışma ruhsatında ikinci el taşıt ticaretinin bulunması gerekecek. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu'ndan alınacak mesleki yeterlilik belgesi ile gümrük ve ticaret il müdürlüklerine başvurulacak ve "yetki belgesi" alınacak.