Yükselen kuleler ve ranta kurban edilen İzmir

İzmir için de deprem sirenleri çalıyor . Kahramanmaraş’da deprem olacağını aylar önce söyleyen Prof. Dr. Naci Görür , bu defa uyarıyı İzmir için yapıyor .

İzmir’de büyük tehlike yaratacak fayın İzmir Fayı olduğuna dikkat çeken Naci Görür şu uyarıları yapıyor  :

‘’Körfez kıyısında yapılan binalar bataklık bir zeminin üzerinde bilinçsizce  inşa edilmiştir . Bu nasıl olmuş ? Nasıl müsaade edilmiş ? Anlaşılır değil . Eski İzmir’de bu kadar yüksek binalara müsaade edilmezdi . Çoğu binanın yıkılması lazım .’’

Naci Görür , hocanın bu uyarısı Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer tarafından instagram hesabından hemen karşılık buldu .Soyer , ‘’Bilimin işaret ettiği yolda zamanla yarıştığımızı bilerek tüm gayretimizle çalışıyoruz. ‘’ cevabını verdi .

Görür hocanın uyarısı ve Soyer’in cevabına yazının ilerleyen bölümlerinde ben de cevap vereceğim. Ancak bir durum tespiti yapmak gerekli .

Ama önce İzmir’in tarihsel deprem gerçeğini hatırlatalım ;

İzmir’de ise , şiddeti 6.5 üzerinde 14 büyük deprem meydana gelmiş.

Büyük yıkıma neden olan ve kayıtlara geçirilmiş ilk deprem M.Ö. 26’da yaşanan 7.0 büyüklüğündeki deprem . Gece meydana gelen bu depremde  İzmir Efes başta olmak üzere  bölgedeki 12 önemli kent yıkıldı .

M.S. 178 meydana gelen 6.5 şiddetindeki depremde İzmir harabeye döndü. .Zeminde derin çatlaklar oluştu üç liman kapandı . Kentin yeniden inşası için İzmir  3 yıl vergiden muaf tutuldu .

MS 688’de meydana gelen 6.5 büyüklüğündeki deprem öylesine yıkıcıydı ki , 20 bin kişi yaşamını yitirdi .

1039 ve1389 da yaşanan  6.7 büyüklüğünde ki depremlerde ise  İzmir üst üste iki kere daha yıkıldı .

İzmir’de Cumhuriyet Tarihinin ilk depremi ise , 31 Mart 1928 yılında  Torbalı ilçesinde yaşandı. Bu depremi 1939 yılında 7.1 şiddetinde Dikili , 1949 yılında Karaburun .

Daha sonra 1974 ve 1977 yıllarında  İzmir merkezinde depremler oldu .

1979 Foça ,2003 Urla ,2005 de Sığacık da deprem yaşadı İzmir …

2020 yılının 30 Ekim günü saat 14.51 de yaşanan 6.9 büyüklüğündeki depremde bir çok bina yıkılmış , insanlar hayatını kaybetmişti .Son olarak da 1İzmir’de 7 Ekim 2022 de Buca’da deprem yaşandı .

Prof. Dr. Naci Görür gibi aynı uyarıyı Jeofizik Odası İzmir Şube Başkanı  Sinancan Öziçer de İzmir Körfezindeki 4 diri fayın incelenmesini istedi .

İzmir’de karadan kaynaklı depremler 5 şiddetinde olmuş . Ama, denizden gelen depremler 6 ve üstü yıkıcı olarak gerçekleşmiş .

İzmir tarihte çok kereler yıkılmış , canlar kaybedilmiş .

Deprem , İzmir’in gerçeği .Ama bunu unutanlar var .

İzmir , Sigorta Şirketlerinin deprem riskli iller sıralamasında  Kocaeli ,Bolu ,Sakarya ,Bursa , Balıkesir’den sonra 6’ncı sırada yer alıyor .

Yani İzmir 1. Derece  riskli deprem bölgesi .

İzmir , son yıllar da Türkiye’nin dört bir yanından göç alan gözde ili…

Nüfusu , hızla artıyor .Son tespitlere göre 4 milyon 321’e  ulaşmış .Neredeyse Başkent Ankara’yı nüfus da yakalayacak .

Nüfus ile birlikte kentin her noktasından kuleler yükseliyor  .

Daracık sokakların arasındaki 2-3 katlı binalar yıkılıyor ‘’kentsel dönüşüm’’ adı altında 15-20 katlı kuleler yapılıyor . Ne alt yapı var üst yapı .

Tam bir kervan yolda düzülür mantığı. Plansız –programsız bir yapılaşma .

‘’Yıkılsın kardeşim .Kent yenileniyor ‘’ diyebilirsiniz .

Ben de kent yenilensin isterim .

Ama betonlaştırmadan .Çevreyi ve insanı koruyarak .

Eski mahallelerde riskli binalar yıkılsın . Ama onların yerine semtin dokusunu koruyarak ve  kenti çirkinleştirmeden. Mimarisi İzmir’i güzelleştiren  binalar yapılsın .

Rant için İzmir yağmalanmasın .

Bu kulelerin yapıldığı  ve yapılacağı Karabağlar İlçesine bağlı Esentepe ve General Kazım Özalp Mahallesinden örnek vereceğim :

Zamanın da bu mahalleye Afyonkarahisar ilimizden gelen vatandaşlarımız yerleşmiş . 2 -3 kat arası evler yapmışlar  .Bu mahalle de bugüne kadar 1-2 bin kişi yaşadığı için yollarından bir araba zor geçiyor. Alt yapı yıkılan binalara göre planlanmış  . O sokağa bir araba park edince ulaşım duruyor .

Her geçen gün de yeni yeni kuleler dikiliyor . Mahallede askeri bölgeler olmasa yeşil yok denecek kadar az.

Durumu bu mahallede yaşayan arkadaşımız CİMER üstünden Karabağlar Belediyesi’ne iletmiş .

Dilekçesinde , yapılan bina yükseklikleri ile yaşam alanlarının ve giderlerin doğru orantılı olmadığını  .İzmir’in 1. Derece deprem riski olan bölge olmasından dolayı dikey mimari yerine eski semt ve mahallelerde yatay mimarinin tercih edilmesinin doğru olacağını. Dikey mimarinin yeni yerleşim bölgelerinde   yapılmasının doğru olacağını belirtmiş .

Kendisine 13 Ocak 2023 tarihin de Karabağlar Belediyesi Etüd Proje Müdürlüğü’nden yine CİMER üstünden cevap gelmiş .

CHP’li Belediye  bölgede 8 kattan 15 kata yükselme iznini savunuyor .

İşte cevabın son bölümü ;

‘’…..sonuç olarak. En az 1000 metre kare büyüklüğündeki imar parsellerinde emsal belirlenen yapılaşma koşulunda gelen inşaat hakkı , ‘mimaride esneklik sağlamak ‘ amacıyla 15 kata kadar bina yüksekliğine  erişebilecektir .’’ 

‘’Mimaride esneklik sağlamak’’ için kat yükselttik diyen ve depremde insan canını yok sayan zihniyet.

Yüksek binaların deprem riskini uzmanlara sordum .

İşte , uzmanların yüksek binalarla ilgili görüşü ;

‘‘Yapı sistemlerinin tasarımında yük , malzeme ve boyut koşulları olmak üzere üç ana unsur bulunmaktadır .Yapılarda kat adedinin artması ile kütlenin ve kütle etki kolunun artması sonucu deprem kuvvetleri artacaktır .Kat adedi arttıkça hasar oranı da artar ‘’.

Deprem Uzmanı Naci Görür de ,’’Eski İzmir’de bu kadar yüksek binalara müsaade edilmezdi ‘’ diyor.

Evet , Sayın Başkan Soyer , ‘’Neden , bu kadar yüksek binalara müsaade ettiniz ve etmeye devam ediyorsunuz  ?’’

1 Derece deprem bölgesi İzmir , korkusuzca yerel yöneticileri eliyle  betonlaştırılıyor. İnsan canı yok sayılıyor .

Yaptıklarını sandıklarının adı ‘’Kentsel Dönüşüm ‘’.

Biz Kentsel Dönüşümü de yanlış anlıyoruz. Eskiyi yıkıp yeniyi yıkmanın adı değil Kentsel Dönüşüm …

Tüm mahalleyi , Ticari alanından , sağlık alanına , okullardan konut alanına kadar alt ve üst yapısı ile yeniden planlayarak yapmaktır .

Bizim yöneticilerimizin uyguladığı Kentsel Dönüşümü , en güzel deprem uzmanı Prof. Dr. Naci Görür hocamız özetlemiş :

’ ‘Biz kentsel dönüşümü rantsal dönüşüm , mütehait dönüşümü olarak algıladık ‘’.

İşte yapılan tam da bu…

Karabağlar Belediye Başkanı Muhittin Selvitopu’yu 3 yıldır takip ediyorum . 7/24 çalışan bir  başkan .

Yazının girişinde , Görür hocanın olası İzmir depremi uyarısına sosyal medyasından verdiği yanıtı yazmıştım. Başkan ne demişti ; ‘’Bilimim işaret ettiği yolda zamanla yarıştığımızı bilerek çalışıyoruz ‘’

Sayın Başkan , zamanla yarıştığınızın farkındasınız o zaman İzmir’de 8 katın üzerindeki  kat izinlerini iptal edin .Sizin ve Belediye Meclisi’nin  alacağı yeni bir karar İzmir’in yaşaması muhtemel büyük yıkımın önüne geçer.

Hem canları kurtarın hem İzmir’i kurtarın .

Çok mu zor plan değişikliği yapmak ?

Kenti kulelerle betonlaştıracağınıza yeşilleştirin .

Mavi ile yeşili buluşturun .

Rant için Avrupa kenti olan İzmir’e kıymayın .

İzmir’e her noktadan körfezin görüldüğü yatay mimari yakışır .

Kahramanmaraş merkezli son depremde yıkılan binaların çoğu yüksek ve yeni binalar bunu unutmayın dikey mimariye izin veren yöneticiler.

Prof. Dr . Mete Işıkara’yı rahmetle anarak yazıyı bitirelim ;

‘’Deprem öldürmez ,insan öldürür .’’