2022 yılında çalışma hayatı ve sosyal güvenlik sisteminde neler değişti ?

Asgari ücret ve yeni dönem zamlar belirlenince çalışma hayatı ile ilgili pek çok parametre de değişti. Asgari ücretin vergi dışı bırakılması ile birlikte AGİ uygulaması da kaldırıldı.

Asgari ücret 2022 yılı boyunca brüt 5.004 TL olarak uygulanacak. Bu rakam aylık. Ancak asgari ücret kural olarak günlük belirleniyor. Günlük asgari ücret rakamı ise 166,8 TL. Buna göre sigortalı bir çalışanın SGK’ya bildirilebilecek prime esas kazanç günlük alt sınır 1.251 TL’ye, aylık üst sınır ise 37.530 TL’ye yükselmiş oldu. Yani bir sigortalı için SGK’ya en fazla 37.530 TL üzerinden prim ödenebilecek.

Bağ–Kur primi

Primlerini kendisi ödeyen Bağ – Kur’lular için 2022 yılında en düşük prim 1726.38 TL. Bağ – Kur’lular düzenli ödemede 5 puan prim indirimden faydalanabiliyor. Prim borcu olmayan ve 5 puan indiriminden yararlanan Bağ – Kur’luların prim miktarı 1.476,18 TL’ye düşecek. Tarım Bağ – Kur’lular için ise prim miktarı 1.668,83 TL olacak. Primini düzenli ödeyen Tarım Bağ – Kur’lular ise 1.426,97 TL prim ödeyecekler.

İsteğe bağlı' sigorta Primi

Sigortalı olarak çalışmayan fakat isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek Bağ – Kur’lu sayılan kişilerin de 2022 yılında ödemesi gereken aylık prim miktarı 1.601,28 TL olacak. Kendi primini ödeyerek sigortalı olan isteğe bağlı sigortalılar yıl boyu 1.601,28 TL prim ödeyecekler.

2022 yılında ev hizmetlerinde 10 günden az çalıştırılan kişiler için günlük ödenmesi gereken prim miktarı 3.34 TL olacak. Diğer yandan 10 gün ve daha fazla çalıştırılan kişiler için ödenmesi gereken prim 53,38 TL’ye yükselecek. Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalıştırılan kişiler yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabiler. Bu nedenle de 10 gün ve daha fazla çalıştırılan kişilere göre aylık ödenmesi gereken prim tutarları farklılaşıyor.

İşsizlik ödeneği

İşsizlik ödeneğinin miktarı da işsiz kalan kişinin SGK’ya bildirilen kazancına endeksli. İşsiz kalmadan önceki son dört aydaki kazançlar üzerinden hesaplanan işsizlik ödeneğinin tutarı, asgari ücretteki artışla birlikte mayısta işsiz kalan bir asgari ücretli için 1.986,41 TL olacak. Diğer yandan ocaktan itibaren işsizlik ödeneğinin tavan miktarı 3.972,82 TL olacak. İşsizlik ödeneği hesaplanırken bulunan tutar 3.972,82 TL’nin üzerinde olsa bile ocak ayından itibaren en fazla bu tutarda işsizlik ödeneği ödenecek. Bu tutarın üzerinde işsizlik ödeneği ödenmeyecek.

65 yaş aylığı

65 yaş aylığının miktarı asgari ücrete değil, memur maaş katsayısına endeksli. Dolayısıyla 65 yaş aylığının miktarı yeni yıl ile birlikte belli olacak. Ancak 65 yaş aylığı için gerekli şartlar içerisinde yer alan gelir sınırı asgari ücrete göre belirleniyor. 2022 yılında 65 yaş aylığı için gerekli şartları sağlayan kişilerin gelir tespiti yapılırken 1417.66 TL tutarı baz alınacak. Bu tutarın üzerinde gelir varsa 65 yaş aylığı bağlanamayacak.

Genel Sağlık Sigortası için gelir testi

Sigortalıların genel sağlık sigortası primleri işverenleri tarafından yatırılıyor. Sigortalıların bakmakla yükümlü oldukları kişiler için de bu primler nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanma söz konusu oluyor. Ancak hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler için genel sağlık sigortasından yararlanmanın iki yolu var.

Bu kişiler gelir testi yaptırırlar ve yaşadıkları hane içerisindeki kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden düşük olursa bu durumda genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından ödeniyor. Ancak gelir testi sonucu sınır aşılmışsa bu durumda primlerin kendileri tarafından ödenmesi gerekiyor. İşte gelir sınırı 2022 yılı için 1168 TL olarak uygulanacak. Gelir testi sonucu gelir sınırı aşılmışsa bu durumda ödenecek prim de 2022 yılı boyunca 150.12 TL olacak.

 Günlük Borçlanma Miktarı

Sosyal güvenlik sisteminde borçlanma bedelleri de asgari ücrete endeksli. 2022 yılı boyunca bir günlük borçlanma bedeli 53.38 TL olacak. Yurtdışı borçlanmasında bu tutar 75.06 TL olarak uygulanacak. Bu çerçevede 12 aylık askerlik borçlanmasının bedeli 19.215 TL’yi 18 aylık askerlik borçlanmasının bedeli 28.823 TL’yi, bir çocuk için doğum borçlanmasının bedeli ise 38.430 TL’yi bulacak. Bu rakamlar ocak ayı ile birlikte devreye girecek. Dolayısıyla borçlanma yapmayı düşünenlerin yıl bitmeden taleplerini iletip borçlarını ödemeleri avantajlarına olacaktır.