Türkiye ve Yunanistan 5 yıl sonra aynı masada

Türkiye, Yunanistan'la yapacağı görüşme ile Avrupa Birliği'yle bozulan ilişkilerini de düzeltmeyi amaçlıyor.

Ancak diplomatlar, güvenin tekrar tesis edilmesinin zor bir iş olduğunu belirtiyorlar.

Görüşmeler, Türkiye'nin Akdeniz'deki yaptığı doğalgaz aramalarını durdurma kararından sonra gerçekleştirilmiş olacak.

Her iki taraf da ilişkilerin iyileştirilmesi için siyasi irade olduğunu belirtse de, mülteciler, insan hakları, deniz bölgesi üzerindeki hak iddiaları ve Kıbrıs gibi meseleler nedeniyle yıllardır devam eden anlaşmazlığın çözüme kavuşması uzak bir ihtimal olarak görülüyor.

İSTİKŞAFİ GÖRÜŞME NEDİR?

Sorunları keşif amaçlı ele almayı hedefleyen "istikşafi görüşme" (exploratory talks), "araştırma-tanıma görüşmesi" anlamına geliyor. İstikşafi görüşmelerin geçmişi, 1999 Helsinki Zirvesi'ne dayanıyor. Son istikşafi görüşme, 1 Mart 2016 tarihinde Atina'da gerçekleşmişti. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias'ın Ekim 2020'de Bratislava'da gerçekleştirdikleri ikili görüşmeden sonra ise istikşafi görüşmeler konusunda anlaşmaya varıldığı açıklandı.

Yapılacak görüşmelerde Türk heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal, Yunan heyetine ise daha önceki istikşafi görüşmelerde de yer alan Kıdemli Büyükelçi Pavlos Apostolidis başkanlık edecek. Görüşmelerin içeriğini her iki taraf da gizli tutuyor. Alınan bilgiye göre Türkiye, kara suları, kıta sahanlığı, adaların silahsızlandırılması, ulusal hava sahası ve arama kurtarma faaliyetlerine dair sorunların ele alınmasını istiyor.

Bakan Mevlüt Çavuşoğlu ise görüşmeler öncesi yaptığı açıklamada, Yunanistan ile Türkiye arasında gerginliğe yol açan çeşitli konular olduğunu belirterek "Ege ile ilgili konular var, karasuları var, hava ile ilgili konular var, deniz yetki alanlarıyla ilgili konular var. Yunanistan'ın içinden bir tanesini seçip 'istikşafi yapıyoruz' demesi doğru değil" demişti. Ancak Yunan tarafı, Türkiye'nin görüşmeler sırasında adaların silahsızlandırılması ya da Ege Denizi'ndeki "gri bölgeler" gibi konuları masaya yatırmasının sorun olacağını ve kabul edilemez olduğunu düşünüyor.

Öte yandan Yunan hükümeti içinde iştikşafi görüşmelerin bütün meselelerin ele alınacağı ve resmi müzakerelere dönüşmeyeceği bir forum havasında geçebileceğine inananlar da var.

"AB İLİŞKİLERİ AÇISINDAN KİLİT ROLDE"

Türkiye ve Yunanistan arasındaki Doğu Akdeniz krizine AB de geçtiğimiz aralık ayında Türkiye'ye aşamalı yaptırım uygulanması kararı alarak dahil oldu. Türkiye'nin sismik araştırma faaliyetleri nedeniyle planlanan yaptırımların genişletilmesi ise Mart ayında yeniden ele alınacak. Ancak Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan'la başlatılacak temasların yaptırımlarla ilgili olmadığı görüşünde. AB ile yakalanan olumlu havayı devam ettirmek için gerçekleşeceğini ifade eden Çavuşoğlu, "Yaptırımlardan korkan bir ülke değiliz. Korksaydık daha önceki adımı atmazdık. İnanıyoruz ki karşılıklı olumlu adımlar devam eder" açıklamasını yaptı.

Türkiye ve Yunanistan'ın masaya oturması, Almanya'nın arabulucuğunda gerçekleşti. Almanya'nın AB dönem başkanlığında Yunanistan ile Türkiye arasında doğrudan görüşmelerin yapılması için çaba sarf ettiğine dikkat çeken Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Adebahr, taraflara yeniden başlayacak istikşafi görüşmelerin önemli bir adım olduğu mesajı verdi.