TÜİK'ten ''Dikkat! TÜİK sizi de arayabilir; cezası 3 bin TL'' haberi için cevap ve düzeltme

Yayınlanmış olan haberinizin içeriğinde Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan tüketici eğilim araştırmasına katılmak istemeyen vatandaşlara 2977 TL para cezası kesildi ifadeler yer almaktadır. 

Sözcü gazetesinin internet sitesi tarafından gündeme getirilen ve konunun karşı muhatabı olarak Kurumumuzdan bilgi alınmadan yapılan “Dikkat! TÜİK sizi de arayabilir cezası 3 bin  TL!” başlıklı haberde Kurumumuz hakkında olumsuz algı oluşturulmaya çalışılmıştır.

Söz konusu haberde geçen anket çalışmasının yapan Denizli Bölge Müdürlüğümüz tarafından Tüketici Eğilim Araştırmasında örnek çıkan fert ile ikna süreci tamamlanarak soru formu uygulaması ALO 124 Çağrı Merkezimiz üzerinden 05.10.2022 tarihinde gerçekleştirilmiştir ilgili kişiye kesinlikle para cezası uygulanmamıştır.

Ayrıca belirtmek isteriz ki Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı 10.11.2005 tarihli ve 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu çerçevesinde görevleri yerine getirmek durumunda olan bir kamu kurumudur.

Kurumun görevleri kapsamında bulunan istatistikleri üretebilmek için kurum, kuruluş, özel hukuk tüzel kişisi ve özel kişilerden muhtelif konularda bilgi değerlenmesi gerekmektedir. Bilgi derlemenin değişik usulleri olup, bunlar arasına cevaplayıcılarla yüz yüze veya telefonla görüşerek bilgi almak veya cevaplayıcılar tarafından internet üzerinden veri girişlerinin yapılması bulunmaktadır.

Kurum ve kuruluş veya özel hukuk tüzel kişisi ya da gerçek işlerden oluşabilecek olan cevaplayıcıların ( istatistiki birimlerin)  ülkenin ekonomik, sosyal, demografi, kültür, çevre, bilim, teknoloji ve ihtiyaç duyulan diğer alanlardaki resmi istatistikleri üretmek üzere Anayasada belirtilen temel haklar ve ödevler çerçevesinde kendilerinden istenen bilgi ve verileri Başkanlığın belirleyeceği şekil süre ve standartlarda eksiksiz ve doğru olarak ücretsiz verme zorunlu olup, bu zorunluluk yukarıda bahsi geçen 5429 sayılı kanunun 5813 sayılı kanunla değiştirilen 8. maddesi hükmünden kaynaklanmaktadır. Diğer yandan kurumumuz tarafından araştırmalardan elde edilen bilgilerin gizliliği ve güvenliği de anılan kanunun 13. maddesi hükmü ile teminat altına alınmıştır.

Cevap verme yükümlülüğüne uyumayarak istenen bilgileri vermeyenler hakkında 5429 sayılı kanunun 54 maddesi tatbik edilir. Cevaplayıcıya bilgileri vermek üzere ikinci defa (7) gün süre tanınarak uyarılır ve buna rağmen bilgileri vermemesi durumunda idari para cezası uygulanır.

Kurumumuz tarafından yukarıda belirtilen Kanun hükümleri gereğince araştırmalara cevap vermeyen hane ve işyerlerine uygulanan idari para cezaları nedeniyle ilgililer tarafından Mahkemelere başvurması üzerine Eskişehir 5. Sulh Ceza Mahkemesi ile Selçuk Sulh Ceza Mahkemesi tarafından Türkiye İstatistik Kanununun 8. maddesi ile 54 maddesinin Anayasaya aykırılığı iddiasıyla ve anılan Kanun hükümlerinin iptaline karar verilmesi talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurulmuştur. ANAYASA MAHKEMESİ'nin 12.10.2011 tarihli ve Esas: 2010/12, Karar: 2011/135 sayılı kararı ile özetle; “itiraz konusu kurallarla istatistiklerin kamu yararı için önemi dikkate alınarak bireylere mecburi ve ücretsiz kamusal bir külfet yüklenmiştir. Karşılaştırmalı hukukta da bazı ülkelerde bireylere istatistik amaçlı bilgi verme yükümlülüğü getirildiği görülmektedir. Modern bir devlette kamu hizmetlerinin planlanması ve kamu güvenliğinin sağlanabilmesi için bireylerin kendileri ile ilgili pek çok bilgiyi kamu otoritelerine verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu bilgilerin istatistik amacıyla toplanmış olması bilgi toplamayı kendiliğinden Anayasaya aykırı hale getirmez”  gerekçesiyle 5429 sayılı Kanunun istatistiği birimlerin Bilgi verme yükümlülüğü ve kurumun idari para cezası uygulama yetkisine ilişkin bu hükümlerinin Anayasaya aykırı olmadığına karar verilmiştir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Resmi İstatistik Programı kapsamında yayınlamakta olduğu  tüm istatistikleri uluslararası norm ve standartlar doğrultusunda Avrupa İstatistikleri Uygulama Esaslarının bütününü dikkate alarak hesaplamakta ve yayımlamaktadır.

TÜİK'in bilimsel ve teknik özelliği Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılında kabul edilen resmini istatistik temel ilkeleri ve Avrupa Komisyonu tarafından 2005 yılında kabul edilen Avrupa İstatistikleri Uygulama Esasları dikkate alınarak hazırlanan 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile teminat altına alınmıştır. TÜİK tarafından üretilmekte olan tüm sessizliklerin veri derleme işleme analiz ve yayınlama süreçleri tamamen standardize edilmiş olup bu süreçlere ilişkin görev sorumluluklar açıkça tanımlanmıştır.