Suudi Arabistan'la ABD arasında 11 Eylül gerilimi

ABD Kongresi'nin, 11 Eylül saldırıları nedeniyle Suudi Arabistan’a dava açılmasına olanak tanıyan yasa tasarısını kabul etmesi, Washington ile Riyad arasında gerginliğe yol açtı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, saldırılarda ölenlerin yakınlarının kendilerine dava açabilmesini sağlayan yasanın, ABD dahil bütün ülkeleri olumsuz etkileyeceğini belirtti.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, ABD'de "11 Eylül tasarısı" olarak bilinen Terörizmin Sponsorlarına Karşı Adalet Yasası'nın onaylanmasına, "uluslararası ilişkilerde büyük bir endişe kaynağı olduğu" gerekçesiyle tepki gösterdi.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Suudi Arabistan'a 11 Eylül saldırılarından dolayı dava açılmasına imkan tanıyan tasarının ABD Senatosu'nun ardından Temsilciler Meclisinde de 3'te 2 çoğunlukla kabul edilerek yasalaşmasına ilişkin değerlendirmelerde bulunuldu.

Açıklamada, "Tasarının onaylanması, yüz yıllardır uluslararası ilişkilerde etkin bir gelenek olan 'egemenliğin dokunulmazlığının zayıflatılması' ilkesine karşı çıkan ülkeler nezdinde büyük bir endişe kaynağı olmuştur" ifadesi kullanıldı.

"ABD DAHİL TÜM ÜLKELER OLUMSUZ ETKİLENECEK"

Yasa sonucu uluslararası ilişkilerde "egemenliğin dokunulmazlığının zayıflayacağı" savunulan açıklamada, bu durumun ABD dahil bütün ülkeleri olumsuz etkileyeceği belirtildi.

ABD Başkanı Barack Obama ile bu ülkenin Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı veCIA Başkanı'nın tasarıya karşı çıkarak itirazlarını dile getirdikleri hatırlatılan açıklamada, birçok ülkenin de yasaya karşı olduklarını beyan ettikleri vurgulandı.

Açıklamada, ABD güvenlik birimlerinin de yasaya karşı olduğu ve bunun uluslararası ilişkilerde sorunlara yol açacağını kaydettikleri belirtilerek, söz konusu kanunun vahim ve tehlikeli sonuçlarından kaçınmak için ABD Kongresinin hikmetli davranarak gerekli adımları atması temenni edildi.

Daha önce Suudi Arabistan’ın, kararın geçmesi halinde ABD’deki 750 milyar dolarlık yatırımını çekme tehdidinde bulunduğu öne sürülmüştü.

11 Eylül saldırılarında rol alan 19 El Kaide üyesinden 15’i Suudi çıkmıştı. Teröristlerin, Suudi yetkililer ve istihbarat görevlilerinden yardım almış olabileceği yönünde iddialar bulunuyor.

OBAMA ‘HATA’ DEMİŞTİ

Kongre’nin kararını eleştiren Obama, “Tehlikeli bir emsal ve bazen neden zor olanı yapmamız gerektiğinin de bir örneği. Kongrenin de zor olanı yapmasını dilerdim” demişti.

Tasarının Kongre'den geçmesinin bir hata olduğunu söyleyen Obama, “Bununla ilgili problem şu ki, eğer bu egemenlik dokunulmazlığı kavramını ortadan kaldırırsak, başka ülkelerdeki üniformaları erkeklerimiz ve kadınlarımız potansiyel olarak mütekabil kanunlarla karşı karşıya kalmaya başlayabilirler” dedi. ABD hükümetinin tepkisi BeyazSaray Sözcüsü Josh Earnest ise Obama’nın vetosunun hükümsüz kılındığı kararı Senato’nun on yıllardır yaptığı “en utanç verici şey” diye nitelemişti.

SUUDİ UZMANLAR: STRATEJİK SONUÇLARI OLACAK

Suudilerin ABD’deki lobi grubu SAPRAC’ın başkanı Salman al-Ansari Kongre’ye sert tepki gösterdi. Ansari, “Suudiler bu düşüncesiz ve gerçek dışı tasarıyla sırtından bıçaklandı. Nasıl olur da temelsiz olarak suçlandıkları aynı terörizme karşı sizinle işbirliği yapan bir ülkeyi dava edebilirsiniz? Korkarım ki bu yasa ABD için vahim stratejik sonuçlara sebep olacak” diye konuştu. Ansari, ABD’nin, Amerikan-Suudi ortaklığı sayesinde aldığı istihbaratlarla önlediği saldırılar olduğunu da kaydetti. Suudi gazeteci ve analist Jamal Khashoggi de “(ABD) böyle düşmanca bir pozisyon aldığında, Suudi Arabistan’ın istihbarat işbirliğine devam etmesi çok zor” yorumunu yaptı. Khashoggi, Suudi yetkililerin muhtemelen yasaya şimdi mi tepki göstermek yoksa ilk dava açılıncaya kadar beklemek mi üzerinde tartıştığını kaydetti.