Pandora Papers'dan eski AK Partili vekilin eşi çıktı!

Dünya genelinde kamu harcamaları ve vergi politikalarında söz sahibi olan, hatta seçim dönemlerinde daha adil bir gelir paylaşımı vadeden politikacıların, servetlerini perde arkasında offshore şirketlere nasıl taşıyıp vergiden kaçındığını gösteren Pandora Papers adlı belgelerde, Türkiye'den de siyasilerin yakınları ve akrabalarının adı geçiyor.

DW Türkçe'den Pelin Ülker ve Serdar Vardar'ın haberine göre sızdırılan belgelerde ismi geçen isimlerden biri de Gülen yapılanması ile bağlantılı olduğu iddiasıyla tutuklu olan AK Parti eski Milletvekili İlhan İ.'nin eşi, Nebahat İ..

Belgelere göre Nebahat İ., 2017 yılında hesaplarına tedbir kararı konulmadan önce varlıklarını Türkiye'den çıkarıp Britanya Virjin Adaları'na aktarıyor. Bunun için Nisan 2017'de yapılan başvuruda, toplamda 110 milyon doları bulan bu varlıkların 35 milyon dolarının nakit ve 75 milyon dolarının da bono ve senetlerden oluştuğu görülüyor.

Evlilik Gülen'in öğüdü sonrası gerçekleşti

Evyap Holding'in eski sahiplerinden olan 76 yaşındaki Nebahat İ., ilk evliliğini 60 yaşından sonra yaptı. Basına yansıyan haberlere göre evliliği, Fethullah Gülen'i ziyaret ettiği bir gün, Gülen'in kendisine İlhan İ.'le evlenmesini öğütlemesinden sonra gerçekleşti. Gülen

cemaatinin sermaye ve güç biriktirmek için üyelerinin evlilik kararlarına baskı yaptığı savcılık raporlarında da yer aldı.

Zaman Gazetesi ve Samanyolu TV grubunda üst düzey görevler üstlenen İlhan İ. ise 2011 yılında AK Parti'den milletvekili seçilmişti. 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturması sonrası partisinden istifa eden İlhan İ., istifası sonrası yaptığı açıklamada "Gülen ile hükümet arasında arabuluculuk yapabileceğini" söylemişti. İlhan İ., 14 Aralık 2015'te "paralel yapı" soruşturması kapsamında tutuklandı ve o tarihten bu yana da tutuklu.

İşbilen yönetim kurulundaydı

Mısır, Malezya ve Türkiye'deki fabrikalarının yanı sıra özel bir limanı da olan ve 2019'da 830 milyon dolar net ciroya sahip bir aile şirketi. Evliliğinin ardından eşinin hisselerini yöneten İlhan İ. de bir dönem ünlü bir holdingte yönetim kurulu üyeliği yaptı. Bu dönemde Holding'in cemaat şirket ve vakıflarına para aktardığı iddiaları gündeme geldi. 

İlhan İ.'in Aralık 2015'te tutuklanmasından sonra Holding hakkında ekonomik bir yaptırım uygulanmadı.

Holding'in 2015'te avukatlığını yürüten isim iddialarla ilgili DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada, Ailenin 10 Haziran 2015'te Nebahat İ.'den tüm hisselerini satın aldığını söyledi. Dolayısıyla Nebahat İ.'in o günden sonra Holding ile bağlantısının kalmadığını belirten acukatın'in verdiği bilgiye göre o tarihte bu hisselerin toplam değeri 90 milyon doları buluyordu.

Perde arkasından yönetiliyor

Pandora Belgeleri'ne göre ise Nebahat İ.'in offshore şirket kurmak için yaptığı başvuru, hisse devrinden sonra gerçekleşiyor.

Nisan 2017'de bir tür offshore danışmanlık şirketi olan Trident Trust Company (BVI) Limited firması aracılığıyla, evraklarda yazıldığı şekliyle "Moonglade Trust, The" adlı tröste aktarmak üzere Britanya Virjin Adaları merkezli "Scoopton Trading Ltd." adında bir offshore firma kuruluyor. Bu firmanın varlıklarının toplamda 110 milyon doları bulacağı belirtiliyor. Başvuru formunda Holding'in eski hissedarı ve yöneticisi olarak görünen Nebahat İ.'in, offshore şirketin gerçek sahibi olduğu, vekil hissedar olarak atanan Bahamalar merkezli Trident Nominees (No1) Limited şirketi üzerinden gizleniyor. Şirkete başka bir vergi cenneti olan Guernsey'den de iki direktör atanıyor.

Tröst, zenginlerin varlıklarını yönetirken arka planda kalmaları için "yasal bir düzenleme" yapılmasına olanak sağlayan servisi ifade ediyor. Bu servis için öncelikle bir offshore şirket kurmak gerekiyor. Daha sonra bu şirketin üzerinden vekil direktörler ve hissedarlar atanıyor, yeni kurulan tröst de açılan firmaların varlıklarını kağıt üzerinde yönetiyor. Zenginler, esas hak sahibi oldukları varlıklarını bu şekilde alacaklılardan, kolluk kuvvetlerinden, vergi tahsildarlarından gizleyebiliyorlar.

18 Mayıs 2017'de hesaplarından yüklü miktarda para çekmesi üzerine Nebahat İ.'in Türkiye'deki mal varlığı ve banka hesaplarına "mal varlığı değerlerini kaçırmaya yönelik işlemler kapsamında olabileceği gerekçesiyle" yaşlılık aylığı hariç tedbir konulmuş, 15 Ocak 2019'da ise bu tedbir kaldırılmıştı.

Pandora Papers adıyla sızdırılan belgeler, Nebahat İ.'in hesaplarına ve mal varlıklarına tedbir kararından bir ay kadar önce varlıklarını vergi cennetine aktardığını gösteriyor. 

Nebahat İ.: Dolandırıldım

Konuyla ilgili DW Türkçe'ye açıklama yapan Nebahat İ. ise dolandırıldığını iddia ediyor. Nebahat İ.'in şimdiki avukatı, paranın Türkiye'den çıktığını kabul etse de kurulan offshore şirketle ilgili müvekkilinin bilgisi, talebi veya onayı olmadığını ve bu nedenle İngiltere Yüksek Mahkemesi'nde şu anda devam eden bir dolandırıcılık davası olduğunu söyledi. Nebahat İ.'i dolandırdığı iddia edilen kişinin, 2017'deki eski kişisel avukatı olduğunu ifade eden avukatı, İngiltere'deki mahkeme tarafından eski avukatın mal varlığının dondurulması için 40 milyon poundluk tedbir kararı alındığını belirtti.

Avukatı, aynı avukatın Nebahat İ. adına 26 Mart 2019'da Hollanda'da yine Moonglade Trust adında bir şirket daha kurduğunu, Türkiye'de de aynı dönemde benzer isimde üç şirket kurulduğunu, bu şirketlerden de müvekkilinin bilgisi olmadığını ifade etti. Hollanda'daki şirketin kuruluş tarihinin de Nebahat İ.'in mal varlıklarına tedbir kararının kalkmasının ardından kurulması dikkat çekti.

Türkiye'de 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından Gülen Cemaati ile ilişkili Bank Asya'da maaş hesabı olanlar da dahil çok sayıda kişinin hesabına el konulurken Nebahat İ.'in hesaplarındaki paranını vergi cennetlerine aktarılmasısoru işaretlerine neden oluyor.

İlhan İ. ve Nebahat İ.'in kurucularından olduğu Mehtap Eğitim Vakfı, Ekim 2016'da yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılmış, Ocak 2017'de "Fethullahçı Terör Örgütü ile iltisak ve irtibatının olmadığı" gerekçesiyle kapatılan vakıflar listesinden çıkarılmıştı.

Türkiye'de engel yok
Holding'e de 15 Temmuz'un ardından ekonomik bir yaptırım gelmezken ailenin darbe girişiminden çok önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a gidip başlarına gelenleri anlatmasının bunda etkili olduğu iddiası medyaya yansımıştı. 

Öte yandan Türkiye'de hangi ülkelerin vergi cenneti olduğuna dair karar Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılmadığı için offshore sistemlerine vergisiz bir şekilde para aktarmak serbest. Kamuoyunda "varlık barışı" olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan düzenlemeler ise kaynağı belirsiz paranın yurt içine girmesini kolaylatırırken bu şekilde sisteme girerek yasal hale gelen paraların tekrar yurt dışına çıkarılmasıyla ilgili bir engel de yok.

Pandora Papers nedir?
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun (ICIJ) yeni projesi olan Pandora Papers, dünyanın her yerinden 35 ülkenin eski ve yeni lideri, 336 politikacı ve üst düzey kamu görevlisinin offshore sırlarını ortaya döktü. 

Vergi cennetlerinde offshore danışmanlığı yapan 14 hukuk firmasından sızan 11 milyon 900 bini aşkın belgeyi, 117 ülkeden 600'den fazla gazeteci yaklaşık iki yıl boyunca inceledi.

DW Türkçe