Erdoğan'ın adaylık başvurusuna ilk itiraz

SOL Parti, AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın üçüncü dönem cumhurbaşkanlığı adaylığına ilişkin itiraz dilekçesini YSK'ye sundu. İtiraz dilekçesinde, Erdoğan'ın adaylığının hem Anayasa'ya hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı olduğuna dikkat çekildi.

Erdoğan’ın 2014 ve 2018’de cumhurbaşkanı seçilmesi ile Anayasa'daki iki dönemini tamamladığının belirtildiği itiraz dilekçesinde, referandum sonrasına ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığına da işaret edildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üçüncü dönem adaylığının hem Anayasa hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) ilgili maddelerince yasak olduğunun vurgulandığı dilekçede, itiraz nedenler şöyle sıralandı:

"Recep Tayyip Erdoğan, 10.03.2023 tarihinde Anayasa’nın 116/2’nci maddesi uyarına seçimlerin yenilenmesi kararı almıştır.

Anayasa’nın 2007 yılında değiştirilen 101/2’nci maddesine göre, 'Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 5 yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.'

Anayasa’nın 101. maddesinde 2017 yılında değişiklik yapılmış ise de 101/2’nci fıkra içeriğinde yani bu fıkrada bir değişiklik yapılmamıştır.

2017 yılında Anayasa’da değişiklik yapılırken, Cumhurbaşkanı’nın yetki ve görevleri de artırılmış, ancak bu değişiklik öncesindeki seçimlerin 101/2’nci maddesi dışında kaldığı yolunda Anayasa’ya bir geçici madde de konulmamıştır.

Erdoğan, 2014 ve 2018 yıllarında 2 kez Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Seçimlerin yenilenmesi kararı, TBMM tarafından değil Cumhurbaşkanı tarafından alındığı için Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa’nın 101/2, 116/3’ncü maddelerindeki ve 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçim Yasası’nın 3/2’nci maddesindeki düzenlemeler uyarınca Cumhurbaşkanı adayı gösterilemez.

Yasama organının bazı konularda çıkarabileceği yasaları, Cumhurbaşkanı’nın kararname adı altında çıkarabilmesi nedeniyle, adaylık engeline rağmen yapılan işlemle İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 1. Protokolü’nün 3. maddesine de aykırılık yaratılmıştır. 

Açıklanan ve re’sen göz önüne alınacak nedenlerle, itirazın kabulü ile Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı adaylığı koşullarını taşımamasına rağmen aday gösterilmesinin karşısında, adaylığının kabul edilmemesine karar verilmesini talep ederiz."

İtiraz dilekçesinin, Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) teslim edildiği aktarıldı.

Muhalefet Anayasa'nın 101'inci maddesini işaret ediyor

Anayasa'nın 101. maddesine göre, bir kişi en fazla iki dönem cumhurbaşkanı seçilebiliyor. Muhalefet, Erdoğan'ın 2014 ve 2018'de cumhurbaşkanı seçildiği için yeniden aday olamayacağını belirtiyor. İktidar cephesi ise "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine" göre 2018'de ilk kez cumhurbaşkanı seçildiği için Erdoğan'ın yeniden aday olmasının önünde bir engel olmadığını iddia ediyor.

Öte yandan Cumhur İttifakı'nı oluşturan AK Parti ve MHP'nin, milletvekili listelerini ayrı ayrı yapması ve seçim işbirliğinin sadece Cumhurbaşkanı adaylığında olması bekleniyor. 

YSK'dan Erdoğan'ın 3'üncü kez adaylığına ilişkin soruya yanıt

Ayrıca Sözcü yazarı Saygı Öztürk'ün aktardığına göre, Tarkan Yılgün isimli bir yurttaş, Yüksek Seçim Kurulu'na Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 3'üncü kez adaylığına ilişkin bir soru yönelttiğini duyurmuştu.

Öztürk haberinde YSK Başkanvekili Ekrem Özübek'in bu soruya şu yanıtı verdiğini aktarmıştı:

"14 Mayıs 2023'te yapılacak olan Cumhurbaşkanı seçiminde Recep Tayyip Erdoğan'ın aday olup olamayacağı hususunda bilgi talep edilmiştir. YSK'nın danışma niteliğindeki isteklere görüş verilmesine ilişkin görev ve yetkisi bulunmamaktadır. Ayrıca, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun 27. maddesine göre tavsiye ve mütalaa talepleri bilgi edinme hakkı kapsamı dışında kabul edilmektedir."