Panama Belgelerinin Sızdırılması

ANKARA (AA) - Dünyanın en büyük dördüncü offshore hukuk firması Panama Mossack Fonseca’dan sızdırılan belgelerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye lideri Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'e yakın isimler de yer aldı.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından ele geçirilen ve 80 ülkedeki basın kuruluşlarıyla paylaşılan belgelerde, aralarında 12 devlet başkanı ve 143 politikacının da bulunduğu çok sayıda kişinin, offshore şirketleri üzerinden vergi kaçakçılığı ve kara para aklama gibi yasa dışı eylemlerde bulunduğu iddia edildi.

Bu isimlerden bazıları hakkındaki iddialar şöyle:

- Esed'in kuzenleri Rami ve Hafız Mahluf

Panama belgelerine göre, Suriye lideri Beşşar Esed'in anne tarafından kuzenleri Rami ve Hafız Mahluf, son iki yılda gözden düşmelerine rağmen akrabalık ilişkilerini kullanarak büyük bir servet elde etti.

Suriye'de iş yapmak isteyen bir yabancı şirket, petrol ve telekomünikasyon gibi kilit öneme sahip sektörleri kontrol eden Rami Mahluf'tan onay almak zorunda kaldı.

Rami Mahluf, 1998'de Ürdünlü iş adamlarıyla Suriye telekomünikasyon sektörüne yatırım yapmak için Polter Yatırımlar Şirketi'ni kullandı. 2002'de Suriye'de GSM şirketi "Syriatel"i kuran Mahluf, şirketin yüzde 10 hissesine bireysel olarak, yüzde 63 hissesine de Britanya Virjin Adaları'ndaki "Drex Technologies S.A." şirketi adına sahip oldu. Aynı yıl Syriatel'deki ortakları, Viyana'da Mahluf'a karşı dava açtı. Drex Technologies şirketinin Viyana'daki banka hesaplarında 2,6 milyon dolar birikti. Mahluf, şirketi için Cenevre'de de hesap açtırdı.

Mahluf'un diğer şirketleri "Lorie Limited", "Dorling International Limited" ve "Ramak Ltd." için açtırdığı banka hesaplarının yanı sıra kardeşleriyle ortak olduğu "Seadale International Corporation", "Eagle Trading & Contracting Limited" ve "Hoxim Lane Management Corp." adına da hesapları bulunuyor.

Sızdırılan belgelere göre, Mossack Fonseca firması yetkilileri ile Mahluf arasında 2011'in Şubat ayından itibaren rüşvet ve yolsuzluk iddialarıyla ABD Hazine Bakanlığı tarafından uygulanan yaptırımlar hakkında e-posta yazışmaları oldu. Aynı yıl BVI Finans Hizmetleri Komisyonu, Mossack Fonseca şirketini Drex Technologies firması aleyhinde açılan bir kara para aklama soruşturması hakkında uyardı ve Mahluf ailesiyle ilişkilerini kesmesi önerisinde bulundu.

Belgelerde, istihbarat ve güvenlik ekipmanlarından sorumlu General Hafız Mahluf'un ise rakiplerini sindirmek için kardeşine yardım ettiği ileri sürüldü.

Mahluf kardeşlere, demokrasi yanlısı gösterilerin şiddetle bastırılmasında Esed'e yardımcı oldukları için uluslararası yaptırım uygulanıyordu. Ancak Hafız'ın İsviçre'deki hesaplarından 4 milyon doları kurtarmayı başardığı biliniyor. Rejimle ters düştüğü için 2014'te görevinden alınan Hafız'ın Belarus'a kaçtığı tahmin ediliyor.

- Putin'in yakın arkadaşı Sergey Roldugin

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in çocukluk arkadaşı Sergey Roldugin, dünyaca ünlü bir çello sanatçısıydı. Putin'i eşi Lyudmila ile tanıştıran ve kızları Mariya'nın vaftiz babası olan Roldugin, St. Petersburg'daki Devlet Rimsky-Korsakov Konservatuarı Müdürü ve St. Petersburg Müzik Evi'nin de sanat yönetmeni olarak görev yaptı.

Mossack Fonseca firmasından sızdırılan belgelere göre, Roldugin'in "Sonnette Overseas", "International Media Overseas" ve "Raytar Limited" adında üç offshore şirketi bulunuyor.

İlk iki şirket, ABD hükümetinin "üst düzey Rus yetkililerinin kişisel bankası" olarak tanımladığı St. Petersburg merkezli "Bank Rossiya" tarafından kuruldu. Aralarında Sonette şirketinin de bulunduğu 5 offshore şirketi, 2008'de Rusya'nın en büyük kamyon üreticisi Kamaz'ın büyük bir kısmında söz sahibi oldu.

Roldugin'in şirketlerinden International Media Overseas ise Rusya'nın en büyük televizyon reklamları şirketi Vi'nin yüzde 12,5 hissesini kontrol eden Med Media Network'u satın aldı.

- Putin'in çocukluk arkadaşları Arkadi ve Boris Rotenberg

Sızdırılan belgelerde, milyarder Arkadi ve Boris Rotenberg kardeşlerin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in çocukluk arkadaşı olmanın avantajını kullandığı belirtildi.

Putin'in Rotenberg kardeşlerle arkadaşlığının Rus dövüş sanatı sambo ve judoyla pekiştiği kaydedildi. Belgelerde, Arkadi Rotenberg, Putin'in kendilerine imtiyazlı davranmadığı iddia ettiği ancak Putin'in Rusya devlet başkanı olduğu dönemlerde Rotenberg kardeşlerin devletle ve devlete ait şirketlerle yaptıkları sözleşmeler sayesinde milyar dolarlar kazandıkları ifade edildi.

ABD, Mart 2014'te Rotenberg kardeşlere, aralarında "Soçi Olimpiyatları için yaklaşık 7 milyar dolarlık sözleşmenin" de bulunduğu Putin'in favori projelerinde destek sağladıkları ve yararlandıkları gerekçesiyle yaptırım uygulamıştı.

- Kremlin'in yanıtı

Kremlin Basın Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus basınına yaptığı açıklamada, "Bu olayın ana hedefi Putin ve yaklaşan parlamento seçimleri ve 2 yıl sonraki başkanlık seçimleri göz önüne alındığında Rusya'nın politik istikrarı" dedi. Peskov, "Ancak bu çalışma fazla verimli değil ve niteliksiz olduğu için kötü bir etkisi olamaz" ifadesini kullandı.

Peskov, sızdırılan belgelerin "Rusya'nın Suriye'deki başarısını gölgelemeye" yönelik olduğunu iddia ederek kayıtlar üzerinde çalışan gazetecilerin CIA ve diğer istihbarat örgütlerinin eski çalışanları olduğunu savundu.

- Çin Devlet Başkanı Şi'nin kayınbiraderi Dıng Ciagui

Panama belgelerine göre, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in kayınbiraderi Dıng Ciagui de Britanya Virjin Adaları'nda iki offshore şirkete sahip.

Dıng Ciagui'nin adalar topluluğunda 2009'da iki şirketi kurduğu sırada, Şi henüz devlet başkanı olmamış, Polit Büro Daimi üyeliği olarak görev yapıyordu.

Şi Cinping devlet başkanı olduğu 2012 yılında da ondan sonraki dönemde de faaliyet göstermeyen şirketlerin sahibi Dıng'ın ailesinin yüzlerce milyon dolarlık servete sahip olduğu belirtiliyor.

Çin'in eski başbakanlarından Li Pıng'in kızı Li Şiaolin'in de ismi belgelerde yer aldı. Çin'in "Güç Kraliçesi" olarak da bilinen Li, Çin Enerji ve Yatırım Kurumu başkan yardımcısı, Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı delegesi ve Çin yasama organı danışmanı olarak da görev yapmıştı.

Belgelerde, ağır makine ihracatından elde edildiği beyan edilen offshore şirketlerin kazancının Li'ye aktarıldığı belirtildi. Böylece babası başbakanlık görevindeyken, Li ve kocası Liu Cıyüen, Britanya Virjin Adaları'nda bir vakfa bağlı olarak kurulan şirketin tek hissedarı oldu.

Li'nin avukatının, babasıyla bağlantı kurulamaması için Şiaolin Liu-Li adına düzenlenmiş bir Hong Kong pasaportunu sunduğu, hukuk firması Mossack Fonseca'nın Li'nin eski Çin başbakanının kızı olduğunu bilmediği kaydedildi.

- Gürcistan'ın eski Başbakanı Bidzina İvanişvili

Sadece 13 ay başbakanlık yapmasına rağmen, milyarder Bidzina İvanişvili Gürcistan tarihinde önemli bir rol oynadı.

Rusya'da geçirdiği 20 yılda metal endüstrisi ve bankacılıkta servet kazanmasının ardından 2003 yılında Gürcistan'a dönen İvanişvili, münzevi bir hayırsever ile güzel sanatlar ve egzotik hayvan koleksiyoncusu olarak tanındı. 2011 yılında siyaset hayatında hükümet karşısında yer alarak Gürcistan Rüyası adı altında bir koalisyona başkanlık etti.

İvanişvili, 2012 yılında partisinin parlamento seçimlerinden zaferle çıkmasının ardından ülkenin başbakanı oldu. 2013 yılında İvanişvili kendi isteğiyle başbakanlıktan istifa etti.

Başbakanlık görevinden istifasından önce İvanişvili, Britanya Virjin Adaları'nda sahibi olduğu offshore "Lynden Management" şirketini kendisinden istenen mal varlığı raporuna koymadı.

Britanya Virjin Adaları Mali Araştırma Ajansı, 2011 yılında Mossack Fonseca'dan "Lynden Management" şirketinin sahibi ve şirketin aktiviteleri hakkında bilgi istedi. Mossack Fronseca da şirketten İvanişvili'nin kimlik bilgilerini ve fonların kaynağıyla ilgili belgeleri istemişti. Fakat 4 yıl boyunca kimlik bilgileri ve diğer istenen belgeler Mossack Fonseca'a gönderilmedi.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), Mossack Fonseca'nın 40 yılı aşkın süredir tuttuğu 11,5 milyon belgeye ulaşmış ve 80 farklı ülkedeki basın kuruluşlarıyla paylaşmıştı. Alman Süddeutsche Zeitung ve İngiliz The Guardian gazeteleri gibi basın kuruluşları tarafından yayımlanan belgelerde, aralarında 12 devlet başkanı ve 143 politikacının da bulunduğu çok sayıda kişinin, offshore şirketleri üzerinden vergi kaçakçılığı ve kara para aklama gibi yasa dışı eylemlerde bulunduğu iddia ediliyor.

"Panama belgeleri" olarak basına sızdırılan belgelerde çok sayıda kişi ve şirketin uluslararası vergi kaçakçılığı, kara para aklama, uluslararası yaptırımları delmek gibi amaçlarla offshore şirketler ve hesaplar üzerinden finansal işlem yaptığı öne sürülüyor.

Genellikle vergi ödememek ya da düşük vergi ödemek için yurtdışında kurulan ve "vergi cenneti" olarak adlandırılan bazı ülkelerdeki "offshore şirketlere” dünyadaki mevcut finansal varlıklar, vergi sistemlerinin dışına kaçırılarak yönlendiriliyor.

Sızdırılan belgelerde aralarında devlet adamlarının da olduğu 100'den fazla politikacının yanı sıra birçok küresel şirket ve ünlü simanın da adı geçiyor.