Ata yadigarı Savarona'nın akibeti belli oldu

2013'ten beri Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde bulunan ve bir süredir Kuruçeşme limanında tutulan Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün yatı Savarona artık Mehmetçiğe emanet. Bakım ve onarım masrafı aylık 50 bin lirayı bulan yatın, geçtiğimiz aylarda Pendik'teki İstanbul Tersane Komutanlığına teslim edildiği ortaya çıktı.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün sağlık durumunun kötüleşmesi üzerine dönemin Başbakanı Celal Bayar’ın talimatıyla 23 Şubat 1938’de 7 yaşındayken Türk hükümeti tarafından satın alınan ve Ata’ya hediye edilen Savarona yatı 1986’da İstanbul Deniz Müzesi’ne devredilmişti.

1989 yılında gemi hurdaya çıkartılmış ancak haberin basında yer alması sonrasında Savarona, 49 yıllığına iş adamı ve armatör Kahraman Sadıkoğlu tarafından kiralanmıştı. Sadıkoğlu’nun firması, Tuzla tersanesinde üç yıllık onarım sürecinde 45 milyon dolarlık harcama ile gemiyi tamamen yeniledi. Orijinal buhar türbini motorları sökülerek, yerine modern Caterpillar dizel motorlar takıldı. Yenilenen gemi, ünlü ve önemli konukları ağırlamak ve Atatürk’ün anısını yaşatmak amaçlarıyla kullanıma alındı.

FUHUŞ OPERASYONU İLE GÜNDEME GELMİŞTİ

Atatürk’ün yatı Savarona 2010 yılında Antalya’da düzenlenen fuhuş baskını ile gündeme gelmişti. Sahibi armatör Kahraman Sadıkoğlu tarafından turizm şirketlerine kiralanan yatta aralarında Libya’nın eski devlet başkanı Muammer Kaddafi’nin oğlu Mutassım’ın da bulunduğu birçok iş adamının ‘seks partileri’ verdiği anlaşılmıştı.

Bu rezaletlerden sonra yat 2013 yılında dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’in girişimleri sonucu, bakanlığın bünyesine alınmıştı. Bakanlık tarafından 10 ay süren restorasyon ve bakımın ardından devlet büyüklerinin tarihi toplantılarında ve önemli kabullerinde kullanabilmesi için son aşama olan “tecrübe seferi”nden de başarıyla dönen yat 2014’ten 2019 yılının başına kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’a tahsis edilmiş, Erdoğan da İstanbul’daki bazı uluslararası kabullerini bu yatta yapmıştı.

ARTIK MEHMETÇİĞE EMANET

Kuruçeşme’de demirli bulunan Savarona yatı 2019 yılının ortalarında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Deniz Kuvvetleri Komutanlığına devredildi. Yat, Pendik’teki İstanbul Tersane Komutanlığına getirildi ve milli korvet TCG’nin yanına konuşlandırıldı.

GEREKÇE MALİYETİN YÜKSEKLİĞİ VE BAKIMA MUHTAÇ OLMASI

Yatın aylık bakım masrafının 50 bin lirayı bulması ve gövdesinde bulunan çatlaklar yüzünden Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edildiği, yatın bakım ve onarımı için de Tersane’de özel bir ekibin görevlendirildiği öğrenildi.

SAVARONA YATININ TARİHÇESİ

Savarona bugüne kadar inşa edilen kraliyete ait olmayan en büyük yattır. Toplam uzunluğu 136 metre, direği 16 metre, iskeleti 6.1 metre ve en yüksek hızı 18 deniz mili, gezinti hızı ise 16 deniz milidir. Ana süitin yanı sıra 17 lüks süitin alanı ortalama 50 metre karedir.

Savarona, Brooklyn Köprüsü'nü inşa eden mühendis John Roebling'in kızı Emily Roebling Cadwallader tarafından hizmete sokuldu. Bayan Cadwallader Savarona'yı 1931'de Hamburg'da Blohm ve Voss tersanelerinde 4 milyon dolara mal etti.

Savarona Atlantik, Akdeniz ve Kuzey Afrika sularını geçti fakat Cadwallader onu yüksek dışalım vergisinden dolayı Amerika Birleşik Devletleri'ne sokamadı. Yatı satmaya karar verdi ve 1938 yılında Savarona Türk Hükümeti tarafından satın alındı.

Bu satış sırasındaki olaylar zinciri şaşırtıcıdır. 1936 yılında Kral VIII. Edward İstanbul'u ziyaret etti ve o zamanki devlet yatı Ertuğrul'da Mustafa Kemal Atatürk'ün konuğu oldu. Bacadan dökülen kurum Majestelerinin beyaz pazenlerini öylesine kirletti ki Atatürk Ertuğrul'u hurdaya gönderdi ve yeni bir cumhurbaşkanlığı yatı araştırılması için emir verdi. Türk bayrağı Mart 1938'de Southampton'da Savarona'ya çekildi.

Yat, iki ay sonra bazı döşemeleri yenilendikten sonra Atatürk'ün ölümcül hasta olduğu sırada İstanbul'a geldi. Atatürk'ün Savarona'da geçirdiği altı hafta boyunca kabine toplantıları düzenlendi, Romanya Kralı Carol da dahil olmak üzere önemli konuklar, devlet başkanları ağırlandı. Atatürk, 10 Kasım 1938'de Dolmabahçe sarayında öldü.

Savarona, II. Dünya Savaşı sonrasında Türk Deniz Kuvvetleri'nin onu eğitim gemisi olarak kullanmasına kadar bir daha yelken açmadı. 1989 yılında Savarona'yı hurdaya çıkarma kararı alındı; ancak Kahraman Sadıkoğlu son dakika kararıyla yatı 49 yıllığına kiraladı ve Savarona'yı önceki görkeminden daha iyi bir hale kavuşturmak için çok çaba isteyen yeniden döşeme işine başladı. İçi Donald Starkey tarafından tasarlanan yatı yenilemek için 425 işçi yaklaşık üç yıl çalıştı.
 
 

Sözcü