2015 yılı bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonunda

TBMM (AA) - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, "Önce Soma'da, ardından İstanbul’daki asansör kazasında ve en son da Ermenek'te, bizi derinden üzen facialar yaşanmıştır. Yaşadığımız bu acılar sorunun mevzuattan ziyade farkındalık eksikliğinden, insan hayatını hiçe sayan kar hırsından ve iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini gereksiz bir maliyet olarak gören zihniyetten kaynaklandığını bize göstermektedir" dedi.

Çelik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı'nın 2015 yılı bütçesinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı sunumda, 2008'de başlayan küresel ekonomik krizin etkilerinin dünya genelinde devam ettiğini belirterek, IMF'ye göre 2013'de yüzde 3,3 büyüyen küresel ekonominin 2014'de de aynı oranda büyümesinin beklendiğini söyledi.

Küresel ekonomide görülen göreceli toparlanmaya rağmen, Avro bölgesindeki düşük büyümenin, gelişmekte olan ülkelerdeki büyümesinin azalmasının, küresel finans koşullarındaki sıkışmanın ve jeopolitik gerginliklerin artmasının kırılganlığı ve ileriye yönelik endişeleri artırdığını dile getiren Çelik, "Hiç kuşkusuz küresel ekonomik kriz, en büyük etkisini işgücü piyasası üzerinde göstermektedir. Önümüzdeki yıllarda küresel ölçekte işsiz sayısının artacağı tahmin edilmektedir" diye konuştu.

-"Kayıtdışı istihdam yüzde 36'ya geriledi"

Bakan Çelik, hayata geçirdikleri yapısal reformlar, teşvikler ve istihdam paketleri ile işsizlikle mücadelede kayda değer bir iyileşme sağlandığını ve istihdamda önemli artışlar gerçekleştirildiğini ifade ederek, şunları kaydetti:

"28 AB ülkesinde ortalama yüzde 10,1 olan işsizlik oranı, ülkemizde Temmuz 2014 itibariyle 9,8 olarak gerçekleşmiştir. Yine AB ülkelerinde ortalama yüzde 21,6 olan genç işsizlik oranı ülkemizde Temmuz 2014 itibariyle yüzde 18,2 olarak gerçekleşmiştir. Son 5 yılda işgücüne katılma oranı yüzde 45,7'den yüzde 51,3'e, istihdam oranı yüzde 39,8'den yüzde 46,3'e yükselmiş, 5 milyon 795 bin istihdam artışı sağlanmıştır. İstihdam yüklerini hafifletmek ve istihdamı artırmak amacıyla 2004'ten bu yana işverenlere sağlanan prim desteği yaklaşık 41 milyar liradır. Bu teşviklerden her ay ortalama 1,5 milyon işyeri ile 10 milyonu aşkın sigortalı yararlanmaktadır. 2023'de istihdam oranını yüzde 55'e, kadınların işgücüne katılma oranını yüzde 41'e yükseltmeyi, işsizlik oranını ise yüzde 5'e indirmeyi hedefleyen Ulusal İstihdam Stratejisi yürürlüğe girmiştir. Bu dönemde kayıtdışı istihdamla mücadelede önemli gelişmeler yaşanmış, 2002'de yüzde 52,1 olan kayıtdışı istihdam oranı temmuz ayı sonu itibariyle yüzde 36,4'e gerilemiştir."

-"İşgücü piyasasının röntgeni çekildi"

Son 6 yılda İşkur tarafından 2 milyon 565 bin 231 kişinin işe yerleştirildiğini bildiren Çelik, İşkur tarafından işe yerleştirilenlerin kayıtlı işsizlere oranının 2010'da yüzde 14,5 iken 2014'ün ocak-eylül döneminde yüzde 25,8'e yükseldiğini söyledi.

İşkur'un iş arayanla işçi arayan arasında köprü vazifesi görmek üzere 4 bin iş ve meslek danışmanını göreve başlattığını belirten Çelik, "Bu danışmanlarca 2014 ocak-eylül döneminde 1 milyon 804 bin 427 kişiyle bireysel görüşme yapıldı. Yine İşkur tarafından son 3 yılda ard arda Türkiye'nin en büyük işgücü piyasası talep araştırmaları yapılmış ve yaklaşık 260 bin işyeri ile görüşülerek, işgücü piyasasının röntgeni çekilmiştir. İstihdamında zorluk çekilen işsizlerin çalışma disiplininden uzaklaşmalarını engellemek amacıyla Toplum Yararına Programlar uygulanmıştır. Bu programlardan 2009'dan bu yana yaklaşık 672 bin kişi yararlanmıştır. Son 12 yılda 985 bin kişiye mesleki eğitim verilmiş, 264 bin kişi ise işbaşı eğitim ve girişimcilik programlarından yararlanmıştır" diye konuştu.

Çelik, İşkur'un İşsizlik Sigortası Fonunu piyasa koşullarında etkin bir şekilde yönettiğini belirterek, "20 Ekim 2014 itibariyle toplam fon varlığı 79 milyar 91 milyon 645 bin 744 liradır. Bu fondan 2002'den bu yana yaklaşık 3 milyon 600 bin kişiye toplam 8 milyar lira ödeme yapılmıştır" dedi.

-"Aktif sigortalı sayısı 19 milyon 482 bine yükseldi"

Hükümet olarak son 12 yılda sosyal güvenlik alanında önemli reformlara imza attıklarını ifade eden Çelik, "Aynı dönemde sigortalı sayılarında da önemli artışlar yaşanmış, 2002'de 12 milyon 8 bin olan aktif sigortalı sayısı 19 milyon 482 bine, 5 milyon 887 bin olan pasif sigortalı sayısı ise 10 milyon 795 bine ulaşmıştır. Merkezi yönetim bütçesinden sonra en büyük bütçe olan Sosyal Güvenlik Kurumu bütçesine bakıldığında; 2014 yılı sonu itibariyle gelirlerin 183 milyar 828 milyon lira, giderlerin 204 milyar 271 milyon lira, açık finansmanının ise 20 milyar 443 milyon lira olacağı tahmin edilmektedir" dedi.

Çelik, 2008'de hayata geçirdikleri Sosyal güvenlik reformu ile sürdürülebilir bir sistem kurulduğunu dile getirerek, şunları kaydetti:

"2002’de yüzde 2,27 olan SGK açığının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya oranının 2014'te yüzde 1,16, 2015'te ise yüzde 0,93 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2002'de 7 milyar 629 milyon lira olan SGK sağlık harcamaları, 2013'te 49 milyar 938 milyon liraya çıkmış, 2014 yılı sonunda ise 54 milyar 906 milyon lira olacağı tahmin edilmektedir. Devlet katkısı hariç prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık giderlerini karşılama oranının; 2002'de yüzde 60,9 iken, 2014'te yüzde 69,9'a yükseleceği tahmin edilmektedir. 2015 yılı öngörümüz ise yüzde 72,2'dir. Bu veriler, mali açıdan sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi hedefine yaklaşmakta olduğumuzu göstermektedir."

-"En düşük memur maaşı 2 bin 25 liraya yükseldi"

Bakan Çelik, 11 Eylül 2014'te yürürlüğe giren 6552 sayılı yasa (Torba yasa) ile çalışma hayatı ve sosyal güvenlik alanında önemli düzenlemeler getirildiğini ifade ederek, bu düzenlemelerin yanında Soma’da hayatını kaybeden bütün işçilerin yakınlarına maaş bağlandığını, madencilere asgari ücretin iki katından az ücret ödenemeyeceği kuralının getirildiğini ve madenciler için 55 olan emeklilik yaşının 50'ye, yıpranma hakkıyla birlikte 43'e indirildiğini söyledi.

Hükümetleri döneminde çalışanların ve emeklilerin aylık ve ücretlerinde de enflasyon oranının üstünde iyileşmeler sağlandığını belirten Çelik, şu bilgileri verdi:

"2002’ye oranla 257 lira olan en düşük SSK işçi emekli aylığı yüzde 307 artışla bin 47 liraya,148,7 lira olan en düşük Esnaf Bağ-Kur emekli aylığı yüzde 470 artışla 848 liraya, 65,8 lira olan en düşük Tarım Bağ-Kur emekli aylığı yüzde 862 artışla 633 liraya, 376 lira olan en düşük memur emekli aylığı yüzde 248 artışla bin 311 liraya yükselmiştir. Emeklilerimizin yıllardır beklediği intibak düzenlemesi hayata geçirilmiş, 1 milyon 783 bin emeklimizin maaşlarında 450 liraya varan iyileştirmeler yapılmıştır. Bekar bir çalışan için asgari ücret 184 liradan yüzde 383 artışla 891 liraya yükselmiştir. Kamuda çalışan toplam personel sayısı 3 milyon 195 bin 938 kişidir. Kamu çalışanlarında örgütlenme oranı yüzde 70’e ulaşmıştır. 2002'de 392 lira olan en düşük memur maaşı yüzde 417 artışla 2 bin 25 liraya, 578 lira olan ortalama memur maaşı da yüzde 303 artışla 2 bin 329 liraya yükselmiştir. 4/C’lilerin ücretlerinde yaklaşık yüzde 40 artış sağlanmış ve bu kapsamda çalışanların emekli oluncaya kadar çalışabilmeleri imkan yanında mesleklerine göre istihdam edilebilme hakkı getirilmiştir."

-"49 milyon 782 bin 999 lira ceza kesildi"

Çelik, 2002’de 5 bin 777 engelli memur istihdam edilmekteyken bu sayının 38 bin 39 kişiye çıktığını belirterek, son toplu sözleşme ile öğretmenlerimize net 123 lira maaş artışı 150 lira eğitim öğretim tazminatı ile birlikte 273 lira artış sağlandığını bildirdi.

Çalışma hayatının en önemli gündem maddelerinden birisinin iş sağlığı ve güvenliği konusu olduğunu ifade eden Çelik, Türkiye'de ilk kez AB normlarına uygun müstakil İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası'nın 2012’de yürürlüğe girdiğini anımsattı.

Türkiye genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili farkındalık çalışmaları kapsamında 81 ilde çeşitli seminerler ve eğitim faaliyetleri yapıldığını vurgulayan Çelik, İLO'nun 176 ve 167 sayılı sözleşmelerinin komisyondan geçirilerek onaylanmak üzere TBMM gündemine getirildiğini söyledi.

Çelik, 2014 yılında gerek işin yürütümü gerekse de iş sağlığı ve güvenliği yönünden çözüme yönelik insan odaklı teftişlere devam edildiğini ifade ederek, şöyle devam etti:

"İş Teftiş bünyesinde 5 Kasım 2014 itibariyle 15 bin 729 işyerinde teftiş gerçekleştirilmiş. Bu teftişlerden 5 bin 6'sı programlı, 8 bin 350'si şikayet üzerine, 2 bin 373'ü ise işyerinin faaliyetinin durdurulması teftişidir. Bu kapsamda faaliyeti durdurulan işyerlerinin bin 734’ü inşaat, 134'ü ise maden sektöründedir. Bu dönem içerisinde 49 milyon 782 bin 999 lira idari para cezası uygulanmıştır. 41 ilde de farkındalık ve rehberlik toplantıları gerçekleştirilmiştir. Şu ana kadar ifade ettiğim tüm çaba ve gayretlerimize rağmen; önce Soma'da, ardından İstanbul’daki asansör kazasında ve en son da Ermenek'te, bizi derinden üzen facialar yaşanmıştır. Yaşadığımız bu acılar, sorunun mevzuattan ziyade, farkındalık eksikliğinden, insan hayatını hiçe sayan kar hırsından ve iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini gereksiz bir maliyet olarak gören zihniyetten kaynaklandığını bize göstermektedir. Maalesef daha fazla kazanma hırsı, vicdanları adeta kömürden daha kara bir hale getirmiştir. Bakanlık olarak, özellikle inşaat ve maden işyerlerinde, zihniyet dönüşümünü de amaçlayan mevzuat değişikliklerine ilişkin çalışmalarımızı tamamladık. Sayın başbakanımız bu çalışmanın içeriğini yarın kamuoyuyla paylaşacaktır."

-"SGK'ya 27 milyar 680 milyon 129 bin lira kaynak"

Ulusal meslek standartlarının belirlenmesi kapsamında 667 meslek standardının hazırlandığını, bunlardan 569'unun Resmi Gazete'de yayımlandığını bildiren Çelik, "103’ü tehlikeli ve çok tehlikeli işlere ilişkin olmak üzere 149 meslekte sınav ve belgelendirme faaliyetleri gerçekleştirilmiş 19 bin 651 kişiye Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Mesleki Yeterlilik Belgesi verilmiştir. Çok tehlikeli işlerden başlanmak üzere Bakanlığımızca yayımlanacak mesleklerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgeleri’nin zorunlu hale getirilmesine yönelik çalışmalar tamamlanmıştır. 2014'te 43 bin 821 yabancıya çalışma izni verilmiştir. Yabancı istihdam kanun taslağı hazırlanarak Başbakanlığa sunulmuştur. Çocuk işçiliğiyle mücadelemiz kararlılıkla sürmektedir" dedi.

Çelik, Bakanlıklarının 2015 yılı toplam bütçesinin 30 milyar 678 milyon 105 bin lira olduğunu belirterek, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına SGK finansman açığı için 18 milyar 118 milyon 607 bin lira, işveren prim indirimi için 9 milyar 317 milyon 990 bin lira, sandıklara ilişkin teşvik ödemeleri için 243 milyon 532 bin lira olmak üzere toplam 27 milyar 680 milyon 129 bin lira kaynak ayrıldığını kaydetti.

Bakan Çelik, Ermenek'teki maden kazasının ardından basına yansıyan "Bu acı çekilecek gibi değil. Artık bir çözüm bulmalıyız. Ocağı kapatacağımız zaman işveren 50 kişiyi devreye sokuyor. Sorumluluk hepimizde" şeklindeki açıklamaların kendisine ait olmadığını söyledi.