Anadolu tarihinin tanığı hoşap kalesi
Hoşap kalesi, Van'a yaklaşık 50–60 km arası uzaklıkta Van-Başkale yolu üzerinde, Güzelsu mevkiinde bulunan ve son halini Orta Çağ' da alan kale.
Sarp bir yamaç üzerine yapılan kale, Türkiye-İran arasındaki yol üzerinden bulunduğundan eskiden stratejik açıdan öneme sahipti.
ale, 'yi veya tatlı su' anlamına gelen Hoşap suyunun sarp kayalıkları üzerinde yükselmekte. Geçmişi itibariyle Urartu Devletine kadar uzanan kale, Osmanlı Devleti'ne tabi Mahmudi Beyleri'nin yaptırdığı şekliyle günümüze ulaşmış. İç kale giriş kapısı üzerindeki kitabede, Mahmudi Süleyman Bey tarafından, 1643 tarihinde inşası tamamlatılarak günümüzdeki halini aldığı yazmakta.
Hoşap Kalesi'nin dış kale surları arazinin yapısına göre şekillenmiş doğu, kuzey ve batıdan dolanan surlarla çevrelenmiş. Yüzyıllar boyunca savaşlar ve doğal koşullar nedeniyle kalenin doğu surları kısmen, batıdakiler ise büyük ölçüde yıkılmış durumda.
Surları destekleyen burçlardan bazıları günümüze gelmiş, ayrıca doğu ve batıdaki kapıları tamamen yıkılmış. İçerisinde bugün bir cami kalıntısı ile köy evleri mevcut olan kaleye, kuzeyinde bulunan giriş burcuna açılmış bir kapı vasıtasıyla girilmekte.