Osmanlı arşivlerinden çıktı: ''Van'da petrol rezervi var''
Van'da Osmanlı'nın son dönemlerinden 1980'li yıllara kadar madencilik alanında yapılan çalışmaları araştıran Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulaziz Kardaş, yeniden petrol aranmasını talep etti.
YYÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulaziz Kardaş tarafından 2017'den bu yana Osmanlı, Cumhuriyet ve Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) arşivlerinden yararlanılıp yapılan araştırma kitaplaştırıldı.
Doç. Dr. Kardaş, geçmiş dönemlere bakıldığında birçok medeniyetin yer altı kaynaklarıyla ilgilendiğini belirterek, "Bu konuda Van ve çevresinde tarihte Osmanlı ve sonraki dönemde bir şeyler yapılmış mıdır diye araştırmalar yaptık. Osmanlı arşivinde ve MTA'da bu bölgede petrol ve linyit kömürüyle ilgili çok sayıda arşiv belgesi bulunmaktadır. Baktığımızda 1876'da Van Kalesi yakınlarında, Osmanlı'nın son döneminde Van'ın Muradiye ilçesinde Beşparmak, Kürzot, Amik ve Haraşik köylerinde de petrol var. Daha önceleri bir sızıntıdan ibaretmiş. Burada yaşayanlar hayvanlarının ayaklarına sürüyorlarmış uyuz ve diğer hastalıklar için. Onun dışında çıraların tutuşması ve aydınlatmada da kullanıyorlar" dedi.
Daha sonraki dönemlerde özellikle 2'nci Abdülhamid'in çalışmalarıyla buradaki petrolün de araştırılması için çaba sarf edildiğini ve petrol kaynaklarının tespit edildiğini anlatan Doç. Dr. Kardaş, "İşletilmesi için imtiyaz veriliyor. Birinci Dünya Savaşı başlayınca, bu sefer bölge Rusların eline geçiyor. Ruslar, hem bu bölgenin yer altı kaynaklarını hem de yer üstü kaynaklarını da sömürme yoluna gidiyorlar. Kürzot'ta galeri usulü bir sistemle buradaki petrolü çıkarıyorlar. Burada çıkardıkları petrolü de Van Gölü'nde çalışan gemilerin mazot ihtiyacının bir kısmını karşılıyorlar" dedi.
'TARİHİ KAYITLARDA VAN’DA 4 BÖLGEDE PETROL VAR'
Bu bölgedeki madenlerin işletilmesi için İran'dan Erciş'e kadar uzanan bir dekovil (dar hatlı demir yolu) inşa edildiğini aktaran Doç. Dr. Kardaş, ayrıca Rusların, Azerbaycan ve Güney Kafkasya'daki petrol alanında uzman olan Stoyanov'u da getirdiklerini belirterek, şöyle konuştu: