Narenciye üreticisi isyanda! Dalında 2.5 lira, markette 25 lira
Türkiye'nin en fazla narenciye yetiştirilen kentlerinden Mersin'de, dalında 50 kuruş ile 2,50 lira arasında alıcı bulan ürünlerin markette yüksek fiyatlara satılması üreticinin tepkisini çekti. Dalında 2.5 liraya satılan mandalinanın fiyatı markette 25 liraya kadar çıkıyor.
Çiftçilerin en büyük gelir kapılarından birini oluşturan narenciye ürünlerinin fiyatları bahçeden market rafına gidene kadar yüksek oranlarda artış gösteriyor. Mayer cinsi limonun kilogram fiyatı dalında 50 kuruşa kadar gerilemesine rağmen üretildiği kentin marketlerinde en az 5 liradan satılıyor. Bu fiyat İstanbul ve Ankara'da 10 lirayı geçebiliyor. Dalında 1,5-2 lira arasında alıcı bulan portakal ise kentteki market raflarında en az 5,5 liradan, üreticisinin kilogramını 1,75-2,5 liradan sattığı mandalina da en az 6 liradan listeleniyor. Mandalinanın diğer şehirlerdeki market fiyatları 12 ile 25 lira bandında değişiklik gösteriyor. Kentteki sektör temsilcileri, üreticilerin ve tüketicilerin şikayet ettiği fiyat farkı ile çözüm önerilerini değerlendirdi.
"BU İŞTEN HEM TÜKETİCİ HEM ÜRETİCİ ZARAR GÖRÜR"
Mersin Ziraat Odası Başkanı Musa Yılmaz, narenciye ürünlerinde önemli fiyat farkının olduğunu belirterek, "Şu anda portakal dalında 1,5-1,7 lira civarında, çok nadir 2 liradan satılıyor. Maalesef bugün marketlerde kilogramı 6 lira. Mersin bir narenciye deposu. Tüketici ile üretici arasındaki fahiş fiyat farkını bir türlü engelleyemedik. Bunu engelleyemediğimiz sürece bu işten hem tüketici hem üretici zarar görür." dedi.
"BU ŞARTLARDA TÜKETİMİMİZ AZALIYOR"
Fiyatların vatandaşların daha az ürün almasına neden olduğunu söyleyen Yılmaz, "Üretici, ürününü makul seviyede fiyatlandırıp değerlendiremiyor. Üreticinin emeğinin karşılığı, maddi değerini bulmuyor. Maalesef tüketici de uygun fiyatlara ürün tüketemiyor. Bu şartlarda tüketimimiz de azalıyor. Tüketici 3 kilogram alacağı meyveyi 1 kilogram alıyor." diye konuştu.
Yılmaz, yüzde 300'lere varan fiyat farkının kabul edilemez olduğuna dikkati çekerek, "Ürünü dalında hasat ettiğimiz fiyat belli. Bu fiyatlar üzerinden hesap yaparsak turunçgil ürünlerini 3 ile 4 lira arasında tüketiciye ulaştırmak gerekir. Maalesef marketlerde portakal 6 lira. En büyük sorunlarımızdan biri üretim maliyetleri, diğeri ise üretici ve tüketici arasındaki yüksek fiyat endeksi. Yüzde 300 fiyat farkı var. Ürünü 2 liraya mal ediyor, yüzde 100 kazansın 4 liraya satsın." ifadelerini kullandı.
"ÜRÜNLERİ DİREKT OLARAK ÜRETİCİYE ULAŞTIRMALIYIZ"
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Necmi Birim de limon üreticisinin kötü bir sezon geçirdiğini belirterek, "Şu an mayer cinsi limonumuz dalında 50 kuruş, lamas dediğimiz dikenli limonumuz 2 lira. Ancak gelin görün ki bölgemizdeki market zincirlerinde 6-7 liradan, Ankara gibi büyük şehirlerimizde 10-15 lira arasında satılıyor." dedi.
Birim, fiyat farkının birçok nedeninin olduğunu vurgulayarak, sektörün girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini söyledi. Çözümün kooperatifleşme olduğunu savunan Birim, "Havza bazlı üretim tanımlamasını yapmamız lazım. Üretimde, kamucu dediğimiz bütüncül yapılara ev gerekiyor. Üretici, para kazanamadığı dönemlerde alanı terk eder. Biz de alanı terk etmesini istemiyoruz. Biz, buna çözüm olarak üretici birliklerini, kooperatifleri adres olarak gösteriyoruz. Ürünleri üreticiden, kooperatif ortaklarından direkt olarak nihai tüketiciye aracısız bir şekilde ulaştırmanın yollarına bakmalıyız. Bugün Avrupa Birliği'nde gıdaların hale indirilme zorunluluğu kaldırıldı. Bizde tüm ürünlerin halden geçmesi zorunlu. Biz hallere karşı değiliz, hal yasasının değiştirilmesini savunuyoruz." dedi.