Türkiye ekonomisi için tehlike çanları !

Türkiye ekonomisi ihracatında böylesine kötü bir sonucu en son 2011 yılında yaşamıştı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Türkiye’nin ocak ayı ihracatı yüzde 14.4 düşüşle 9 milyar 208 milyon dolar. Aylık ihracatımız 2011 yılından beri hiç 10 milyar sınırının altına inmiyordu. 2016 Ocak ayında ise bu kural değişti. Rusya’nın ambargosu nedeniyle bu ülkeye yapılan ihracat yüzde 65 azaldı.

Hürriyet'ten Şebnem Turhan'ın haberine göre Rusya’nın Türkiye ihracatındaki payı geçen yıl ocakta yüzde 3 iken bu yıl yüzde 1.1’e geriledi. TİM geçen yılın tümünde Euro/dolar paritesinin olumsuz etkisine dikkat çekmişti aslında 1 yıldır süren bir duruma ihracatçının daha hazırlıklı olması gerekirdi. Ancak bu yıl ocakta da Euro/dolar paritesindeki gerileme nedeniyle ihracatçı 371 milyon dolar kaybetti. Bir iş gününün de geçen yıla göre eksik olması 368 milyon doları kaybetmemize neden oldu. Son 12 aylık ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.8 düşerek 140 milyar 635 milyon dolar oldu. 

RUSYA, HIZLA GERİLİYOR

İhracatçının üç büyük derdi bu yıla damga vuracak gibi görünüyor. Bunların başında Rusya geliyor. Geçen yıl ocakta 313 milyon dolarlık ihracat yapılırken Rusya’ya bu yıl 109 milyon dolarlık ihracat yapılabildi. Bu yüzde 65’lik gerilemeyle Rusya Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ilk on ülke sıralamasından düştü ve 20’nciliğe geriledi. Hükümet Rusya ambargosunun 2016 yılı boyunca olumsuz etkisinin yaklaşık 10 milyar dolar seviyelerinde olmasını bekliyor. Geçen yıl ihracatçı özellikle 2014 yılında Euro’nun değerli olması nedeniyle Euro/dolar paritesinden büyük zarar görüyordu. Bu geçen yıl ocak ayında başladı ve yıl boyu sürdü.

Bu nedenle ihracatçılar kaybın pariteden olduğuna dikkat çekmek için ihracat verilerini ayrıca Euro cinsinden açıklamaya başlamışlardı. Ocak 2016’ya kadar Euro cinsinden ihracatta artış görülüyordu. Ancak ocakta Euro cinsinden ihracatta da yüzde 8.1 düşüş yaşandı. TİM’in açıklamasına göre geçen yıl ocak ayında Euro ortalama 1.167 dolar seviyesinde iken, bu yıl ocak ayında 1.087 seviyesine geriledi.  Bu yüzden parite kaynaklı ihracat kaybı 371 milyon dolar oldu. Bir yıldır parite kaybına ihracatçı çözüm bulamadı. 

PAZAR KAYBI TEHLİKESİ

Üçüncü büyük sorun ihracatın kilogram bazında da düşmesi. Geçen yıl TİM parite nedeniyle kilogram bazında ihracat artsa da bunun verilere yansımadığını belirtiyordu. Geçen yıl ihraç mallarımızı fiyat baskısı nedeniyle daha ucuza satarken bu yıl ocak ayındaki veri ihracatta fiyat kaybı değil pazar kaybı olduğunu ortaya koyuyor. Elbette Rusya pazarı etkili ancak yüzde 1 artış veya eksilmesi ihracatı çok daha fazla etkileyen Avrupa ülkelerinde yaşanan ihracat düşüşleri durumun daha ciddi olabileceği izlenimi yaratıyor. İran ve Irak’taki büyük kayıp da unutulmamalı.