TCMB'den zorunlu karşılıklar için yeni karar

Resmi Gazete'de yayınlanan Tebliğ'e göre, TCMB kaldıraç oranına dayalı zorunlu karşılık yükümlülüğünü sonlandırdı.

Kaldıraç oranı, pasif toplamı tutarı, gayri nakdi kredi ve yükümlülükler tutarı, cayılabilir taahhütlerin 0,1 katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutar, türev finansal araçlara ait taahhütlerin her birinin kendi kredi dönüşüm oranı ile çarpımı sonucu bulunacak toplam tutar ve cayılamaz taahhütler tutarının toplamının ana sermayeye bölünmesiyle bulunuyordu. ​​​​​​​

TCMB faiz kararını dün açıkladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), Fatih Karahan başkanlığında toplandı. Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 50 düzeyinde sabit tutulmasına karar verdi.

Geçen ay gerçekleştirilen PPK toplantısında politika faizi yüzde 50 seviyesinde sabit tutulmuştu.

Merkez Bankası 2023 Haziran ayında yaptığı toplantıda 27 ay sonra ilk kez faiz arttırmıştı. TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki ilk PPK toplantısında politika faizi 650 baz puanlık artışla yüzde 8,5'tan yüzde 15'e yükseltilmişti. Merkez Bankası, temmuz ayında da 250 baz puanlık artışla politika faizini yüzde 17,5'e yükseltmişti. Ağustos ayındaki 750 baz puanlık artırım kararıyla Merkez Bankası, üst üste üçüncü kez faiz arttırmış ve politika faizi yüzde 25'i bulmuştu. Eylül ayında gerçekleştirilen PPK toplantısında politika faizi 500 baz puan artırılarak yüzde 25'ten yüzde 30'a, ekim ayındaki toplantıda yüzde 30'dan yüzde 35'e yükseltilmişti, kasım ayındaki toplantıda yüzde 35'ten yüzde 40'a çıkartılmıştı. Aralık ayındaki toplantıda ise 250 baz puan artış yapılarak yüzde 42,5 seviyesine getirilmişti. Ocak ayında banka politika faizini 250 baz puan artırarak yüzde 42,5'ten yüzde 45'e çıkardı.

Ekonomistlerin faiz beklentisi neydi ?

Ekonomistlerin politika faizindeki değişikliğe ilişkin beklentilerinin medyan değeri, faizin yüzde 50'de sabit bırakılması yönünde olmuştu. Ekonomistlerin tamamı politika faizinin yüzde 50'de sabit bırakılacağını öngörüyor. TCMB'nin piyasa katılımcıları anketine göre, ekonomistlerin yıl sonu politika faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 50 olarak hesaplandı.  Yıl sonuna ilişkin beklentilerini paylaşan ekonomistlerden 3'ü yıl sonunda politika faizinin yüzde 50, 1'i yüzde 47,5, 1'i yüzde 45, 1'i yüzde 44 ve 2'si yüzde 40 olacağını öngördü. 

Merkez Bankası'ndan zorunlu karşılıklara ilişkin yeni karar

Resmi Gazete'de yayınlanan Tebliğ'e göre, TCMB kaldıraç oranına dayalı zorunlu karşılık yükümlülüğünü sonlandırdı.

TCMB, zorunlu karşılık için kaldıraç oranına dayalı yükümlülüğü kaldırarak, banka maliyetlerini aşağı çekecek ve gerileyen mevduat faizine karşılık bankaların elini rahatlatacak bir adım attı.

Kaldıraç oranına yönelik zorunlu karşılık düzenlemesi, geçmişte Basel 3 uyumu kapsamında bankaların borçlarının sermayeye oranında olası riskleri bertaraf etmek için uygulamaya alınmıştı.

TCMB zorunlu karşılık için kaldıraç oranına yönelik yükümlülüğü kaldırırken Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun aynı konudaki yüzde 3 sınırlaması ise uygulanmaya devam edecek.

TCMB, ticari kredilerde "erken ödeme" uygulamasına yönelik düzenleme yaptı
Öte yandan TCMB, ticari kredilerin erken ödenmesi durumunda bankalarca talep edilebilecek "erken ödeme ücretine" yönelik ayrı bir düzenleme yaptı.

Buna göre, ticari kredinin tamamı için erken ödeme talebinde bulunan müşteriden gerekli faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirimler yapılarak hesaplanan ve müşteri tarafından bankaya erken ödenen tutar üzerinden; sabit faizli TL krediler için kredi faiz oranı ve kalan ağırlıklı ortalama vadeyi, sabit faizli döviz cinsi veya dövize endeksli kredilerde ise sabit bir oran ile kalan ağırlıklı ortalama vadeyi esas alan ve Merkez Bankasınca talimatla belirlenen formül ile hesaplanan oranı aşmayacak şekilde erken ödeme ücreti alınabilecek. Değişken faizli kredilerde erken ödenen tutarın %2'sine kadar erken ödeme ücreti tahsil edilebilecek.

Tebliğe eklenen geçici maddeye göre, 1 Mart 2021 tarihinden önce kullandırılan kredilerde, ticari müşterinin kredinin tamamı için erken ödeme talebinde bulunması halinde banka bu talebi kabul etmek zorunda olacak.

Bu müşteriden TL krediler için alınabilecek erken ödeme ücreti; gerekli faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirimler yapılarak hesaplanan ve müşteri tarafından bankaya erken ödenen tutarın, kalan vadesi 24 ayı aşmayan kredilerde %1'ini, kalan vadesi 24 ayı aşan kredilerde ise %2'sini geçemeyecek. Döviz cinsi veya dövize endeksli kredilerde söz konusu azami ücretler bir puan artırımlı olarak uygulanacak.

Söz konusu tarihinden 30 Haziran'a kadar kullandırılan kredilerde ise bu müşteriden TL krediler için gerekli faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirimler yapılarak hesaplanan ve müşteri tarafından bankaya erken ödenen tutarın, kalan vadesi 24 ayı aşmayan kredilerde yüzde 2'sine, kalan vadesi 24 ayı aşan kredilerde ise %2'nin üzerine kalan vadenin 24 ayı aşan kısmındaki her bir yıl için %1 eklenerek hesaplanan tutara kadar erken ödeme ücreti alınabilecek.

Bu hesaplamada kalan vadenin 24 ayı aşan kısmındaki süreler yıla tamamlanacak. Döviz cinsi veya dövize endeksli kredilerde ise TL krediler için uygulanacak azami ücretin bir puan artırımlı hali uygulanabilecek. Tebliğ 1 Temmuz'da yürürlüğe girecek.