Rusya kriziyle sebze-meyvenin fiyatı çakıldı

Rusya ile yaşanan krizden önce 1.07 TL ile 2.10 TL arasında alıcı bulan domates ambargodan sonra 50 kuruş ile 1 lira arasında satılmaya başladı. Üreticiler ise fiyatların halihazırda düşük olduğunu söylüyor ve önümüzdeki dönemde daha da inmesini bekliyor. Fiyatı ucuzlaması beklenen ürünler arasında domates, biber, kabak, salatalık, mandalina, portakal, greyfurt ve limon bulunuyor.

Rusya’nın Türk tarım ürünlerine uyguladığı ambargo, başta domates, nar ve narenciye ihracatı yapılan Muğla’nın Fethiye ile Ortaca İlçesi’ni vurdu. Rekoltenin geçen yıla göre düşmesine rağmen pazar sıkıntısı çektiklerini belirten üretici ve satıcılar iç pazara yöneldi. Fethiye halinde krizden önce 1.07-2.10 lira arasında alıcı bulan domatesin fiyatı 50 kuruş ile 1 lira arasında satılmaya başlandı.

'YÜZDE 50'YE VARAN DÜŞÜŞ BEKLİYORUZ'

Rusya'ya ağırlıklı olarak, domates, biber, kabak, salatalık, mandalina, portakal, greyfurt ve limon satıldığını belirten Tüm Bostan Sebze Meyve Komisyoncu ve Tüccarlar Federasyonu (TÜMESKOM) Başkanı Burhan Er, bu sezonun sebze meyve için gayet uygun olduğunu fakat Rusya krizinin olumsuz bir tablo oluşturduğunu belirtti. Er,  Bu sezon, sebze ve meyve için gayet uygun geçmişti. Şimdi bu kriz çıktı. Dışarıya gönderemediğin mal iç piyasaya düşerse, fiyatlarda otomatikman düşme olur. Daha 2-3 gün olmasına rağmen şu anda fiyatlarda yüzde 20-30 civarında gerileme oldu. Mesela 3 lira olan mandalina, şimdi ortalama 2 liradan satılıyor. Domates fiyatlarında 3-4 gün öncesine göre yüzde 30 gerileme var. Bu süreç devam ederse, fiyatlarda yüzde 50'lere varan bir düşüş olmasını bekliyoruz. Rusya'ya ağırlıklı olarak domates, biber, kabak, salatalık, mandalina, portakal, greyfurt ve limon satıyorduk. Karamsar olmamak lazım. Sıkıntılar oluyorsa da bunun bir an önce giderileceğini düşünüyorum" diye konuştu.

'TIRLARIMIZ BEKLETİLİYOR'

Rus savaş uçağının düşürülmesiyle Rusya pazarını kaybeden Muğla’nın Fethiye ile Ortaca İlçesi’ndeki üreticiler umudunu iç piyasa ve Irak’a bağladı. Rusya ile krizden en çok etkilenecek illerin başında Muğla’nın geldiğini söyleyen Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) Başkanı Bülent Karakuş, "Yaş sebze-meyve ihracatının büyük kısmını Rusya’ya gerçekleştiriyoruz. Rusya’nın aldığı kararla ürünlerimizin girişine izin verilmiyor. TIR’larımız bekletiliyor. Sorun kısa sürede bitmeyecek gibi görünüyor. Kaybın mutlaka telafi edilmesi gerekiyor" dedi.

REKOLDE DE SATIŞLAR DA DÜŞÜK

Ortaca Ziraat Odası Başkanı Salim Çöllü, geçen yıl da Rusya’da yaşanan devalüasyon nedeniyle sıkıntı çektiklerini hatırlatarak, şöyle konuştu: "Bu yıl geçen yılki rekoltenin altındayız. Bölgemizde geçen yıl limonda rekolte 40 bin ton. Bu yıl 10 bin ton. Geçen yıl 40 bin ton olan nar, bu yıl 20 bin ton. Domates geçen yıl 60 bin tonken bu yıl 50 bin ton civarında kaldı. Buna rağmen pazarlama sıkıntısı yaşıyoruz. Ürün depolarda bekliyor. İnşallah Rusya ile yaşanan kriz bir an evvel çözülür. İhracat durunca iç piyasa da şişti. Bu iş zincirleme olarak herkesi etkiliyor. Ortaca’dan geçen yıl toplam 57 bin ton tarım ürünü ihraç edilirken, bu yıl 11 ayda 36 bin tona ulaşabildik."

GÜNLÜK ZARAR 1 MİLYON LİRA

Fethiye Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Atabey Akgün, Fethiye’den kriz öncesi Rusya’ya her gün 30 TIR yaş sebze meyve gönderdiklerini söyledi. Karaali firmasının yetkilisi Ahmet Yıldırım da, "Rusya kapıları kapattı ve ihracat bitti. İhracatçıların hepsi kapalı. Hal bitmiş durumda. Rusya’ya günlük 30 TIR mal gönderiyorduk. Günlük zararımız 1 milyon lira" dedi.

FİYATLAR DÜŞTÜ 

Muğla Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali’nde iç ve dış piyasaya komisyonculuk yapan Habil Doğan, Rusya’ya gönderilen ürünlerin gümrükte bekletildiğini anlatırken şöyle devam etti: "Ürünleri iç piyasa ve Irak pazarına yönlendirdik. Sıkıntının giderilmesi için yetkililerin çözüm bulmasını istiyoruz. Bölgemizde üretilen domates, narenciye, sebze ve meyve ürünlerinin büyük bir bölümü Rusya pazarına gidiyor. Özellikle Fethiye bölgesinde yetiştirilen ve ihraç edilen domatesin yüzde 90’ı Rusya’ya gidiyor. Rusya bizim için önemli bir pazar. Gerginlikten önce ihraç ettiğimiz domatesin kilogramı 1.07-2.10 lira arasındaydı. Şu anda 50 kuruş ile 1 TL arasında değer buluyor. Rusya ile Türkiye arasındaki sıkıntılar giderildiği zaman fiyatların aynı olacağı kanaatindeyiz."

MALİYETİ KARŞILAMIYOR 

Üretici Bayram Çatar, son dönemlerde yaşanan gerginlik nedeniyle Rusya’ya gitmesi gereken birinci kalite domateslerin Irak veya iç piyasaya gitmesinin ürünün maliyetini bile karşılamadığını söyledi. Çatar, "Siyasetçilerin bu duruma bir an önce çözüm bulmaları gerekiyor. Rusya ile sorun çözülmeli. Çözülemezse yeni bir pazar oluşturulmalı" dedi.

'SONA ERMESİNİ BEKLİYORUZ'

ZİRAAT Mühendisleri Odası (ZMO) Adana Şube Başkanı Semih Karademir, Türkiye'nin yıllık 500 milyon dolarlık narenciye ürünü ihraç ettiği Rusya ile yaşanan krizin bir an önce sona ermesini beklediklerini söyledi. Türkiye'nin yıllık ortalama 4 milyon ton civarında turunçgil üretimi bulunduğunu belirten Semih Karademir, "Bu üretimin yarısını da ihraç ediyoruz. Ülke üretiminin üçte birlik kısmını da bölgemiz karşılıyor. Yalnız narenciye ihracatımız 1 milyar dolar civarında. Bu 1 milyar dolarlık turunçgil ihracatının yarısını da Rusya'ya yapıyoruz" dedi.

NARENCİYE ÜRETİCİSİ KRİZİN BİTMESİNİ BEKLİYOR

ZİRAAT Mühendisleri Odası (ZMO) Adana Şube Başkanı Semih Karademir, Türkiye’nin yıllık 500 milyon dolarlık narenciye ürünü ihraç ettiği Rusya ile yaşanan krizin bir an önce sona ermesini beklediklerini söyledi.

Türkiye’nin yıllık ortalama 4 milyon ton civarında turunçgil üretimi bulunduğunu belirten Semih Karademir, "Bu üretimin yarısını da ihraç ediyoruz. Ülke üretiminin üçte birlik kısmını da bölgemiz karşılıyor. Yalnız narenciye ihracatımız 1 milyar dolar civarında. Bu 1 milyar dolarlık turunçgil ihracatının yarısını da Rusya’ya yapıyoruz" dedi.

’PORTAKAL VE GREYFURT BEKLİYOR’

Rusya’ya normal şartlarda yapılması gereken turunçgil ihracatının yüzde 60-70’lik kısmının bu yıl için tamamlandığını bildiren Karademir, şunları kaydetti:

"Limon ve mandalina gruplarının neredeyse tamamının ihracatını gerçekleştirdik. Erken yetişip ihraç edilen bu ürünlerle ilgili ciddi kaybımız yok. Yalnız bu işin gelecek yılları da var. Şimdi ihracatı bekleyen portakal ve greyfurtla ilgili endişelerimiz sürüyor. Hasadı süren portakal ve greyfurdun önünün açılması için de bu krizin bitmesi ülkemiz turunçgil üretimi açısından çok önemli. Rusya, ülkemiz ve bölgemiz için çok önemli bir pazar. Üreticilerimiz bir an önce Rusya ile yaşanan krizin sona ermesini bekliyor."

Ajanslar