Kur Korumalı Mevduat'ın faturası belli oldu

AK Parti hükümeti, dolar/TL’nin 18’i aşarak tarihi seviyesine çıkmasının ardından 20 Aralık 2021’de ‘dolarizasyonu kırmak‘ adına Kur Korumalı Mevduat’ı (KKM) devreye almıştı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 20 Aralık’ta açıkladığı ve dolar/TL’nin 10 liraya kadar gerilediği dönemde 22 Aralık’ta ilk hesaplar açılmaya başladı. İlk günlerde Merkez Bankası günlük döviz kuru açıklarken henüz faizle üst limit de getirilmemişti. KKM’nin devreye girdiği ilk hafta 24 Aralık itibariyle 29 milyar lira katılmıştı. Düşük kurdan KKM’ye giren vatandaşlar faizin üstüne kur farkı da alıyor. KKM hesaplarındaki kazançlardan stopaj da alınmıyor. Normal TL mevduattaysa stopaj uygulanıyor.

Kur korumalı mevduat uygulamasının ilk bir ayında 21 Ocak’a kadar yaklaşık 184 milyar liralık hesap açıldı. Bu tutarın 135 milyarı doğrudan TL cinsinden açılan hesaplar. Döviz tevdiat hesabından (DTH) dönüşüm yoluyla açılan hesap toplamıysa 49 milyar.

Dünya’dan Alaattin Aktaş’ın hesaplamasına göre 184 milyar liralık bu hesapların bir ayda ‘oluşan’ kur farkı yükü 19,6 milyar lirayı buldu. Bu tutarın 14,8 milyarı 8 Nisan’a kadar ödendi.

8 Nisan’a kadar TL cinsi açılan hesaplar için 13,2 milyar lira, dövizden dönüşüm yoluyla açılan hesaplar için de 1,6 milyar lira kur farkı ödendi.

TL cinsi açılan hesaplarla ilgili farkı Hazine ve Maliye Bakanlığı, DTH dönüşümlü hesaplarla ilgili farkıysa Merkez Bankası ödüyor.

Aktaş, martta kaydedilen ve bütçede yer alan 11,7 milyar liralık ödeme dikkate alındığında toplam hesapların yaklaşık yüzde 85-86’sının üç ay vadeli olduğunu hesapladı.

Vergi yükü de bindi

Ancak KKM’nin yükü yalnızca kur farkı ödemesi değil. Yine 8 Nisan itibariyle 10 bin 765 mükellefe DTH’ye geçtikleri için ‘kambiyo karı kaynaklı vergi muafiyeti’ tanındı. Bu şekilde vazgeçilen vergi 10 milyar 164 milyon lira. Böylece 10 bin 765 vergi mükellefinin her birine ortalama 944 bin liralık vergi muafiyeti sağlanmış oldu.

Yani 8 Nisan’a kadar kur farkı olarak 14,8 milyar lira ödenirken, 10,2 milyar lira vergiden de vazgeçildi. Toplam yük 25 milyar lira oldu.

(Kaynak)