Kredi kartı ve banka kredilerinde faizler yeniden değişiyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB), perşembe günü açıklayacağı kritik faiz kararı öncesi yabancı ekonomistlerin tahminleri belli oldu. TCMB'nin politika faizini 500 baz puan artırması beklenirken, 600 baz puanlık artırımın da seçenekler arasında olduğu belirtiliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in önlem getireceklerinin sinyalini verdiği kredi kartlarında taksitlere yönelik bir değişiklik yapılması piyasanın en üzerinde durduğu konuların başında geliyor. Bireysel toplam 924.7 milyar liralık kredi kartı bakiyesinin 422 milyar lirası taksitli kredi kartı borcundan oluşurken, kurumsal kredi kartları bakiyesi olan 346.3 milyar liranın 150.4 milyar lirası taksitli kredi kartı borcu olarak öne çıkıyor. Toplam taksitli kredi kartı borçları ise 572.5 milyar lira ile yarım trilyonun üzerinde bulunuyor.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından yeni ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası Haziran toplantısından bu yana politika faizinde artış gerçekleştiriyor. Yüzde 8,5 olan politika faizi üç ayda yüzde 25’e çıkarıldı. Politika faiz oranlarındaki bu değişim bankaların kredi kartı işlemlerinde uygulayabilecekleri azami faiz oranının hesaplanmasında kullanılan referans faiz oranının da yükselmesine neden oldu.

MERKEZ BANKASI FAİZ KARARI İLE YENİDEN DEĞİŞECEK

Referans faiz oranı politika faizi artışı öncesinde yüzde 0,81 seviyesinde ve kredi kartı işlemlerinde azami faiz oranı yüzde 1,36 iken, Eylül itibariyle referans faiz oranı yüzde 2,26'ya, kredi kartı işlemlerindeki azami faiz oranı da yüzde 2,81'e yükseldi. Bu hafta Perşembe günü gerçekleştirilecek Para Politikası Kurulu toplantısında da beklenti faizin 500 baz puan artması yönünde. Bu artış da yine kredi kartı faiz oranlarının artmasına neden olacak.

 BİREYSELDE TAKSİTLİ KREDİ KARTININ ORANI YÜZDE 45,6

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verileri kredi kartlarında uygulanacak faiz ve gecikme faiz oranları artsa da özellikle bireysel kullanımda artışın hız kesmeden sürdüğünü ortaya koydu. Haziran başında toplam bireysel kredi kartı bakiyesi 721.4 milyar lira seviyesindeyken 8 Eylül itibariyle 924.7 milyar liraya çıktı. Taksitsiz bireysel kredi kartı harcamaları haziran başında 344.8 milyar liradan 8 Eylül'de 502.7 milyar liraya çıktı. Taksitli kredi kartı harcamaları da haziran başında 368.6 milyar lira iken 8 Eylül haftasında 422 milyar liraya çıktı.

Kredi kartı harcamaları artarken bu harcamalar içinde taksitli kredi kartı harcamalarının oranı ise Nisan sonundan bu yana geriliyor. Nisan ortasında bireysel taksitli kredi kartı harcamaları toplam bireysel kredi kartı harcamaları içinde yüzde 53,4 pay sahibi iken 8 Eylül itibariyle bu oran yüzde 45,6'ya kadar geriledi. Bireysel taksitli kredi kartı harcamalarının toplam bireysel kredi kartı harcamalarındaki oranı 8 puan birden düştü.

TCMB'NİN FAİZ KARARI İÇİN BEKLENTİLER

Societe Generale Baş Orta-Doğu Avrupa, Orta Doğu, Afrika (CEEMEA) Stratejisti Marek Drimal, yaptığı değerlendirmede, TCMB'nin eylül ayında politika faizinde büyük bir artış daha gerçekleştirebileceğini belirtti.

Bu kez piyasanın yüzde 30 olan beklentisine kıyasla politika faizinin 600 baz puanlık artışla yüzde 31'e çıkarılabileceği öngörüsünde bulunan Drimal, Türkiye'de enflasyonun son aylarda yeniden canlanması ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın enflasyon sorunuyla mücadeleye yönelik para politikası adımlarını onaylaması göz önünde bulundurulduğunda bankanın beklentilerin üzerine çıkabileceğini ifade etti.

"DAHA BÜYÜK FAİZ ARTIŞI GÖZ ARDI EDİLEMEZ"

Daha büyük bir artışın bile göz ardı edilemeyeceğini aktaran Drimal, "Bunun daha küçük bir artıştan daha muhtemel olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki aylarda daha da sıkılaşma bekleniyor ve yılın 4. çeyreğinde de 600 baz puanlık artış öngörüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Bluebay Varlık Yönetimi Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash de TCMB'nin politika faizinde 500 baz puanlık artırıma gideceği öngörüsünde bulundu.

REUTERS ANKETİ

Reuters anketine katılan 16 ekonomistin tamamı yüzde 25 seviyesindeki politika faizinde artış beklerken, tahminler yüzde 27,5 ile yüzde 31 bandında yer alıyor.

Ankette iki ekonomist 600 baz puan, dokuz ekonomist 500 baz puan, bir ekonomist 400 baz puan ve iki ekonomist ise 250 baz puan artış bekliyor.

Anketteki ortalama beklenti ise, faizin yüzde 30’a yükseltilmesi yönünde.

AA FİNANS ANKETİ

AA Finans’ın, 21 Eylül Perşembe günü gerçekleştirilecek TCMB’nin Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına yönelik beklenti anketi, 19 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı.

Ekonomistlerin politika faizindeki değişikliğe ilişkin beklentilerinin medyanı 500 baz puan artırım yönünde gerçekleşti.

Anket sonuçlarına göre, 250 ila 600 baz puanlık bir artırım öngören ekonomistlerin politika faizi beklentileri yüzde 27,50 ile yüzde 31,00, yıl sonu politika faizi beklentileri ise yüzde 35 ile 45 arasında yer aldı.

Ekonomistlerin yıl sonu politika faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 36,00 oldu.

FOREKS ANKETİ

Foreks Haber anketine katılan 24 ekonomistin tamamı faizin artırılacağını öngördü. En yüksek tahmin yüzde 31,00 olurken, en düşük tahmin yüzde 27,50 olarak gerçekleşti. Anketteki medyan beklenti ise bu hafta faizin 500 baz puan artırılacağı yönünde oldu.

Ankette, 2023 yıl sonuna ilişkin görüş veren 22 ekonomistin medyan faiz tahmini yüzde 35,00 oldu. Yıl sonu faiz tahminlerinde maksimum beklenti yüzde 45,00, minimum beklenti ise yüzde 30,00 oldu. Geçen ayki ankette medyan tahmin yüzde 25,00 seviyesinde oluşmuş, tahmin aralığı ise yüzde 30,00 ila yüzde 20,00 bandında gerçekleşmişti.

12 ay sonrasına ilişkin haftalık repo faizi sorusuna yanıt veren 8 ekonomistin medyan tahmini yüzde 37,50 olurken, en yüksek tahminde bulunan ekonomist yüzde 50,00, en düşük tahminde bulunan ekonomist ise yüzde 30,00 beklentisini paylaştı.

BLOOMBERG ANKETİ

ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’in anketine katılan ekonomistlerin bu haftaki faiz kararına dair ortalama beklentisi, 500 baz puanlık artış yönünde oldu.

BARCLAYS TAHMİNİ

İngiliz banka Barclays, piyasadaki genel beklentilerin aksine bu hafta TCMB’den 250 baz puanlık sınırlı faiz artışı bekliyor.

Barclays analistleri, çok daha keskin bir hamleyi ihtimal dışı görmese de, ağustos ayında gerçekleştirilen beklenti üzeri faiz artırımının ardından “kademeli artışlar” beklediklerini
söylediler.

“TCMB bankalar, şirketler ve hane halkı üzerindeki etkisini sınırlamak için sıkılaştırma döngüsünü daha kademeli bir şekilde sürdürmeyi tercih edecektir” diyen analistler, “Buna ek olarak, makro ihtiyati sıkılaştırma tüm hızıyla devam ediyor ve merkez bankası muhtemelen bunun daha büyük bir artış yapma ihtiyacını azalttığını düşünüyor” değerlendirmesinde bulundu.

Barclays Türkiye'de politika faizinin bu yıl sonunda yüzde 35, 2024 sonunda ise yüzde 40 olacağını tahmin etmeye devam ediyor.

JPMORGAN TAHMİNİ

ABD'li yatırım bankası JPMorgan, TCMB’nin eylül ve ekimdeki para politikası kurulu toplantılarında TCMB’den 500'er baz puan faiz artırımı beklediğini açıkladı.

Yatırım bankasının yayımladığı araştırma notunda şu ifadeleri kullandı:

“Şu anda faiz artırımlarının önden yüklemeli olacağını tahmin ediyoruz: Öngörülen mali gevşeme ve yukarı yönlü enflasyon sürprizleri hesaba katıldığında, önceki 250'şer baz puanlık artış tahmini yerine, eylüldeki PPK toplantısında 500 baz puan ve ekimdeki PPK toplantısında 500 baz puanlık artırım bekliyoruz.”

JPMorgan, yüzde 35'lik yılsonu faiz tahmini ve yüzde 45'lik 2024 sonu faiz tahminine yönelik “yukarı yönlü risklerin” olduğunu da ekledi.

MORGAN STANLEY TAHMİNİ

ABD'nin önde gelen bir diğer bankası Morgan Stanley de Orta Vadeli Program’ın (OVP) açıklanmasının ardından bir değerlendirme notu yayımlamıştı.

Bankanın “OVP: Daha fazla sıkılaşma geliyor” başlıklı notta, yeni faiz tahminlerine de yer verilmişti. Buna göre Morgan Stanley, 2023 sonu için yüzde 30 olan politika faizi beklentisini yüzde 35’e yükseltmişti.

STANDARD CHARTERED TAHMİNİ

TCMB’nin kısa vadede hızla yükselen enflasyona ve artan dış dengesizliklere odaklanmaya devam edeceğini öngören İngiliz banka Standard Chartered, TCMB’nin 21 Eylül toplantısında politika faizini 500 baz puan artırmasını beklediklerini bildirdi.

“Orta vadeli ekonomik plan ve siyasi sahiplenme, ortodoks politikaya yakın vadeli bağlılığı teyit ediyor” değerlendirmesini yapan Standard Chartered, haftalık repo faizinin, politikadaki mevcut dönüşe bağlı olarak yıl sonunda yüzde 35,00 olacağını tahmin ettiklerini vurguladı.

TCMB BEKLENTİ ANKETİ

TCMB’nin piyasa anketinde katılımcıların BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 19,34 iken, eylül anketinde yüzde 29,26 oldu.

TCMB bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 19,19 iken eylül anketinde yüzde 30,0 oldu.

Geçen ay gerçekleştirilen PPK toplantısında politika faizi 750 baz puan artırılarak yüzde 17,50'den yüzde 25'e yükseltilmişti.