İşte milyonlarca kişinin hayatını değiştirecek yeni torba yasa

Muhalefetin tepkisini çeken internetten yayınların RTÜK denetimine alınmasına ilişkin düzenlemenin de yer aldığı “Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve KHK’lerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” birbirinden farklı konularda yasa değişikliklerini bir arada içermesi nedeniyle torba yasa olarak anılıyor.

Yasa ekonomi alanında istihdamın artırılmasına, yatırıma, üretime, ihracata, AR-GE faaliyetlerine yeni “güçlü” teşvikler getirmeyi, ekonomik canlılığının ve tasarrufların artırılmasını amaçlıyor. Yasa ile sağlanan teşviklere yönelik etki analizine göre paketin kamuya maliyeti toplam 17.3 milyar TL.

Ekonomi yönetimi düzenlemedeki teşviklerin istihdamı yatırımı artıracağını ekonomiyi canlandıracağını 700,000 ek istihdam sağlayacağını belirtiyor. Etki analizinde en büyük maliyet kalemleri istihdam teşviklerinde yer alıyor. İstihdamın korunması amacıyla özel sektör işverenlerine asgari ücret desteği verilerek yıllık yaklaşık 9 milyar liralık gelirden vazgeçilecek.

1) SOSYAL GÜVENLİK PRİM DESTEĞİ

Etki analizine göre 2018-2020 yıllarında işe alınan sigortalılar nedeniyle ilave istihdam sağlayan özel sektör işverenleri için sosyal güvenlik prim desteği sağlanacak. Yaklaşık 687,000 kişiyi kapsayan bu düzenlemeyle 3.4 milyar liralık gelirden vazgeçilecek.

2) ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ KALICI HALE GELECEK

Yaklaşık 6.2 milyon asgari ücretliyi ilgilendiren ilave asgari geçim indirimi uygulamasının kalıcı hale getirilmesinin maliyeti ise 800 milyon lira öngörülüyor. İlave istihdam sağlayan işletmelere gelir ve damga vergisi istisnasıyla ise 430 milyon liralık gelir kaybı öngörülüyor. İmalat sektöründe faaliyet gösteren küçük işletmelere, ilave istihdam prim ve ücret desteğinin etkisi ise 710 milyon TL öngörülüyor.

3) MAKİNE ALACAKLARA KDV İSTİSNASI

Sanayi sicil belgesine sahip işletmelerin, yatırım teşvik belgesi aranmadan imalat sanayisinde kullandıkları yeni makine ve teçhizat alımlarına 31 Aralık 2019’a kadar KDV istisnası getiren düzenlemeyle ise sağlanacak destek 1 milyar TL öngörülüyor.

4) HURDA TEŞVİKİ

Hurda teşviki olarak bilinen 16 yaş ve üzerindeki araçların trafikten kaydı silinerek hurdaya ayrılması karşılığında, araç sahiplerine, yurt içinden yeni araç alımında 10 bin lirayı geçmemek kaydıyla ÖTV indirimi sağlanmasının ise 500 milyon liralık alacaktan vazgeçilmesi öngörülüyor. Yasa ile sanayi sicil belgesine sahip işletmelerin yatırım teşvik belgesi aranmaksızın imalat sanayiinde kullandıkları yeni makine ve teçhizat alımlarına 2019 sonuna kadar KDV istisnası getiriliyor.

5) AR-GE’YE TEŞVİK

Öte yandan AR-GE, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, teknoparklarda, AR-GE ve tasarım merkezlerinde ve üniversitelerin araştırma laboratuarlarındaki yeni makine ve teçhizat alımlarına da 2019 sonuna tarihine kadar KDV istisnası sağlanıyor. Yine 2019 sonuna kadar alınan yeni makine ve teçhizatın mevcut amortisman sürelerinin yarısı kadarlık daha kısa bir sürede amortismana tabi tutularak gider yazılabilmesine imkan da getiriliyor.

6) ALTYAPIYA KDV İSTİSNASI

Organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerince yapılan veya yaptırılan; kanalizasyon, su, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme, yol gibi altyapı yatırımları ile küçük sanayi sitelerince işyeri yapımına yönelik kendilerine yapılacak mal teslimi ve hizmet ifalarına KDV’den istisna öngörülüyor.

7) İNTERNET DENETİMİ

Ekonomi alanındaki bu teşviklerin yanı sıra yasada tartışmalara yol açan madde ile yurtdışından veya yurtiçinden, Türkçe veya başka bir dilde, internet ortamında düzenli yapılan tüm sesli ve görüntülü yayınlar RTÜK’ün denetim kurallarına tabi tutulacak. Özellikle muhalefet partileri tarafından sert tepkiyle karşılanan madde, bu kesimlerce internet üzerinden sesini duyurmak isteyen toplumsal muhalefete karşı sansür paketi olarak yorumlanıyor.

Bu arada yasanın dün geceki görüşmeleri sırasında AKP’nin verdiği değişiklik önergesiyle bireysel iletişim amacıyla görsel içerik paylaşmanın maddenin kapsamında bulunmadığı hususu daha açık bir şekilde düzenlendi.

Önergeye göre bireysel iletişim ile görsel işitsel içerik paylaşılabilen video paylaşım ve sosyal medya platformları gibi kullanıcıların görsel işitsel içerik yükleyebildiği platformlar ve yer sağlayıcıları bu yasa kapsamında olmayacak.

Hükümetin internetteki yayın içeriklerinin denetiminin yapılamaması ve elde edilen gelirlere vergi yansıtılamamasını düzenleme için gerekçe gösterirken, muhalefet partileri ise bunu bir “sansür paketi” olarak yorumluyor.

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Bülent Tezcan yasa ile hükümetin internet medyasını susturma ve internet medyasına sansür getirme peşinde olduğunu ifade ederek, “Getirilmek istenen sistem RTÜK kanalıyla lisans vermemek suretiyle yayıncılığı engellemek. Dijital çağda yaşıyoruz. İnternete getirilen bu sansür bir dijital sansürdür” demişti.