Gıda etiketlerinde yeni dönem başladı

Tüketiciye ve toplu tüketim yerlerine arz edilen gıda hakkında bilgilendirme mevzuatı kapsamında etiketlenmesinde, sunumunda veya reklamında kullanılan beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin kurallar belirlendi.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının "Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği" Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Buna göre beslenme ve sağlık beyanları, piyasaya arz edilen gıdaların etiketi, tanıtımı ve reklamında kullanılabilecek. Beslenme ve sağlık beyanlarının kullanımı, belirsiz, yanlış veya yanıltıcı, diğer gıdaların beslenme yönünden yeterliliği veya güvenilirliği konusunda şüpheye neden olacak, belirli bir gıdanın aşırı tüketimini destekleyecek veya özendirecek şekilde olmayacak.

Söz konusu beyanlar, çeşitli ve dengeli beslenmenin, genelde besin ögelerini uygun miktarlarda sağlayamayacağını belirtecek, ileri sürecek veya ima edecek ve tüketicide endişeye neden olabilecek biçimde, yazılı, resimli, grafik veya sembolik gösterimler vasıtasıyla vücut fonksiyonlarındaki değişiklere atıfta bulunacak şekilde bulunmayacak. Çeşitli ve dengeli beslenme ile yeterli miktarda sağlanamayan besin ögeleri ile ilgili istisnalar, bu istisnaların başvurularına ilişkin koşullar da dahil olmak üzere Bakanlık tarafından belirlenecek.

Gıdanın etiketi, tanıtımı veya reklamında sağlık beyanı yapılabilmesi için gıdanın besin ögesi profili açısından, belirlenen koşullarından en az ikisine sahip olması zorunlu olacak.

Takviye edici gıdalarda ilgili hükümlerine uyulması şartıyla sağlık beyanları yapılabilecek. Hacmen yüzde 1,2'den fazla alkol içeren içeceklerde sağlık beyanı yapılamayacak. Bu ürün grubu için sadece enerji miktarının azaltılmasına ilişkin beslenme beyanı düzenlenebilecek.

Beyanlar, bilimsel kanıtlara dayanacak

Beslenme veya sağlık beyanının yapılabilmesi için hakkında beyan yapılan bir besin ögesinin veya diğer ögenin bir gıdada veya gıda grubunda bulunması, bulunmaması veya miktarının azaltılmasının, genel kabul görmüş bilimsel kanıtlarla ortaya konulan, yararlı bir besleyici veya fizyolojik etkisinin olduğunun gösterilmesi gerekecek. Beslenme ve sağlık beyanları genel kabul görmüş bilimsel kanıtlara dayanacak ve bunlarla doğrulanacak.

Markaya özgü olmayan gıdaya ilişkin genel reklam veya tanıtımlar hariç olmak üzere, beslenme veya sağlık beyanı yapılan ürünlerde beslenme bildirimi zorunlu olacak. Takviye edici gıdalar için beslenme bildirimi, ilgili gıda kodeksi hükümlerine uygun olarak yapılacak.

Bir gıda, beslenme beyanı yapabilme koşullarını doğal bileşiminde bulunan bir besin öğesi veya diğer öğe ile karşılıyorsa, beslenme beyanının önüne "doğal" ibaresi eklenebilecek. Karşılaştırmalı beslenme beyanları ürün çeşitliliği de dikkate alınarak sadece aynı kategorideki aynı ürün adına sahip gıdalar arasında yapılabilecek.

Kilo kaybına atıfta bulunan sağlık beyanlarına izin verilmeyecek

Sağlık beyanları, "dengeli ve çeşitli beslenme ile sağlıklı yaşamın önemini belirten ifade, beyan edilen faydalı etkinin sağlanması için tüketilmesi gereken gıda miktarı ve tüketim şekli, gerektiğinde bu gıdayı tüketmemesi gerekenler için uyarı mesajı, fazla tüketilmesi durumunda sağlığı olumsuz etkileyebilecek gıdalar için uygun bir uyarı" bilgilerinin etikette veya etiketin olmadığı durumlarda sunum ve reklamda yer alması koşuluyla kullanılacak.

Tıp, beslenme veya diyetetik ile ilgili meslek örgütleri ile sağlıkla ilgili yardım kuruluşlarının sağlık beyanları ile ilgili tavsiye veya önerilerine ilişkin başvurular Bakanlıkça değerlendirilecek.

Gıdanın tüketilmemesi durumunda sağlığın olumsuz etkilenebileceğini ileri süren, kilo/ağırlık kaybının miktarına veya oranına atıfta bulunan, bireysel doktorların veya sağlık profesyonellerinin diğer kuruluşların tavsiyelerine atıfta bulunan sağlık beyanlarına kesinlikle izin verilmeyecek.

Sağlık beyanlarına ilişkin başvuru kurallarının belirlendiği yönetmeliğe göre söz konusu beyanlara ilişkin izin başvurusu Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğüne yapılacak. Bilimsel Komisyon, geçerli bir başvurunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren 5 ay içinde görüşünü oluşturacak.

Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanan yönetmeliğe göre gıda işletmecileri 31 Aralık 2019 tarihine kadar yönetmelik hükümlerine uymak zorunda olacak. Bu tarihten önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilecek. Söz konusu hükümler ithal edilen gıdaların etiketleri için de geçerli olacak.

AA