Enflasyon uçunca... Vergi, harç ve cezalara tarihi zam yolda!

Üretici fiyat endeksi (ÜFE) temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 144,61, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 97,30 artarken, ÜFE’ye endeksli vergi, harç ve cezalara da yeni yılda tarihi zam gelebilir.

Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl’ün hesaplamasına göre, önümüzdeki üç ayda üretici enflasyonu “sıfır” bile olsa 2023 vergi ve ceza artışlarına esas teşkil edecek 2022 yılı yeniden değerleme oranı (YDO) yüzde 117,33 olacak.

Bingöl, “Yeniden değerleme oranında tarihi rekor geliyor. Önlem alınmazsa vergi ve cezalar can yakacak” uyarısında bulundu.

EKSİ ENFLASYONDA BİLE YÜZDE 114 OLACAK

Önümüzdeki üç aylık dönemde işlerin çok yolunda gittiği ve her ay yüzde -2 enflasyonun olduğu en iyimser senaryo ile işlerin çok daha kötüleştiği ve her ay aylık yüzde 5 enflasyon oranlarının yaşandığı en kötümser senaryo ile bunların arasındaki diğer oranlara göre yapılan simülasyona göre ortaya çıkması muhtemel 2022 yılı yeniden değerleme oranlarını hesaplayan Bingöl, şöyle devam etti:

“Yaptığımız simülasyona göre önümüzdeki ağustos, eylül ve ekim aylarının hepsinde enflasyon oranı sıfır oranında gerçekleşse bile 2022 yılı yeniden değerleme oranı yüzde 117,33 olacaktır. En kötü senaryoda ise YDO yüzde 124,17 olmaktadır. Dolayısıyla önümüzde yüzde 114,71 ila yüzde 124,17 arasında çok yüksek oranda yeniden değerleme rakamları söz konusu olacaktır.”

YDO NEDİR, NASIL HESAPLANIR, NEDEN ÖNEMLİ?

Yeniden değerleme oranının, yeniden değerleme yapılacak yılın ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Yurtiçi Üretici Fiyatları Genel Endeksi'nde (Yİ-ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranı olduğunu, bu oranın, ekim ayı enflasyon rakamı da belli olduğunda hesaplanabilir hale geldiğini hatırlatan Bingöl, vergi, ceza, harç, tarife ve benzeri kalemlere ilişkin maktu tutarlardaki yıllık artışlarda yeniden değerleme oranının esas alındığına dikkat çekti.
2022 yılı için hesaplanacak ve 2023 vergi, harç ve cezalardaki artışlarda kullanılacak yeniden değerleme oranının hesaplanması için bilinmesi gereken ağustos, eylül ve ekim ayı enflasyonlarına ilişkin yaptığı projeksiyonlara göre, 2022 yılı yeniden değerleme oranının 1984 yılından beri uygulanan ve hesaplanan bu oran açısından yeni rekora ulaşma potansiyelini fazlası ile bünyesinde taşıdığına işaret eden Bingöl, “Mevcut mevzuat ve veriler ışığında, 2022 yılı için gerçekleşecek bu kadar yüksek yeniden değerleme oranı vatandaşın MTV, emlak vergisi ve diğer vergi kalemleri ile harç ve trafik cezaları başta olmak üzeri diğer pek çok idari para cezası ve yüksek araç muayene ücretleri altında ezilmesi anlamına gelecektir” ifadelerini kullandı.

CUMHURBAŞKANININ BAZI VERGİLERDE YETKİSİ VAR

Cumhurbaşkanının bazı vergi kalemlerinde yeniden değerleme oranının altında veya üstünde oran belirleme yetkisi bulunduğunu hatırlatan Bingöl, “Ancak, özellikle cezalar açısından böyle bir yetki söz konusu değildir. Araç muayene ücretlerinde ise bu yetkiyi beş yılda bir çok sınırlı olarak kullanabilmektedir” dedi.

Bingöl, Hazine ve Maliye Bakanlığının yeniden değerleme ilgili belirleme değil, ilan etme şeklinde bağlı yetkisi bulunduğunu, ekim ayına ilişkin enflasyon rakamlarının açıklanması sonrasında, genellikle kasım ayı içinde bir tebliğ ile ilgili yıl yeniden değerleme oranının ilan edildiğini belirtti.

‘KANUNİ DÜZENLEME ŞART’
Vergi ve vergi ile ilgili cezalarda Cumhurbaşkanına genelde geniş yetkiler verildiğini, maktu vergi tutarları konusunda örneğin Motorlu Taşıtlar Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi gibi alanlarda Cumhurbaşkanının geniş yetkileri olduğunu hatırlatan Bingöl, “Bu yetkiler kullanıldığı takdirde yüksek orandaki 2022 yılı yeniden değerleme oranı nedeniyle 2023 yılı vergi ve vergi kanunlarında yer alan cezaların artış oranı düşürülebilir” dedi.

Öte yandan, araç muayene ücretleri, trafik para cezaları ve daha pek çok idari para cezasında Cumhurbaşkanına verilmiş artırma veya eksiltme yetkisi bulunmadığını, bu nedenle, araç muayene ücreti ve para cezalarında muazzam artışlar söz konusu olacağını belirten Bingöl, “Bunu önlemenin tek yolu, konuya ilişkin olarak yaşanan olağanüstü ekonomik durumu dikkate alan bir kanuni düzenleme yapılmasıdır” dedi.