Dar gelirlinin gıda enflasyonu açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu ve ENAG'ın açıkladığı Ocak 2024 enflasyon rakamları sonrasında bir enflasyon açıklaması da Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi'nden (DİSK-AR) geldi.

DİSK-AR, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunda gıda enflasyonunun yüzde 109,5 olduğunu açıkladı.

TÜİK verilerine göre;

TÜFE'deki (2003=100) değişim 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %6,70, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,70, bir önceki yılın aynı ayına göre %64,86 ve on iki aylık ortalamalara göre %54,72 olarak gerçekleşti.

Yİ-ÜFE (2003=100) 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %4,14, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,14, bir önceki yılın aynı ayına göre %44,20 ve on iki aylık ortalamalara göre %47,35 artış gösterdi.

ENAG, Ocak 2024 enflasyon rakamlarını açıkladı

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) her ay olduğu gibi bu ay da Türkiye İstatistik Kurumu'ndan kısa bir süre önce Ocak 2024 enflasyon verisini açıkladı. Akademisyenlerin ve ekonomistlerin bağımsız biçimde oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Ocak ayında yüzde 9,38 arttı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı da yüzde 129,11 olarak gerçekleşti. Aralık ayında ise E-TÜFE aylık yüzde 4,12 artarken yıllık da yüzde 127,21 yükselmişti.

Enflasyon beklentisi neydi ?

AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, ocak ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 6,84 artacağını tahmin ediyor. Açıklanan anket verilerine göre, ekonomistlerin ocak ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 6,84 oldu. Ankete katılan ekonomistlerin ocak ayı için enflasyon beklentileri en düşük yüzde 5,50, en yüksek yüzde 8,90 aralığında yer aldı.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), enflasyon verilerinin ardından yaptığı açıklamada, "TÜİK, Aralık 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 69,71 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran" dedi.

DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamalara göre ise en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonunun yüzde 109,5 olduğu belirtildi.

Açıklamada ayrıca TÜİK'in Haziran 2022'de madde sepeti fiyat listesini açıklamaktan vazgeçmesi üzerine DİSK'in TÜİK'e karşı açtığı davaya rağmen madde sepeti verilerinin hâlâ yayımlanmadığına da değinildi.

"Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir" denilen açıklamada DİSK-AR'ın araştırmasına ait verilere de yer verildi.

DİSK-AR verilerine göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 69,7 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 85,6 oldu.

Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 79,5 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 91,1 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 109,5 olarak gerçekleşti.

"Yüksek gelir gruplarının daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor" ifadelerine yer verilen araştırma raporunda dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 66,7 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 50,8 olduğu kaydedildi.

Raporda "Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 110 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 51 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor" denildi.

2005 ve 2024 verilerinin karşılaştırıldığı açıklamada son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki farkın açılmaya başladığı da belirtilerek şunlar kaydedildi:

"2005 yılında 114,49 olan TÜFE endeksi, Ocak 2024’te 1.984,02’ye yükseldi.

2005’te 111,95 olan gıda fiyatları endeksi ise 2024’te 2.814,14’e yükseldi.

Böylece TÜFE  2005’ten bu yanda 17 kat; gıda fiyatları ise 2005’ten bu yana 25 kat arttı.

2005’te yüzde 9,24 olan yıllık enflasyon oranı 2024’te yüzde 64,86 oldu.

2005’te yüzde 6,79 olan yıllık gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 69,71’e yükseldi.

Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Aralık 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Ocak 2024’te TÜFE’nin 830 puan (yüzde 41,8) üstüne çıktı."