Çipli kimlik kartları ne zaman, nasıl dağıtılacak ?

Nüfus cüzdanlarının yerini alacak "çipli kimlik kartları" için yasal düzenleme yapılırken, sistemin teknik altyapısına yönelik kapsamlı bir çalışma da yürütülüyor.

Kolay taşınabilir, taklit, tahrif ve sahteciliğe imkan vermeyen, biyometrik unsurlar da içeren kimlik kartlarına geçişe ilişkin askerlik Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yeni bir aşamaya geçildi. Buna göre, Nüfus Hizmetleri Kanunu'nda yer alan "nüfus cüzdanı" ibareleri "kimlik kartı" şeklinde değiştirilerek çipli kimliklere geçişin önü açıldı.

Sistemin teknolojik altyapısının oluşturulmasına yerli üreticiler ve onların kabiliyetleri de önemli katkılarda bulunuyor. Ar-Ge faaliyetlerini ODTÜ Teknokent bölgesinde yürüten UDEA Elektronik, bu çabaların bir parçası olarak tasarım ödüllü Milli Kart Okuyucu (Milko) geliştirdi.

Kamunun elektronik imza ihtiyacını karşılamak için üretilen Milko, aynı zamanda çipli kimlik kartlarını kolayca okuyarak ihtiyaç duyulan bilgilerin dijital ortama aktarılmasını sağlayacak.

Çipli kimlik kartlarına geçiş için öngörülen sürelerin yaklaşması ürün temini çalışmalarını hızlandırdı. Bu kapsamda, UDEA, 150 bin Milko siparişi aldı. Bunlardan 40 bini teslim edilirken, yoğun bir çalışmayla kısa süre içerisinde teslimatların tamamlanması hedefleniyor.

UDEA Üretim ve Planlama Müdürü Ferhan Mızrak, ürünün isminin Milli Kart Okuyucu'dan esinlenilerek Milko olarak belirlendiğini, yüzde 100 yerli tek akıllı kart okuyucu olduğunu söyledi.

Milko'nun şimdilik sadece E-İmza kullananlar için hizmet verdiğini anlatan Mızrak, çipli kimlik kartlarına geçişle Milko'nun kart okuyucu olarak da işlev kazanacağını anlattı. Mızrak, "Milko'yu muadillerinden ayıran en önemli özelliklerden biri, hem SIM boyutundaki hem de kimlik boyutundaki kartları okuyabilecek olması" dedi.

İŞ VE İŞLEMLER KOLAYLAŞACAK
Yeni kimlik kartları dağıtıldığında sahada bunlarla ilgili elektronik işlem yapacak Kart Erişim Cihazı'na (KEC) yönelik çalışmalar da teknik altyapının hazırlanmasında önemli bir yer tutuyor.

KEC, yeni nesil elektronik kimlik kartları için TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilmiş özel bir kart okuyucu. KEC elektronik ortamda hizmet veren uygulamalar için kimlik kartının yetkili kurum tarafından verildiğini ve kartın gerçekten vatandaşa ait olduğunu elektronik imza altyapısını kullanarak doğrulayacak.

KEC'i üretecek firmalar, TÜBİTAK'ta cihazların taşıması gereken özellikler ve standartlara ilişkin eğitimler alıyor. Eğitimlerin tamamlanmasının ardından yıl sonuna kadar bu cihazların da yetiştirilmesi planlanıyor. Bir POS cihazı gibi hizmet verecek bu cihazlarda hizmet alan ve veren tarafından kullanılabilecek iki kart girişi olacak. Tapuya gidildiğinde satışı yapanla satın alan,Hastanede doktorla hasta bu okuyucu üzerinden işlem yapabilecek. Hizmetin niteliğine göre bazı yerlerde sadece hizmet alanın kartıyla işlem yapılması yeterli olacak.

HASTANE, OKUL VE EMNİYETTE KULLANILABİLECEK
Yeni kimliklerin üzerinde bulunan güvenlik unsurları sayesinde taklit ve tahrif edilemeyeceği için vatandaşlar kimlik sahteciliği sebebiyle mağdur olmayacak. Kredi kartı büyüklüğündeki yeni kimlik kartı, hastane, eczane, okul, emniyet ve bankalardaki sistemlere entegre olabilecek ve bu sayede birçok işlemde vatandaşa kolaylık sağlayacak.
Ebadı küçüleceği için cüzdan içinde kolayca taşınabilecek yeni kimlikler, e-devletuygulamalarında kimlik doğrulama aracı olarak kullanılabilecek. Böylece vatandaşlar kurumlara gitmeden kamu hizmeti alabilecek. Yeni kimliklerde isteyen vatandaşlar için elektronik imza yer alacak. Bu özellik sayesinde ikinci bir elektronik imza aparatına ihtiyaç duyulmadan elektronik ortamda iş ve işlemler yapılabilecek.

Kimlik kartı halen kullanılmakta olan nüfus cüzdanının yerini alacağı için kartın ön ve arka yüzünde kart sahibine ait kimlik bilgileri ile fotoğraf bulunacak. Görsel olarak kimlik doğrulamada kullanılacak bu bilgiler ileri baskı teknolojisiyle koruma altına alınacak. Kartın çipinde İçişleri Bakanlığınca belirlenen bilgiler saklanacak ancak çipte tutulan bilgiler kart üzerindeki bilgilerle sınırlı kalacak.

Vatandaşlardan alınan biyometrik veriler, bulundukları ilçelerdeki okuyucular vasıtasıyla "şablon" adı verilen sayılara dönüştürülecek ve sadece bu sayılar veri merkezine aktarılacak. Vatandaşların biyometrik okuyucularla alınan biyometrik veriler resim olarak değil, bu resimlerden oluşturulmuş "kriptolu sayısal karakterler" olarak veri merkezine ulaştırılacak.

YENİ KARTLAR NASIL DAĞITILACAK
Yeni kimlik kartlarının sorunsuz basılıp dağıtılması amacıyla vatandaşlar randevu verilerek kart düzenleme merkezine davet edilecek. Mazereti olan vatandaşlara başka bir tarihte randevu verilecek. Vatandaşlar, davet edildikleri gün ve saatte davette belirtilen kimlik kartı düzenleme merkezine 6 ay içinde çekilmiş biyometrik fotoğraf ile müracaat edecek. İbraz edilen biyometrik fotoğraf taranacak ve sadece kart üzerindeki yongada saklanmak üzere kişinin biyometrik verisi alınacak. Kimlik kartının basımı merkezi olarak gerçekleştirilecek ve kartlar vatandaşlara PIN ve PUK şifreleriyle teslim edilecek.  Sistem tarafından verilen kartın şifresi, ilçe nüfus müdürlüklerinde ve sağlık kuruluşlarında bulunan KİOSK üzerinden değiştirilebilecek.