Taliban’dan kadınlara bir darbe daha

ABD’nin çekilmesinin ardından Afganistan’da devletin kontrolünü ele geçiren Taliban, ülkedeki kadınlara yönelik baskısını farklı yollarla sürdürüyor. Ülkenin evlilik yasalarında yapılan değişiklikler, Taliban’ın kadınları haklarından nasıl mahrum bıraktığının bir başka örneği olarak değerlendiriliyor.

O KADINLARA NE OLACAK

Amerikan Washington Post’un haberine göre önceki hükümet döneminde, kocasından kötü muamele ve şiddet gören Afgan kadınlar, kanunların kendilerine verdiği hakla tek taraflı olarak evliliklerini sonlandırabiliyor, resmi olarak boşanabiliyordu. Taliban yönetimi ise ‘hukuki’ düzenlemelerle geriye dönük tek taraflı boşanmaları geçersiz saydı. Kararın ardından binlerce Afgan kadın kaçak ve zina suçlamasıyla karşı karşıya kaldı.

TALİBAN İLE KÖŞE KAPMACA

13 yaşındayken üvey babası tarafından uyuşturucu madde karşılığında evlendirilen ve şimdi 22 yaşında olan bir kadın, kendisine şiddet uygulayan kocasından kaçmak için yıllarca mücadele ettiğini ve sonunda evden kaçarak boşanmayı başardığı ifade etti. Tekrar evlenerek yeni bir hayat kurduğunu düşünen kadının yaşamı bu kez de Taliban korkusuyla altüst oldu. Taliban’ın iktidara gelmesinden birkaç hafta sonra eski kocasından tehdit telefonları almaya başladığını söyleyen Afgan kadın, ikinci kocasının, evliliklerinin artık geçerli sayılmaması nedeniyle kendisinin de zina ile suçlanabileceğinden korkarak onu terk ettiğini aktardı. İlk evliliğinden iki kız çocuğu bulunan ve ikinci kocası onu terk ettiğinde hamile olan kadın, güvenlik endişesi sebebiyle ülkenin başka bir şehrine kaçtı. Taliban iktidara geldikten sonra dört kez adres değiştirdiğini kaydeden kadın, ilk kocasının onu bulmasından korktuğunu anlattı.

ÖLÜM TEHDİDİ ALIYORLAR

36 yaşındaki bir diğer kadın, aile baskısına rağmen, evliliğinin kötü gittiğini ve boşanmaktan başka çaresi olmadığını söylüyor. “Boşanma talebinde bulunmak benim için utanç verici bir şeydi. Ailemin her iki tarafı da kocama dönmezsem beni öldürmekle tehdit ediyordu” diyen kadın, eski yönetim döneminde kendisine boşanma hakkı verildikten sonra resmen boşandığını; bunu duyan erkek kardeşlerinin ise kendisine fare zehri içmeyi önerdiğini ifade etti. Ailesinden görüştüğü tek kişi olan kız kardeşinin kendisine, “Keşke senin kadar zeki olsaydım ve daha önce kaçsaydım. Taliban varken artık bu imkânsız” dediğini aktardı.

ÇOK SAYIDA KADIN MAĞDUR

Washington Post’a konuşan üç çocuk annesi bir kadın ise ilk kocasının uyuşturucu bağımlısı olduğunu ve şiddet uyguladığını, çocuklarına yeterince yiyecek sağlamayı reddettiği için boşandığını söyledi. İkinci kocasının ise Taliban iktidara geldikten sonra ortadan kaybolduğunu belirtti. Washington Post’a konuşan diğer kadınlar gibi bu kadın da saklandığını söyledi.

Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, Taliban döneminde boşanma yasasının nasıl değiştiği veya Afganistan’ın önceki hükümeti sırasında verilen boşanmaların statüsü hakkındaki soruları yanıtlamayı reddetti. Mücahid sadece Taliban’ın İslam hukuku yorumuna göre boşanma talebinde bulunmak için her iki tarafın da hâkim karşısına çıkması gerektiğini söyledi.