Kosova-Sırbistan geriliminde NATO'dan müdahale sinyali

Dünya son dönemlerde birbirlerine komşu ülkeler arasında yaşanan krizleri tartışıyor. İlk olarak Rusya ve Ukrayna, ardından ise Çin ve Tayvan arasında yaşanan krizler, dünya siyasetini bir anda bu bölgelere odaklamıştı. Son olarak ise Sırbistan ve Kosova arasında sınır geçişleri nedeniyle başlayan sorunlar, gerilime neden oldu. Bu gerilim hemen NATO'nun da gündemine girdi.

GERGİNLİĞİN YATIŞTIRILMASI ÇAĞRISI
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile NATO karargahında yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, son aylarda Kosova ile Sırbistan arasındaki gerginliğin yatıştırılması çağrısında bulundu.

"İSTİKRAR TEHLİKEYE GİRERSE MÜDAHALE GELİR"
Stoltenberg, son günlerde sahada durumun iyileştiğini, Belgrad ve Priştine'nin gerilimin tırmanmasını engelleme sorumluluğu bulunduğunu kaydetti. Taraflara itidal çağrısı yapan Stoltenberg, şunları dile getirdi: "NATO sahadaki durumu yakından izlemeye devam etmektedir. KFOR barışı koruma misyonumuz, BM'nin verdiği yetkisine odaklanmış durumdadır. İstikrarın tehlikeye girmesi halinde KFOR müdahale etmeye hazırdır. NATO Kosova Gücü KFOR, Kosova halkına güvenli bir ortam ve hareket özgürlüğü sağlanması için gereken tedbirleri alacaktır."

"DİYALOG KURULMASI GEREKİYOR"
Stoltenberg, Sırbistan ile Kosova'nın aralarındaki farklılıkları çözmek için diyalog kurması gerektiğini vurguladı ve Avrupa Birliği'nin kolaylaştırıcılığındaki Belgrad-Priştine Diyaloğu sürecini desteklediklerini, tarafların bu süreçte yapıcı olması gerektiğini söyledi. Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ile Kosova Başbakanı Albin Kurti, diyalog süreci kapsamında yarın Brüksel'de Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in eşliğinde bir araya gelecek.

"ÇATIŞMA İHTİMALİ ORTADAN KALKSIN İSTİYORUZ"
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic de yarınki toplantının zor geçmesini beklediğini, Kosova ile neredeyse tüm konularda anlaşmazlıkları bulunduğunu belirtti. "Gerginliğin tırmanması veya herhangi bir çatışma ihtimalini önlemek istiyoruz" diyen Vucic, NATO'nun Kosova'daki rolüne saygı duyduklarını, NATO ile iş birliğini artırmak istediklerini ifade etti.

Vucic, barış ve istikrarın Sırbistan için hayati önemde olduğunu, ülkesinin sorumlu davrandığını söyledi. "Balkanlar'ın, Brüksel'deki veya dünyadaki herkesi bıktırdığını biliyorum. Herkes bizim sızlanmalarımızı dinlemekten usandı" diyen Vucic, Sırbistan halkına yönelik saldırıların arttığını, Sırbistan'a yönelik sınır ihlali suçlamalarının doğru olmadığını savundu.

İKİ ÜLKE ARASINDA SON YAŞANAN GELİŞMELER NE DURUMDA?
Priştine yönetimi, Kosova'ya giriş yapan kişilerin ülkede kaldıkları süre boyunca Sırp kimlikleri yerine geçici belge taşımak zorunda kalacaklarını duyurdu. Hükümet ayrıca Sırbistan tarafından verilen araç plakalarına sahip yaklaşık 50 bin Sırp azınlığın iki ay içinde plakalarını Kosova tarafından verilenlerle değiştirmek zorunda kalacağını bildirdi.

Bunun üzerine Kosova'nın kuzeyindeki Sırp protestocular kamyonlar ve diğer ağır taşıtlarla Jarinje ve Bernjak sınır kapılarına giden yolları kapattı. Kosova polisi, ekiplere ve insanlara yönelik şiddetli saldırılar olduğu gerekçesiyle sınır geçişlerini kapatmak zorunda kaldığını açıkladı.

NATO Kosova Gücü (KFOR) ise ülkenin kuzey bölgelerinde durumun "gergin" olduğunu ve "istikrarın tehlikeye girmesi halinde müdahale etmeye hazır olduğunu" açıkladı. Kosova hükümeti, Batılı ülkelerle istişarelerin ardından kararı uygulamaya koymayı bir ay ertelediğini duyurdu.

KOSOVA VE SIRBİSTAN İLİŞKİLERİ
2008 yılında Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan eden Kosova, 100'den fazla ülke tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınıyor, fakat bu ülkeler arasında Sırbistan, Rusya ve Çin bulunmuyor. Türkiye, Kosova'nın bağımsızlığını ilk tanıyan ülke olmuştu. Kosova aynı zamanda Birleşmiş Milletler üyesi değil.

Kosova halkı çoğunlukla Arnavut, Sırp ve Türklerden oluşuyor. Resmi dilleri ise Arnavutça ve Sırpça. Ülkenin büyük kısmı Müslüman.

Kosova'nın kuzey bölgesinde çoğunluğu oluşturan Sırplar Priştine'nin otoritesini tanımıyor ve bugün hâlâ mali destek sağlayan Sırbistan'a siyasi olarak sadık.

Her zaman çok kültürlü ve çok dilli bir bölge olan Balkanlar'da yaşanan gerilimler ve çatışmalar yüz yıllar öncesine dayansa da 1. Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bölgede kurduğu egemenliğe karşı oluşan milliyetçilik hareketi bunu günümüze kadar getirdi.

2. Dünya Savaşı'ndan Soğuk Savaş dönemine ve 1990'lı yılların sonuna kadar bölgedeki farklı topluluklar arasında tansiyon giderek tırmandı, çatışmalar ise şiddetlendi.

Sırbistan'ın Kosova bölgesindeki etnik Arnavutların bağımsızlık kararı Sırp güçler ve Arnavut ayrılıkçılar arasında dokuz yıl süren bir savaşın ardından alındı.

Sırbistan ile Kosova arasında 1998-1999 yılları arasında şiddetli bir savaş yaşandı. Kosova'daki savaş, NATO güçlerinin 1999 yılında hala Yugoslavya olarak anılan Sırbistan ve Karadağ'ı bombalamasıyla son buldu.