Economist: Obama gidecek, Esad kalacak

Economist dergisi "ABD'nin Suriye'de etkisiz bir politika izlemesi yüzünden koşulları Rusya'nın belirlemeye başladığını ve Moskova'nın müdahalesinin savaşın gidişatını değiştirdiğini belirterek 'Esad'ın gitmesini isteyen Obama' gidecek Esad kalacak" dedi.

Yazı şöyle:

"Suriye’deki gibi çirkin bir savaştan çıkarılacak iç karartıcı bazı dersler var:

Ne kadar uzarsa, o kadar kanlı oluyor, o kadar çok ülke içine çekiliyor, çatışmaları durdurma ya da en azından kontrol tutma seçenekleri o kadar tatsızlaşıyor.

Ama belki de en büyük ders, Amerika’nın ortada olmamasını yarattığı boşluğun tehlikeli güçler tarafından doldurulması: Cihatçılar, Şii milisler ve şimdi de cesaretlenen bir Rusya.

Suriye, savaş içinde savaşların çirkin bir karışımı: bir diktatörlüğe karşı ayaklanma, Sünnilerle Alevilerin (ve onların Şii müttefiklerinin mezhep çatışması, Sünni Araplar arasında tüm taraflar için ölümcül olan bir mücadele, Kürtlerin devlet arayışı, Suudi Arabistan ve Türkiye’yle İran’ı karşı karşıya getiren bölgesel bir vekâlet savaşı ve ürkek Amerika’yla yeniden canlanan Rusya’nın jeopolitik çekişmesi.

Bu kana bulanmış kargaşa içinde Vladimir Putin, kendisini Beşar Esad ve Şii ekseninin yanında konumlandırdı. Hava gücü, savaş alanını dönüştürdü. Esad yanlısı güçler, Türkiye’den Halep’in muhaliflerin elindeki bölgelerine yardım ulaştırılan yaşamsal önemdeki bir koridoru kesti. Esad şimdi, bir zamanlar Suriye’nin en büyük kenti olan Halep’i kuşatmak üzere.

Türkiye savaş girdabında

Mülteciler yine Türkiye sınırlarına yığıldı. Ama birçoğu orada bekleyecek. Ateşkesler, insani yardım ve siyasi çözüm üzerinde yapılan diplomasi dansında koşulları artık Rusya belirliyor. Büyük ölçüde Amerika’nın 1990’larda Balkan Savaşları’na müdahalesinden sonra olduğu gibi. Obama’nın Suriye politikası içler acısı durumda. Görünen o ki, Obama giderken Esad hala kalacak. Fakat savaş bitmeyecek. Aksine savaş daha kötüye gidecek bir aşamaya girdi.

Türkiye giderek daha fazla girdaba kapılıyor. Sistematik olarak Suriyeli Kürtleri top ateşine tutuyor. Ama Kürtler, IŞİD’e karşı mücadelede Amerika’nın en iyi müttefikleri oldular. Ve yakın bir zaman önce Rusya’ya ve Esad’ın tarafına kaydılar. Suudi Arabistan, Türklere destek için uçak gönderdi. Riyad, Mısır, Fas ve Pakistan gibi müttefikleriyle ortak tatbikat planladı.

Suudi Arabistan Rus uçakları için Sünnilere uçaksavar verir mi?

Görünürde IŞİD’le savaşmak için Suriye’ye Amerikalılarla birlikte özel kuvvetlerini göndermeyi önerdi. Diplomatlar, Amerika Suudi Arabistan ve Pakistan’ın 1980’lerde Sovyet güçleriyle savaşan Afgan gruplara Stinger füzesi verdiği “Charlie Wilson’ın Savaşı”na geri dönülmesi olasılığından söz ediyor. Şimdi Suudi Arabistan, Sünni gruplara Rus hava gücünü devre dışı bırakmak için uçaksavar silahları verecek mi?

En alarm verici olanı ise Türkiye ile Rusya arasındaki savaş riski. Kasım’da Türkiye bir Rus uçağını düşürdü Rusya şimdi intikam almak ve öfkesi burnunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın NATO’daki müttefikleriyle arasını açacak bir fırsat yakalamak istiyor.

Suriye savaşı Batı için giderek daha fazla tehlike arz ediyor: Uçaksavar füzelerinin yayılması, cihatçıların bunları Batı uçaklarına karşı kullanması, Lübnan ve Ürdün gibi ülkelerin zayıflaması, yeni bir göç dalgasının Avrupa’yı istikrarsızlaştırması, NATO’nun Rusya’yla savaşa girmesi, Putin’in Batı’ya başka yerlerde meydan okuması ve başka yerlerdeki otokratlara ilham vermesi.

Batı şimdi Türkiye ve Suudi Arabistan’a itidal çağrısı yapmalı. Rusya’yla savaş ve cihatçıların misilleme riski yok yüksek. Amerika Türk ve Kürt dostlarını savaşmak yerine uzlaşmaya ikna etmeli. Ve ağırlık sahibi olmak için Suriye’de daha fazla şey yapmalı. Eğer Rusya ve Esad savaşı rejimle en kötü cihatçılar arasında bir seçim yapma noktasına getirmeyi başarırlarsa bu bir felaket olur. Eğer ana akım gruplar ezilirse, ya Avrupa’ya sürülecekler ya da cihatçıların kucağına itilecekler. Bu yüzden cihatçı olmayan Sünni gruplar desteklenmeli.

"Batı, Rusya'ya baskıyı artırmalı"

Obama’nın aczi nedeniyle uçuşa yasak bölge ve güvenli alanlar yaratılması gibi bir zamanlar mümkün olan adımlar şimdi Rusya’yla çatışma riski içeriyor. İlan edilmemiş insani bölgeler oluşturulması hala mümkün. Obama’nın en iyi tepkisi, Suriye politikasını ciddiye alması, IŞİD’i Suriye’nin doğusundan sürecek ılımlı bir güç oluşturması olacak.

Bu Sünni devletleri de içerecek. Böylece ılımlı muhalifler Amerika’nın hava desteği altında, alternatif hükümetin nüvesini oluşturabilecekleri bir art bölgeye sahip olabilir. Bu aynı zamanda Rusya’nın cihatçılarla savaşma iddiasına hodri meydan deme fırsatı yaratır. Batı bu yaz AB’nin yaptırımlarının yenilenmesiyle başlayarak Rusya’ya baskıyı artırmalı. Putin, gücünü akıllı kullandı. Batı’nın yanıtı Suriye’yle sınırlı olmamalı"