Dermansız hastalıkları tarihe gömecek buluş

Bilim insanları geleneksel aşı yöntemlerinden farklı olan mRNA teknolojisi üzerinde uzun bir süredir farklı hastalıkların tedavisi için çalışmalar yürütüyordu. Ancak COVID-19 pandemisi ortaya çıkınca, bu teknoloji ilk kez koronavirüse karşı hızlıca uyarlandı ve büyük başarılar elde edildi. mRNA, ya da uzun adıyla “mesajcı RNA” (ribonükleik asit), DNA’dan üretilen bir biyomolekül olarak biliniyor. mRNA aşılarında geleneksel aşılardan farklı olarak zayıflatılmış patojen yerine vücuda virüsün bir proteininin mRNA’sı veriliyor. Böylece bağışıklık sisteminin virüs olmadan harekete geçmesi ve virüse karşı antikor üretmesi hedefleniyor. Bu alanda da başarılı örnekler mevcut.

DEVRİM NİTELİĞİNDE

Güvenli ve etkili olan bu teknolojinin, ‘eski düşmanlar’ olarak nitelendirilen HIV gibi bazı virüslere karşı da çalışabileceği belirtiliyor. Söz konusu teknoloji, halihazırda melonom ve beyin tümörleri gibi güçlü kanser türlerinin tedavisi için test ediliyordu. Nitekim, BioNTech’in kurucularından Doktor Özlem Türeci de, kanser aşılarının birkaç yıl içinde hazır olacağı müjdesini vermişti.

mRNA aşısının temelleri 1990’lı yıllarda, Macar asıllı bilim insanı Katalin Kariko’nun Pensilvanya Üniversitesi’ndeki gen çalışmaları ile atıldı. Kariko bu fikrine o dönem çok destek bulamasa da, son 15 yıldır aynı üniversitede salgın hastalıklar uzmanı olan Dr. Drew Weissman ile ortak aşı çalışmaları yürüttü. CNN’e konuşan Dr. Weissman, mRNA aşılarının üretilmesinde virüse dahi ihtiyaç duyulmamasını, bu alanda ‘devrimsel’ olarak nitelendiriyor. Bu bağlamda, Çin’in COVID-19 olarak bilinen SARS-COV-2 virüsünün genetik şifrelerini yayınlamasının hemen ardından, mRNA aşılarının denemelerine derhal başlandığına dikkat çekiyor.

%90 ETKİLİ

mRNA teknolojisiyle üretilen Moderna ile BioNTech firmalarının COVID-19 aşıları, virüse karşı yüzde 90’ın üzerinde etkinlik gösteriyor.