DEAŞ 1 yılda topraklarının dörtte birini kaybetti

Terör örgütünün 2016'da Felluce ile başlayan yenilgisi, Libya'daki Sirte'nin alınmasıyla sürdü. Musul ve Fırat Kalkanı Harekâtı'ndaki önemli kayıplar, DEAŞ'in belini büktü. Irak dün Musul'un doğusunun tamamen DEAŞ teröristlerinden temizlendiğini duyurmuştu, Türkiye'nin kuşatma altında tuttuğu El Bab ise her an düşebilir.

Birkaç yılda Irak ve Suriye'de birçok bölgeyi kontrolü altına alan terör örgütü DEAŞ, 2016 yılında elindeki toprakların dörtte birini kaybetti. Uluslararası kriz izleme kuruluşu IHS Markit analiz şirketinin açıkladığı verilere göre örgüt 18 bin kilometrekare toprak kaybederken, elinde 60 bin kilometrekarelik bir bölge kaldı.

DEAŞ bir önceki sene elindeki toprağın yüzde 14'ünü kaybetmişti. Bu da 2016'da DEAŞ'in gerilemesinin hızlandığını gösteriyor.

DEAŞ'in şimdiye kadar kaybettiği önemli yerler listesinde Kobani, Palmira, Ramadi, Felluce, Sirte ve Cerablus-Azez arasındaki 90 kilometrelik hat bulunuyor.

Irak ordusunun başlattığı Musul operasyonunu aylar öncesinden tahmin eden IHS Markit, örgütün Suriye'deki merkezi olan Rakka'nın ele geçirilmesinin çok daha zor olacağını öngörüyor. IHS Markit analistlerinden Columb Strack'a göre örgütün yaşadığı kayıplar bölgedeki hedeflerine büyük darbe vurdu.

Strack, Musul'un 2017'nin ilk yarısında DEAŞ'in elinden alınacağını düşüyor. Irak ordusu Musul'un ardından Kerkük ile Bağdat arasında yer alan ve örgütün Bağdat'a düzenlediği saldırıların merkezinde yer alan Hevice'ye odaklanacağını düşünüyor.

Halihazırda Türkiye'nin sınır ötesi harekâtı Fırat Kalkanı ile DEAŞ'in elindeki El Bab kuşatma altında. Irak'ın en büyük ikinci kenti Musul'da başlatılan dev operasyon üçüncü ayını doldurdu ve terör örgütü kentin doğusunu tamamen kaybetti. Örgütün merkezi Rakka da kuşatmaya alındı, yakın zamanda operasyonun başlaması bekleniyor.

Araştırma şirketine göre Rakka'nın DEAŞ'in elinden alınmasının zorlukları arasında siyasi ve askeri nedenler var: "Rakka DEAŞ'in merkezini temsil ediyor ve burayı savaşmadan bırakmaları beklenmiyor. Kenti geri almak için muhtemelen büyük dış güçlerden birinin kara operasyonu düzenlemesi gerekecek."

ŞU ANDA 6 MİLYON CİVARINDA

ABD askerlerinin Irak'tan ayrılmasıyla ortaya çıkan terör örgütü, Şiilerin ağırlıkta olduğu Maliki hükümetine karşı Sünnilerin protesto gösterilerinin rüzgarını da arkasına aldı. 2013'te Suriye'de kontrol ettiği bölgeleri genişletip Kuzey Irak'a doğru ilerledi. Hatta Irak ordusunun çekilmesiyle, ülkedeki azınlıkları ve farklı mezhepleri 'yok etme' tehdidiyle başkent Bağdat'ı dahi tehdit eder bir hale geldi.

En güçlü olduğu dönemde, DEAŞ'in kontrolü altındaki bölgelerde yaşayanların sayısı 10 milyonu buldu. Uluslararası kriz izleme kuruluşu IHS'in analizine göre bu sayı şu anda 6 milyon civarında.

25 BİN SİVİLİN KATİLİ

Örgütün lideri Ebu Bekir el Bağdadi, DEAŞ'in Haziran 2014'te Musul'u ele geçirmesinin ardından 'halifelik' ilan etti. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin topraklarına uzanan DEAŞ, ele geçirdiği bölgelerde Ezidi halktan sivilleri öldürmeye başladı. ABD, DEAŞ'in ilerleyişi durdurmak için harekete geçerken, örgütle mücadele için koalisyon oluşturuldu.

Birleşmiş Milletler'e (BM) göre, DEAŞ kaynaklı saldırılarda Ocak 2014'ten bu yana yaklaşık 25 bin sivil hayatını kaybetti. BM, birçok çatışma bölgesine giremediği için Suriye'de kaç kişinin öldüğü konusunda bilgi toplamayı bırakmıştı.

Haziran 2014'te 'halifelik' ilanıyla saldırılarını başka ülkelere taşıyacağının sinyalini veren terör örgütü, hemen ardından Radikal grupların desteğini aldı ve birçok grup DEAŞ'e katıldı.

86 ÜLKEDEN YABANCI MİLİTAN ÖRGÜTE KATILDI

Halihazırda DEAŞ'in, Libya, Afganistan ve Pakistan'ın da aralarında olduğu 18 ülkede operasyonel olduğu tahmin ediliyor. ABD Ulusal Terörle Mücadele Merkezi'ne göre Mali, Mısır, Somali, Bangladeş, Endonezya ve Filipinler'de DEAŞ'e sempati duyan örgütler var.

DEAŞ 2016 yılında Fransa, Belçika, Endonezya, Bangladeş'teki saldırıları üstlendi. Türkiye'deki saldırıları üstlenmeyen örgüt, yılbaşı gecesindeki Reina katliamında ise açıklama yaparak terör saldırısını üstlendi.

Örgütün saflarına 86 ülkeden yabancı militan katıldı. New York merkezli güvenlik danışmanı Soufan Group'un Aralık 2015'te yayınladığı rapora göre, yabancı militanların sayısı 27 bini aşıyor. Bunların yarısından fazlası Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinden.

BBC Türkçe