Çin'den ABD'nin balon iddialarına yanıt

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin'de düzenlediği olağan basın toplantısında, "Konuya dair bilgi toplamaya ve olguları doğrulamaya çalışıyoruz" dedi.

Balonun Çin'e ait olup olmadığını doğrulamaktan veya yalanlamaktan kaçınan Sözcü Mao, "Şunu vurgulamak isterim ki; ne olduğu tam anlaşılmadan spekülasyonlarla olayı abartmak, sorunu çözmeye yardımcı olmayacaktır" ifadelerini kullandı.

Mao, "Çin, sorumlu bir ülke olarak uluslararası hukuka uygun hareket etmektedir. Hiçbir ülkenin egemenliğini ve hava sahasını ihlal etmeye niyetimiz yok. Umarız ilgili taraflar, meseleyi sakin kafayla ele alır" değerlendirmesinde bulundu.

Olayın, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'in beklenen Çin ziyaretini ve Devlet Başkanı Şi Cinping ile olası görüşmesini etkileyip etkilemeyeceği sorusuna Mao, "Bakan Blinken’ın Çin’i ziyaret edip etmeyeceği konusunda şu anda paylaşabileceğim bir bilgi yok" yanıtını verdi.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Çin’e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı.

Balonun, Montana eyaletinde aralarında nükleer silah depolarının olduğu bazı hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiği ileri sürülmüştü.

Yetkililer, balonu güvenlik nedeniyle düşürmeyi tercih etmediklerini ancak müdahale seçeneğini saklı tuttuklarını vurgulamıştı.

ABD'nin Pekin Büyükelçiliği kanalıyla Çinli muhataplarını sorunun ciddiyeti konusunda uyardığı bildirildi.
Çin'e ait istihbarat balonlarının, ABD hava sahasında tespit edilmesinin ilk olmadığını, son yıllarda benzerlerine rastlandığını vurgulayan savunma yetkilileri, bu konuda Çin tarafıyla askeri kanallardan iletişim kurduklarını ancak Pekin'in eski ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin geçen yıl Tayvan'a yaptığı ziyarete tepki olarak askeri diyalog mekanizmasını askıya almasının ardından bu olanağın ortadan kalktığını vurguladı.

Casus balonlar nelerdir?

Casus balonlar, rüzgar akımlarının hareket ettirdiği bir balonun üzerine kamera gibi gözetleme ekipmanlarının monte edildiği araçlar olarak öne çıkıyor.

Balonlara takılan ekipman radar içerebiliyor ya da güneş enerjisiyle çalışabiliyor.

Balonlar 24 bin ila 37 bin metre yükselikte, yolcu uçaklarının olduğu yükseklikten yukarıda uçabiliyor.

İlk ne zaman kullanıldılar?

Casus balonlar ilk olarak 1860'lı yıllarda, Amerikan iç savaşı sırasında üzerine dürbünler monte edilerek kullanıldı.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde uluslararası güvenlik ve istihbarat çalışmaları profesörü ve Revealing Secrets kitabının yazarı John Blaxland, Guardian gazetesine verdiği demeçte, araçların o dönemde mors alfabesi ya da 'taşa bağlı kağıt parçaları' aracılığıyla geri sinyal gönderdiklerini söyledi.

Son dönemde casus balonlar kullanma fikri ABD'de yeniden yaygın hale geldi.

Neden uydular yerine casus balonlar?

Blaxland, casus balonların uydulara tercih edilmesinin uydulara karşı lazerler veya kinetik silahlar icat edilmesinden kaynaklandığını belirtti.

Casus balonlar, uydular kadar kapsamlı gözetleme faaliyeti yürütemeseler de geri alınmaları daha kolay ve çok daha ucuz.

Nitekim uzaya uydu göndermek için yüz milyonlarca dolara mal olan ekipmanlara ve fırlatma rampasına ihtiyaç duyuluyor.

ABD Hava Kuvvetleri Hava Komuta ve Kurmay Koleji'nin 2009 tarihli bir raporuna göre, balonlar ayrıca daha düşük bir irtifadan daha fazla bölgeyi tarayabiliyor ve uydulardan daha yavaş hareket ettikleri için belirli bir alanda daha fazla zaman geçirebiliyor.