ABD'den İsrail'e yeşil ışık

ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu için ‘Yüzyılın Anlaşması’ planını hazırlayan üst düzey diplomatlardan açıklamalar gelmeye devam ediyor. ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, İsrail’in işgal altında tuttuğu ve aslında Filistin’e ait olan Batı Şeria’nın bir bölümünü ilhak etme konusunda hakkı bulunduğunu söyledi.

New York Times (NYT) gazetesine konuşan Friedman, “Belirli koşullar altında İsrail’in Batı Şeria’nın tamamını olmasa da bir kısmını ilhak etme hakkı bulunduğunu düşünüyorum” dedi. ABD’li diplomat, uluslararası hukuku ihlal edecek olası bir ilhak hamlesine ABD’nin nasıl tepki vereceği sorusuna yanıt vermekten kaçındı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 9 Nisan’da düzenlenen genel seçimlerden önce, Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimlerini ilhak etme sözünü vermişti. Netanyahu, 9 Nisan’da seçimlerin ardından hükümeti kuramadığı için eylül ayında yeniden seçime gidilmesi kararı alınmıştı.

‘KOŞARAK GİDERLERDİ’

Bahreyn’de ‘Yüzyılın Anlaşması’nın ekonomik ayağına ilişkin düzenlenecek çalıştay konusunda Filistinli liderlerin tavırlarını eleştiren Friedman, Filistinli işadamlarının çalıştaya katılmaması için çok büyük bir siyasi baskı bulunduğunu öne sürdü. Friedman, “Filistinlilerin (Bahreyn’deki çalıştayı) bir rüşvet ya da ulusal hedeflerinin satın alınma girişimleri olarak tanımlaması haksızlık. Bu, onlara canlı bir ekonomi vererek, ulusal hedeflerini gerçekleştirme girişimi” ifadesini kullandı. ABD’li Büyükelçi, Filistin cephesinden gelecek tepkilerden korkmamaları durumunda birçok kişinin Bahreyn’deki çalıştaya koşarak geleceğini iddia etti.

‘YÖNETEMEZLER’ DEMİŞTİ

‘Yüzyılın Anlaşması’nın başındaki isim, ABD Başkanı Trump’ın damadı Jared Kushner ise geçen hafta Filistinlilerin kendi geleceklerini belirleme haklarının olduğunu, ancak kendilerini yönetmeye güçlerinin olduğu konusunda güçlü şüpheler taşıdığını söylemiş, bu sözler Filistin cephesini öfkelendirmişti. Kushner, Filistin topraklarının bir devlet idaresinde geçmeden önce, orada tüm dinlere karşı hoşgörü, basın özgürlüğünün olması ve Filistinlilerin adil bir yargı sistemine sahip olması gerektiği şeklinde açıklamalarda bulunmuştu. Friedman ve Kushner’in yanı sıra, Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt da planın başındaki isimlerden.

İsrail’e olduğu kadar Filistin’e de çözüm getirmeyi amaçladığı öne sürülen planın başındaki isimlerin İsrail’e yönelik yakın tutumları planın geleceğine ilişkin büyük soru işaretleri doğmasına neden oluyor. 

Bilgi notu

Netanyahu hükümetinin genişleme politikalarıyla birlikte İsrail’in işgali altında olan Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te Yahudi yerleşimci sayısı 600 bini aştı. Batı Şeria’daki Filistinli nüfusu ise yaklaşık 3 milyon.

BAHREYN’DEKİ ÇALIŞTAY NEDİR?

ABD, İsrail-Filistin meselesine yönelik hazırlanan ‘Yüzyılın Barış Planı’nın ekonomik ayağını, 25-26 Haziran’da Bahreyn’in başkenti Manama’da kapsamlı bir çalıştay ile tanıtılacağını duyurmuştu. ABD merkezli New York Times (NYT) gazetesi, söz konusu zirvede Filistin cephesi ve müttefiklerini siyasi tavizlere ikna etmek için Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn gibi Körfez ülkeleri, Avrupa ülkeleri ve Asya ülkelerinden toplamda 68 milyar dolar toplanmasının hedeflendiğini yazmıştı. Filistin cephesi, zirvede toplanacak para ile ‘Filistin’in meşru ulusal taleplerinin’ satın alınmak istendiği görüşünde.