İşte çok sık yediğimiz tavuk döner gerçeği !

Uluslararası Dönerciler Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Mercan, 7'den 70'e herkesin tükettiği tavuk dönerlerle ilgili şoke eden açıklamalarda bulunmuş ve günü geçmiş, imha edilmesi gereken ürünlerin çamaşır suyuyla yıkandığı iddialarının doğru olduğunu söylemişti. Dönerci esnafı merdiven altı üretimin arttığını söylerken vatandaşların fiyatı çok ucuz olan dönerden kaçınması gerektiğini belirtiyor. Peki yurtta döner fiyatları ne durumda? Dönerciler sağlığı hiç sayan uygulamalar hakkında ne diyor?

ANTALYA

Antalya Lokantacılar Aşçılar Kebapçılar ve Köfteciler Esnaf Odası Başkanı Yasin Tekdemir, Antalya'da merdiven altı işletmelerin çoğaldığı söyledi. “Adam tamirhanesini ikiye bölüyor yarısını lokanta yapıyor yarısı tamirhane.” diyen Tekdemir, “Burada ürünün hazırlanması için geçerli olan hijyen ortamı yok. Lavabo dahi bulunmuyor. Bu tur şeylerle hep birlikte mücadele edeceğiz. Bu tür yerler hızla yayılıyor. Kontrol edilmezse vahim sonuçlar ortaya çıkabilir. Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte çalışıyoruz. Yapılan denetlemeler sonucunda bu yıl gecen yıla oranla düşme yaşandığını gördük. Son günlerde markalaşan birçok firma var. Buralarda satılan dönerlerde yüzde 40'a kadar yağ var. Biri yüzde 100 et satarken, diğeri yüzde 60 satarak haksız rekabet yaratıyor” dedi.

Antalya'da 50 gram dürüm, yarım ekmek ya da tam ekmek arası tavuk dönerin fiyatı 5-7 TL arasında değişiyor.  100 gram dönerin fiyatı ise 9-10 TL. Antalya’da yarım porsiyon tavuk döner verilmiyor.

KONYA

Konya Lokantacılar Esnaf Odası Başkanı Ali Osman Karamercan, Konya’da dürüm ve yarım ekmek döner fiyatlarının ortalama olarak 4 lira, porsiyon fiyatının ise 7 liraya olduğunu söyledi.

Bu fiyatların altında döner satanların da olduğunu söyleyen Karamercan, “Ucuza döner satanlar gramajda hile yapıyorlar. Normalde döner de kuyruk yağı kullanılıyor ama kimisi bunun yerine döş dediğimiz iç yağı kullanıyor. Bizim işletmeleri kontrol etmek gibi bir yetkimiz yok. Bu işletmelerin denetimini Sağlık Bakanlığı daha sık yapmalı. Vatandaşlarımız da güvenmedikleri işletmelerden döner yememeli” dedi.

BURSA

Bursa’da 12 yıldır tavuk döner ustası olan Hasan Yuca, tüketicilerin tavuk döner yemeden önce, o işletmenin hijyenik olmasına dikkat etmeleri gerektiğini söyledi.

Tavuk etinin günlük olması gerektiğini söyleyen Yuca, “Tüketicinin tavuk döneri yerken, damak tadında bozukluk hissetmemesi gerekiyor. Kokunun da olmaması gerek. Almadan önce mutlaka tadına baksınlar. Hileli olan dönerlerin içinde genelde donmuş tavuk eti kullanılır. Tavuğun her türlü malzemesini katabilirler. Bunu anlamak mümkün şişe dizili etteki katmanları arasında farklı olan görüntülerden anlaşılabilir. Tavuk döner şişteyken bembeyaz görünmeli.” açıklamasında bulundu.

Yuca, Bursa’da döner fiyatlarının 1 lira 75 kuruş ile 5 lira arasında değiştiğini söyledi.

ÇANAKKALE

Çanakkale Kasaplar, Fırıncılar, Lokantacılar ve Gazinocular Odası Başkanı Selahattin İş, devamlı denetimlerin olduğunu ve söz konusu iddialara rastlamadıklarını belirtti. Çanakkale’deki lokantalarda, dönercilerde, kasaplarda çamaşır suyu veya sahte ürün gibi bir durum olmadığını söyleyen İş, “Olması da mümkün değil. Devamlı denetimler oluyor ve teşekkürler alıyoruz. Zabıta da denetim yapıyor. Biz de bu süreçleri yakından takip ediyoruz. Burası küçük yer, burada bahsi geçen durumların olması mümkün değil. Herkes gönül rahatlığı ile yemeğini, dönerini yiyebilir.” dedi.

Çanakkale Kasaplar, Fırıncılar, Lokantacılar ve Gazinocular Odası Başkanı Selahattin İş / Fotoğraf: SÖZCÜ
Çanakkale’de genellikle 100 gram olan, dürüm tavuk döner 8-9 TL, tam ekmek arası tavuk döner 10 TL, yarım ekmek arası tavuk döner 6 TL, porsiyon tavuk döner ise 13-20 TL arasında satılıyor. Fiyat gramaja göre değişiyor.

SAMSUN

Samsun’da ise konu hakkında Lokantacılar Tatlıcılar Pastacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı İsmail Balcı açıklamalarda bulundu. 14 yıldır oda başkanlığı yaptığını söyleyen Balcı, “Dönem dönem tarım il müdürlüğündeki arkadaşlarla birlikte üyelerimizi kontrol ederiz. Şu ana kadar insan sağlığını bozacak ürün kullanan esnafa rastlamadık. Ucuz tavuk döner satan arkadaşlar, tavuk etini az sebzesini çok koyarak döner satıyorlar. Sürümden kazanmaya ve ayakta durmaya çalışıyorlar. Samsunlular gönül rahatlığıyla bu döneri tüketebilirler.” dedi.

Samsun’da dürüm ve yarım ekmek tavuk dönerin fiyatı 3 TL’den satılıyor. Bütün ekmek tavuk dönerin fiyatı ise 4 TL. Porsiyon döner ayran ile birlikte 12 liraya satılırken, bu fiyat bazı yerlerde 10 TL’ye düşüyor.

ELAZIĞ

Elazığ Lokantacılar Odası Başkanı Zülfü Tarhan ucuz ürünün her türlüsünün sıkıntılı olduğunu söyledi. Hizmetin bir maliyeti olduğunu ve o maliyetin altında verilen hizmette mutlaka bir sıkıntı olacağını söyleyen Tarhan, “Bu noktada en büyük görev denetimcilere düşüyor. Tavuk eti aslında zararlı değil ama kalan tavuk dönerin bir sonraki gün tekrar satışa sunulması sağlığa zarar verir. Tabi biz çamaşır suyuyla yıkanıp tekrardan satılma olayına denk gelmedik ama bu noktada aldığımız duyumlar vardı.” dedi.

“UCUZ DÖNERDEN KESİNLİKLE UZAK DURSUN”

Bu gibi olayların toplum sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğini söyleyen Turhan, “5-6 liraya dönerciler tavuk döner veriyor. Bu rakamlarım olması mümkün değil. Bu noktada en büyük sıkıntımız fiyat tarifesi belirlerken üst fahişi belirliyoruz ancak bu konuda alt fahişi belirlememiz gerekiyor. Şu an ki kanuna göre fiyat tarifesinin üstüne veremez altına ise istediği fiyatı verebilir. Bazı esnaflarda sırf müşteri almak için sağlıksız ürünleri getirip ucuz fiyatlara satıp vatandaşa sağlıksız ürün yediriyor. Hepimiz birer tüketiciyiz ama maalesef şu anda çok ciddi manada gıda terörü var. Ucuz tavuk döner, ucuz kebaptan vatandaş kesinlikle uzak dursun. Vatandaş yediği ürünü bilinçli olarak tüketsin”” dedi.

“TAVUK DÖNER DAHA EKONOMİK GELİYOR”

Maddi yetersizliklerden dolayı tavuk döner yediğini belirten üniversite öğrencisi Batuhan Özmen, ”Öğrenci olduğumdan dolayı döner daha ekonomik geliyor. Burslarımız çok kısıtlı. Aldığımızı kira, elektrik, doğalgaza verdiğimiz için pahalı yemekler yiyemiyoruz. Ekmek arası tavuk döner daha uygun geliyor. 4 yıldır öğrenciyim sağlık açısından bir olumsuzluğunu görmedim. Şimdiye kadar bir şey olmadıysa bu saatten sonrada bir şey olmaz herhalde. Tavuk döner fiyatları bir iki yıl öncesine kadar daha ucuzdu. Son zamanlarda biraz daha arttı. Ama ulaşabileceğimiz en iyi yemeklerden bir tanesi” açıklamasında bulundu.

Elazığ’da tam ekmek tavuk döner 7 lira, yarım tavuk döner 3.50 liraya satılırken, porsiyon ise 10 liraya alıcı buluyor.

KOCAELİ

Kocaeli'de 20 yıldır aynı yerde tavuk dönercilik yapan Mahmut İsmet Kaçar şöyle konuştu:

“Bir işletmenin malı bozuksa, önceden hazırlanmışsa, kanunen yasak olmasına rağmen devletin belirlediği firmaların hazırladığı malı değil de kendi malını şişe takıyorsa, malı bayatsa, rengi kararmış ve salyalanmışsa onu çamaşır suyu ile yıkayanlar oluyor. Tabi ki bu hiç hijyenik değil. Tamamen problemli bir mal. Sağlığa zararı var. Biz şu anda rekabetten dolayı 5 liraya satıyoruz yarım ekmek tavuk döneri. Bu normal bir fiyat değil. Fakat biz mülk sahibiyiz. Bu sebeple zararına değil, kar etmeden satış yaparak karşılıyoruz. Devlet, belediyeler sırf ruhsat parası için dip dibe dönerciler açılmasına izin verdiği için haksız rekabete maruz kalıyoruz. Ve bu sebeple çok ucuza satış yapmak zorunda kalıyoruz. Ben 20 yıllık esnafım. Sürekli aynı dükkandayım. Yalnızca bir markanın ürünlerini satıyorum. Piyasadan 2-3 lira daha pahalıya alıyorum etin kilosunu. 8-10 bin lira dükkan kirası ödeyenler maalesef bunu yapmıyor. Markasız,kalitesiz et kullanıyorlar. Yarı batak, yarı çıkık… Tavuğun kötüsünü, derinin bol olanını kullanarak oyun oynuyorlar.

7.5 LİRA OLMALI

Şu anda yarım ekmek tavuk dönerin 7.5 lira, yarım ekmek et dönerin ise en az 12.5 lira olması gerektiğini söyleyen Kaçar, “Standart fırın ekmeği ile fiyatlar bunlardır. Ama haksız rekabet yüzünden 5-6 liraya tavuk döner satılıyor. Ekmeğin gramajıyla oynuyorlar. 5 yıl önce çıkan bir kanun var. Bu kanun gereği dönerciler mallarını kendi şişe takamıyor. Devlet kontrol etmek adına bu kararı aldı. Yalnızca markalı ürünler kullanılmak zorunda. Ancak buna merdiven altı işletmeler uymuyor. Denetimden kaçıyorlar. Devletin onay verdiği yerlerden et alma zorunluluğu var. Kendi etini takmanın cezası 15 bin liradan başlıyor. Denetim yapılmazsa halk mikroplu, bakterili ürün satın alır. Kanun doğru ama denetim yetersiz.” dedi.

ETİN GELDİĞİ YER BİLİNMELİ

Tavuk döner yenilen yerlerde mutlaka firma logosu olması gerektiğini belirten Kaçar, “Etin nereden geldiği belli olmalı. Bizim dükkanımızda her yerde logo var. Biz ürünü nereden aldığımızı halka gösteriyoruz.” açıklamasında bulundu.

Kocaeli'de eğitim gören öğrenci Talha Kaşıkçı ise “Öğrencinin bütçesi malum. Tavuk ekmek en ucuz karın doyurma yolu. Bu sebeple haftada neredeyse 5 gün bir öğünümü tavuk ekmek ile geçiriyorum. Sağlıklı olduğunu düşündüğüm, kurumsal ve geçmişi olan firmaları tercih ediyorum” dedi.

MUĞLA

Muğla’da ise öğrenci mekanlarında porsiyon tavuk döner 12,5- 17,5 TL, az porsiyon tavuk döner 8-11 TL , dürüm-ekmek arası tavuk döner 7- 12 TL’den satılıyor. Lokantalarda porsiyonun fiyatı 20- 25 TL arası.