Elinizi yumruk yapıp sıkın, eğer elinizi geri açamıyorsanız haberler kötü!
Elde ve yalnızca parmaklarda olan sabahları ağrı ile sizi uyandıran, hareket kısıtlılığı yaratan ve bazen avucunuzu sıktığınızda takılmalara neden olan, tam açılmadığı için biri tam açılmıyorsa ya da açılırken “tık” diye ses geliyorsa buna “tetik parmak hastalığı” deniyor.
Parmakların birden kilitlenmesi, kasılı kalması ve ağrıması gibi belirtilerle ortaya çıkan tetik parmak, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalık. Genel olarak başparmak, küçük parmak ve yüzükparmağında ortaya çıkan tetik parmak, tek seferde birden fazla parmağı da etkileyebiliyor. Tetik parmağın oluşumunda en önemli sebeplerin; parmağın aşırı kullanılması, tekrarlayan zorlayıcı hareketler ve parmağa aşırı güç uygulanması olduğu belirtiliyor. Cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanımının artması gibi nedenlerden hastalığın giderek arttığı, hatta çağın hastalığı olduğu vurgulanıyor.
Estetik, Plastik ve Rekontrüktif Cerrahı Op. Dr. Evrim Uçkunkaya, hastalığın toplumda sık görüldüğünü belirterek “Önce avuç içinde ya da başparmak kaidesinde şüpheli ağrılar başlar. Tipik bulgusu, parmak kapatıldıktan sonra, açmaya yeltenildiği zaman parmağın takılması, açmak için daha fazla güç sarf edildiği zaman ise bir atma sesiyle birlikte ‘tık sesi’ boşalarak açılması, yani tetiklenmesidir. Zamanında müdahale edilmemesi halinde ağrılar şiddetli hale gelir” diyor.
Cumhuriyet gazetesinden Sibel Bahçetepe, Op. Dr. Uçkunkaya ile tetik parmak (trigger finger) hastalığı hakkında merak edilenleri konuştu:
- Tetik parmak nedir?
Parmak hareketleri sırasında parmakların takılması ve parmaklarda ağrı hissi yaratan duruma tetik parmak hastalığı denir. Hastanın parmağında ani kitlenme görülür ve kitlenen parmağı düzleştirmek oldukça zordur.
- Tetik parmak nasıl oluşur?
Parmakları büken tendonlar avuç içerisinde özel makaraların içinden geçer. Bu makaraların kalınlaşıp daralması ya da tendonun bölgesel olarak kalınlaşması bu rahatsızlığa neden olur. Tendon, daralmış makarada sıkışır ve parmak bükülme hareketi sırasında takılır. Zorlanma ile sıkışan tendon daralan kanaldan kurtulur ve parmak açılır. Bu problem başladıktan sonra parmağın kullanılması genellikle buradaki yapıların daha fazla şişmesine yol açar. Ve tablonun ağırlaşmasına neden olur.
- Kimlerde sık görülüyor?
Farklı yaş gruplarında görülebilir. Nedeni çoğu zaman saptanamaz, ancak erişkinlerde parmak kullanma özellikleri ve bazı sistemik hastalıklarla (Romatoid artrit, gut, özellikle diyabet gibi) ilişkilendirilebilir. Başparmakları tutulumu daha çok tablet ve cep telefonu sık kullananlarda oluyor. Hamilelikte ödem olduğu için ödeme bağlı su tutumu nedeniyle olabiliyor. Bu hastalıklar olmadan da tetik parmak sendromuna yakalanabilirsiniz. Kadınlar, erkeklere oranla daha fazla bu hastalığa yatkın. Hem ellerini fazla kullanmaları, hem hormonların farklı olması kadınların tutulumunu daha çok etkiliyor. En sık tutulan parmaklar genellikle başparmak, yüzükparmağı ve küçük parmak oluyor.
- Tetik parmak olduğumuzu nasıl anlarız?
Önce avuç içinde ya da başparmak kaidesinde ağrılar başlar. Tipik bulgusu, parmak kapatıldıktan sonra, açmaya yeltenildiği zaman parmağın takılması, açmak için daha fazla güç sarf edildiği zaman ise bir atma sesiyle birlikte “tık sesiyle”boşalarak açılması, yani tetiklenmesidir. Özellikle sabahları parmakta takılmalar başlar ancak bir süre sonra geçer. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte takılmalar belirgin hale gelir ve ağrılıdır. Eğer semptom varsa genelde ellerde ağrı ile uyanıyorsunuz. Uyandığınızda bazen çok tuzlu yediğinizde parmaklarınızı açarken şişlik hissedersiniz ya da öyle bir his ve ağrı ile uyanıyorsunuz. Ya da gün içinde bu azalmıyor. Sabah uyandığınızda bunu hissediyorsunuz. Başka semptomları kıyafet giyerken parmağın kıyafetlere takılması olabilir. Elinizi kullanırken kemer takarken parmağında takılmalar olabilir. Bazen isteseniz de parmağınızı açamayabilirsiniz. Şekil değişikliği de parmakta oluyor.
- Tedavi edilmezse şekil bozukluğuna yol açar mı?
Eğer doğumsal ise ilk 6 ay ellememek gerekiyor. Eğer 6. ayın sonunda müdahale edilmezse şekil bozukluğuna ve hareket kısıtlılığına neden oluyor. Yetişkinlerde ise düzeltilmezse şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Çok yaygın bir hastalıktır. Teknolojinin ilerlemesiyle, tablet, cep telefonu kullanımının artmasıyla da artmıştır. Ayrıca kayak yapanlarda, eliyle ağır makineler kullanan işçilerde de sık görülür. Şikâyetleri olan kişi bu konuda uzman bir cerraha gitmeli. Eğer şikâyetler gerilemez ise ikinci aşamada tendonun kalınlaşmış bölgesine lokal kortizon enjeksiyonu yapılır. Bu tedavinin getirdiği rahatlama hastadan hastaya değişilik gösterip birkaç haftadan birkaç aya uzanan bir dönemdir. Uzun süren ve medikal tedavi ile yanıt alınamayan olgularda artık cerrahi devreye girer. Kapalı ve açık ameliyatlar yapılmaktadır.