Fiyatı 7 bin lira! Aracınızdaki o parça çalınmış olabilir

Otomobillerde egzoz sisteminin bir parçası olan ve fiyatı bin lira ile 7 bin lira arasında değişen 'katalitik konvertör'ler hırsızların iştahını kabartıyor. 

Geçtiğimiz günlerde ABD'de bir tamirciye yapılan baskında araçlardan sökülmüş 750 bin dolarlık çalıntı katalitik konvertör ele geçirilirken, İngiltere basınında da konvertör hırsızlığının son iki yılda iki katına çıktığına dair haberler dikkat çekiyor.

Türkiye'de de bu parçaların hırsızlık oranlarında son yıllarda büyük bir artış söz konusu.

TANESİ 7 BİN LİRA!

Türkiye'de katalitik konvertörlerin fiyatının, kalitesine göre; bin lira ile 7 bin lira arasında değiştiğini belirten yedek parça ve egzoz emisyon ölçüm uzmanı Cemil Ünlen, katalitik konvertörlerin, hırsızların neden iştahını kabarttığını anlattı.

Ünlen, "Katalizatör dediğimiz parçanın içinde zirkonyumdioksit (zirkondioksit) ile kaplanmış özel malzemeler var. Mesela içinde fiyatı altından bile yüksek paladyum maddesi de var. Diğer malzemelerin de çeşitlerine göre kilogram fiyatı var. Euro 1, 2, 3, 4 diye sınıflandırılıyor. Bunların da fiyatları bin TL'den 7 bin TL'lere kadar gidebiliyor" dedi.

Katalizörlerin içinde bulunan paladyum maddesinin onsu 2 bin 700 dolardan işlem görüyor.

"TÜRKİYE'DE DURUM DAHA DA VAHİM OLABİLİR"

Kendisi de Yetkili Egzoz Emisyon Ölçüm İstasyonu sahibi olan ve ölçüm için gelen kimi araçların katalitik konvertör hırsızlığına maruz kaldığına şahit olduğunu anlatan Ünlen, "Maalesef bunların hırsızlıkları ülkemizde genellikle, insanların güvenerek gittiği ustalar tarafından yapılıyor" dedi.

"KÖTÜ NİYETLİ USTALAR DEĞERLİ MADDEYİ ALIP MÜŞTERİYİ GÖNDERİYORLAR"

Ünlen şunları söyledi:

"Özetle; büyük çoğunluğu, LPG'li araçlarda oluşan katalizatör arızalarını gidermek için egzozculara giden vatandaşlar bu parçanın ne işe yaradığını genelde bilmezler. Bazı kötü niyetli ustalar 'içini boşaltma yöntemi' dediğimiz uygulamayla, katalizatörün içerisindeki yukarıda bahsettiğimiz o değerli maddeyi alırlar. Müşteriye 'İşini çözdük' deyip gönderdikten sonra da bu malzemeyi binlerce lira karşılığında kiloyla satarlar."

"Aynı durumu dizel araçlarda da partikül filtresinde yaşıyoruz. İşlem yine aynı: Filtrenin içini boşaltıp tamir ediyormuş gibi göstererek hem vatandaşı mağdur ediyorlar hem de bu malzemeyi satıp haksız kazanç elde ediyorlar."

İKİ YILDA BİR GİDİLEN ÖLÇÜMLERDE ANLAŞILIYOR... PEKİ KİME SATILIYOR?

Tamircilerdeki 'hırsızlığın' ancak 2 yılda bir gidilen egzoz emisyon ölçümünde anlaşıldığını belirten ve söz konusu malzemenin dönüşümü olan bir yapıda olduğu için, 'çıkma olarak yeniden bu üretim yapan firmalara' satılabildiğini belirten Cemil Ünlen, "Bizlerden vatandaşlara tavsiye; kesinlikle referansı iyi ustalarla çalışsınlar ve yapılan uygulamanın ne olduğunu açıkça belirten faturayla işlem yaptırsınlar" diye konuştu.

PARK HALİNDE ÇALMAK OLDUKÇA ZOR

Emniyet kayıtlarında bu tarz hırsızlık türüne pek rastlanmıyor. Bunun nedeni ise ilgili bölümün otomobilden çalınmasının oldukça güç olması.

Yani sıradan bir hırsız istese de katalitik konvertör hırsızlığı yapamıyor. Çünkü bu parça, bazı araçlarda ilgili bölümüne kaynakla bağlı durumda. Bazılarında da conta ve vidalama sistemiyle bağlı. Yani söken kişinin ancak bir 'usta' olması gerekiyor.

ALTINDAN BİLE DAHA PAHALI

Katalizatör, aracın egzoz çıkışında bir filtre vazifesi gören parça. Egzozdan çıkan pis gazları süzerek egzoz emisyonunu düşürüyor. Katalizatörün içindeki filtre yoğun gaz salınımı nedeniyle zamanla tıkanabiliyor ve hatta filtrenin içini dağıtabiliyor. Bu araçlarda hem arıza kodu olarak çıkıyor hem de egzoz emisyon muayenesinden aracın kalmasına neden oluyor. Bu durumda da katalizatör değişimi zaruri oluyor.

Türkiye'de katalitik konvertörlerin fiyatı, servislerde 7-8 bin liralara kadar çıkabiliyor.

Konvertörlerin bu kadar pahalı olmasının sebebi ise içerisinde bulunması zorunlu paladyum maddesi. Paladyum maddesinin güncel ons fiyatı 2 bin 698 dolar ile ons fiyatı bin 759 dolar olan altının bile önünde bulunuyor.

ABD'DE BİR YILDA 4 KAT ARTTI

Katalitik konvertör hırsızlığı dünyanın dört bir yanındaki sürücülerin de başını ağrıtıyor. ABD, Kanada, İngiltere gibi birçok ülke basınında sık sık katalitik konvertör hırsızlığı haberleri karşımıza çıkıyor.

Örneğin ABD genelinde katalitik konvertör hırsızlıkları geçtiğimiz yıla oranla 4 kat artmış durumda.

CBS'in geçtiğimiz ay yayımladığı bir habere göre, 2020 yılında ülkede her ay ortalama 1200 katalitik konvertör hırsızlığı yaşandı. 2019 yılında bu sayı 280 civarındaydı. Toplam sayılara bakılırsa 2019'da 3 bin 389 katalitik konvertör çalınırken, 2020'de bu sayı 14 bin 433'e yükseldi.

Hırsızlıklar 2021 yılında da devam ediyor. Son olarak Mart ayında Los Angeles polisi bir baskında toplam değeri 750 bin dolar olan çalıntı konvertör ele geçirdi.

Bir ay kadar sonra bu kez Kanada'nın New Brunswick şehrinde yine 750 bin dolar değerinde çalıntı konvertöre el koyulduğu açıklandı.

BBC de İngiltere'de son iki yılda katalitik konvertör hırsızlığı vakalarında yüzde 100'den fazla artış olduğunu duyurdu. Haberde katalitik konvertör hırsızlarının uluslararası bir suç şebekesiyle bağlantılı çalıştığı belirtildi.

BBC'ye konuşan madencilik analisti John Meyer, konvertörlerde kullanılan madenlerin üretiminin zaten sınırlı olduğuna dikkat çekerek, "En büyük tedarik kaynaklarından biri olan Güney Afrika geçtiğimiz yılın önemli bir kısmını karantinada geçirdi. Bu da zaten sıkıntılı bir pazarda daha da büyük dalgalanmalara yol açtı" ifadelerini kullandı.