‘’Asgari Ücret’’; şarkıda söylendiği gibi ‘’varlığı bir dert, yokluğu yara…’’
Asgari Ücret, Türkiye’nin bitmeyen gündemidir.
Her yıl başından 6 ay önce Türkiye’de asgari ücret zam oranı tartışmaları başlar, yeni yılın Ocak ayın da zam oranı belli olur, ama tartışma bitmez.
Çünkü verilen zam ve ücret yeterli olmaz.
Peki nedir bu ‘’Asgari Ücretin’’ tanımı ?
Asgari Ücret, diğer adıyla minimum ücret, ‘’ işçilere yasal olarak ödenebilecek en düşük maaş tutarıdır’’.
Peki Asgari Ücret nereden çıktı?
Asgari Ücretin, 114 yıllık tarihi var. Dünya’da ilk olarak Avusturalya ve Yeni Zelanda’da uygulandı. 1900’lü yılların başında da Avrupa ülkeleri uygulamaya başladı.
Türkiye’de asgari ücret 1936 tarihli iş kanunu ile mevzuata girdi. Ama, uygulaması 1951 yılına kadar gerçekleşmedi.1951’den 1967’ye kadar geçen süre içinde asgari ücret, mahalli komisyonlar tarafından belirlendi.
Asgari Ücret tespit komisyonu uygulaması 1967 yılından sonra başladı. İLO’ nun asgari ücret belirleme yöntemini Türkiye 1973 yılında imzalandı 1974 yılında onaylandı.
1974-1976 yılları arasında ilk tespit edilen ücret 1200 TL oldu.1976-77 yılında yüzde 50 artışla 1800 TL, 1978-79 yılında yüzde 83.3 artışla 3 bin 300 TL, 1981-82 yılarında yüzde 85.2 artışla 10 bin lira oldu.
En yüksek artış ise, 1 Eylül 1995- 31 Temmuz 1996 yılları arasında yapılan yüzde 102.7’lik zam Türkiye ekonomisini denetleyen IMF’nin dikkatini çekti.
IMF 1. Başkan Yardımcısı Anne Krueger, 2005 yılında ‘Türkiye’de asgari ücret çok yüksek’’ açıklaması yapınca olanlar oldu.
Bu tarihten sonra asgari ücret artışları dirhem dirhem oldu.
Ve Asgari Ücretli için zor ve kötü yıllar başladı.
2007 yılında asgari ücrete yüzde 5.9 oranında zam yapıldı ve 380 TL’den 403 TL’ye yükseldi. Artış 23 lira oldu.
Gelelim günümüze;
2023 yılının 2. Yarısında geçerli olacak asgari ücret tutarı 11 bin 402 lira.
Dolar karşılığı 387.55 dolar.
2008’de 371 dolar, 2016’da 430 dolar 2022 yılında asgari ücretle 298 dolar alınabiliyordu.
Bugün asgari ücretle 3 çeyrek altın alınabiliyor üstüne de 1.400 TL kalıyor.
1970 yılında alınan asgari ücretle 30 çeyrek altın, 1992 yılında asgari ücretle 12 çeyrek altın alınabiliyordu.
Merkez Bankası yıllık ortalama cumhuriyet altını fiyatlarına göre, AKP iktidara geldiğinde 2003 yılında 25 cumhuriyet altını alınıyordu.2022 yılı net asgari ücret ile 9 Cumhuriyet altını alınıyor.2023 yılı 11.400 TL olan asgari ücret ile cumhuriyet altını alınamıyor. Çünkü, 1 cumhuriyet altını 13.200 TL.
Asgari ücretin alım gücü azalırken asgari ücretle çalışan sayısı arttı.
Bir anlamda Türkiye Asgari Ücretliler ülkesi oldu.
2023 yılı başında dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Asgari Ücretle çalışan oranını ücretli çalışan oranda yüzde 37 olarak açıkladı. Hak-İş’e göre, Türkiye’de 13 milyon asgari ücretli çalışan bulunuyor.
Bir başka tespite göre, özel sektör işçilerinin yüzde 65’i asgari ücretli. Hatta özel sektör işçilerinin yüzde 21.7’si asgari ücrete erişemiyor. Kayıt dışı çalışanlarında dörtte üçü asgari ücrete erişemiyor.
Bir başka acı gerçek, kadınların yüzde 60’ı asgari ücretle çalışıyor.
Asgari Ücretin mimarı Avrupa’da durum ne?
Avrupa’da çalışanların yüzde 9’u asgari ücret alıyor. Ücretli çalışanların Hollanda da yüzde 3’ü, Almanya’da yüzde 5’i, Fransa’da yüzde 8’i asgari ücret alıyor.
Peki, Türkiye’de asgari ücretli çalışan sayısının yükselme nedeni ne?
-Çalışmak isteyen kişi sayısına yetecek iş olanağı yok. Dışarıda ne kadar çok işsiz varsa içeride ücretler o kadar baskılanıyor.
-Asgari ücret ile diğer ücretliler arasındaki makas kapandı. Asgari ücret ortalama ücretin yerini aldı.
-Asgari ücret kayıt dışı ödemenin kapısı oldu. İşveren SGK primini daha az ödemek için çalışanını asgari ücretli gösterirken ücret farkını açıktan ödedi.
-Sendikalaşmanın engellenmesi. Toplu sözleşme kapsamındaki işçi sayısı düştükçe asgari ücretli sayısı artıyor.
Artık Türkiye’de asgari ücret büyük çalışan kitlesinin durumunu belirliyor
Asgari Ücretli çalışan sayısını düşürmek devletin öncelikli görevi olmalı.
İşveren işyerinde belli sayıda asgari ücretli çalıştırabilmeli.
Öncelikle sendikalaşmanın önündeki engeller kaldırılmalı. Çünkü, çalışan asgari ücretle işe başlasa dahi bu süre sınırlı olmalı. İşveren çalışanına asgari ücretin üstünde yıllık artışlar yapmalı. Sendikalarda işçiler adına bunun takipçisi olmalı.
Ayrıca, asgari ücrete ne kadar zam yapılırsa yapılsın, asgari ücret artışı otomatik olarak fiyatlara yansıyor.
Yerel asgari ücret sistemi belirlenmeli. Türkiye 3 bölgeye ayrılarak, asgari ücrete bölgesel zam yapılmalı.
Düşük ücret mutsuzluğa ve verimsizliğe yol açıyor. Devlet halkın mutlu olmasını istiyorsa çalışma hayatını düzenini yeniden sağlamalı.
Asgari Ücrete ve çalışma hayatına yeni düzenlemeler getirilmediği sürece bizim gündemimiz ‘’Asgari Ücrete ne kadar zam yapılacak?’’ olarak kalacaktır. Ve hangi hükümet gelirse gelsin bu tartışma bitmez.
">
‘’Asgari Ücret’’; şarkıda söylendiği gibi ‘’varlığı bir dert, yokluğu yara…’’
Asgari Ücret, Türkiye’nin bitmeyen gündemidir.
Her yıl başından 6 ay önce Türkiye’de asgari ücret zam oranı tartışmaları başlar, yeni yılın Ocak ayın da zam oranı belli olur, ama tartışma bitmez.
Çünkü verilen zam ve ücret yeterli olmaz.
Peki nedir bu ‘’Asgari Ücretin’’ tanımı ?
Asgari Ücret, diğer adıyla minimum ücret, ‘’ işçilere yasal olarak ödenebilecek en düşük maaş tutarıdır’’.
Peki Asgari Ücret nereden çıktı?
Asgari Ücretin, 114 yıllık tarihi var. Dünya’da ilk olarak Avusturalya ve Yeni Zelanda’da uygulandı. 1900’lü yılların başında da Avrupa ülkeleri uygulamaya başladı.
Türkiye’de asgari ücret 1936 tarihli iş kanunu ile mevzuata girdi. Ama, uygulaması 1951 yılına kadar gerçekleşmedi.1951’den 1967’ye kadar geçen süre içinde asgari ücret, mahalli komisyonlar tarafından belirlendi.
Asgari Ücret tespit komisyonu uygulaması 1967 yılından sonra başladı. İLO’ nun asgari ücret belirleme yöntemini Türkiye 1973 yılında imzalandı 1974 yılında onaylandı.
1974-1976 yılları arasında ilk tespit edilen ücret 1200 TL oldu.1976-77 yılında yüzde 50 artışla 1800 TL, 1978-79 yılında yüzde 83.3 artışla 3 bin 300 TL, 1981-82 yılarında yüzde 85.2 artışla 10 bin lira oldu.
En yüksek artış ise, 1 Eylül 1995- 31 Temmuz 1996 yılları arasında yapılan yüzde 102.7’lik zam Türkiye ekonomisini denetleyen IMF’nin dikkatini çekti.
IMF 1. Başkan Yardımcısı Anne Krueger, 2005 yılında ‘Türkiye’de asgari ücret çok yüksek’’ açıklaması yapınca olanlar oldu.
Bu tarihten sonra asgari ücret artışları dirhem dirhem oldu.
Ve Asgari Ücretli için zor ve kötü yıllar başladı.
2007 yılında asgari ücrete yüzde 5.9 oranında zam yapıldı ve 380 TL’den 403 TL’ye yükseldi. Artış 23 lira oldu.
Gelelim günümüze;
2023 yılının 2. Yarısında geçerli olacak asgari ücret tutarı 11 bin 402 lira.
Dolar karşılığı 387.55 dolar.
2008’de 371 dolar, 2016’da 430 dolar 2022 yılında asgari ücretle 298 dolar alınabiliyordu.
Bugün asgari ücretle 3 çeyrek altın alınabiliyor üstüne de 1.400 TL kalıyor.
1970 yılında alınan asgari ücretle 30 çeyrek altın, 1992 yılında asgari ücretle 12 çeyrek altın alınabiliyordu.
Merkez Bankası yıllık ortalama cumhuriyet altını fiyatlarına göre, AKP iktidara geldiğinde 2003 yılında 25 cumhuriyet altını alınıyordu.2022 yılı net asgari ücret ile 9 Cumhuriyet altını alınıyor.2023 yılı 11.400 TL olan asgari ücret ile cumhuriyet altını alınamıyor. Çünkü, 1 cumhuriyet altını 13.200 TL.
Asgari ücretin alım gücü azalırken asgari ücretle çalışan sayısı arttı.
Bir anlamda Türkiye Asgari Ücretliler ülkesi oldu.
2023 yılı başında dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Asgari Ücretle çalışan oranını ücretli çalışan oranda yüzde 37 olarak açıkladı. Hak-İş’e göre, Türkiye’de 13 milyon asgari ücretli çalışan bulunuyor.
Bir başka tespite göre, özel sektör işçilerinin yüzde 65’i asgari ücretli. Hatta özel sektör işçilerinin yüzde 21.7’si asgari ücrete erişemiyor. Kayıt dışı çalışanlarında dörtte üçü asgari ücrete erişemiyor.
Bir başka acı gerçek, kadınların yüzde 60’ı asgari ücretle çalışıyor.
Asgari Ücretin mimarı Avrupa’da durum ne?
Avrupa’da çalışanların yüzde 9’u asgari ücret alıyor. Ücretli çalışanların Hollanda da yüzde 3’ü, Almanya’da yüzde 5’i, Fransa’da yüzde 8’i asgari ücret alıyor.
Peki, Türkiye’de asgari ücretli çalışan sayısının yükselme nedeni ne?
-Çalışmak isteyen kişi sayısına yetecek iş olanağı yok. Dışarıda ne kadar çok işsiz varsa içeride ücretler o kadar baskılanıyor.
-Asgari ücret ile diğer ücretliler arasındaki makas kapandı. Asgari ücret ortalama ücretin yerini aldı.
-Asgari ücret kayıt dışı ödemenin kapısı oldu. İşveren SGK primini daha az ödemek için çalışanını asgari ücretli gösterirken ücret farkını açıktan ödedi.
-Sendikalaşmanın engellenmesi. Toplu sözleşme kapsamındaki işçi sayısı düştükçe asgari ücretli sayısı artıyor.
Artık Türkiye’de asgari ücret büyük çalışan kitlesinin durumunu belirliyor
Asgari Ücretli çalışan sayısını düşürmek devletin öncelikli görevi olmalı.
İşveren işyerinde belli sayıda asgari ücretli çalıştırabilmeli.
Öncelikle sendikalaşmanın önündeki engeller kaldırılmalı. Çünkü, çalışan asgari ücretle işe başlasa dahi bu süre sınırlı olmalı. İşveren çalışanına asgari ücretin üstünde yıllık artışlar yapmalı. Sendikalarda işçiler adına bunun takipçisi olmalı.
Ayrıca, asgari ücrete ne kadar zam yapılırsa yapılsın, asgari ücret artışı otomatik olarak fiyatlara yansıyor.
Yerel asgari ücret sistemi belirlenmeli. Türkiye 3 bölgeye ayrılarak, asgari ücrete bölgesel zam yapılmalı.
Düşük ücret mutsuzluğa ve verimsizliğe yol açıyor. Devlet halkın mutlu olmasını istiyorsa çalışma hayatını düzenini yeniden sağlamalı.
Asgari Ücrete ve çalışma hayatına yeni düzenlemeler getirilmediği sürece bizim gündemimiz ‘’Asgari Ücrete ne kadar zam yapılacak?’’ olarak kalacaktır. Ve hangi hükümet gelirse gelsin bu tartışma bitmez.