Çocuğunuzun cinsel istismara maruz kaldığını nasıl anlarsınız?

“Bir çocuğun istismara uğradığını nasıl anlarsınız”, “Çocuklar istismara uğradığını neden söylemez” gibi merak edilen pek çok sorunun yanıtı “Çocuk İhmal ve İstismarı Bilgilendirme Kitapçığı”nda toplandı.

Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri olarak karşımıza çıkan çocuk istismarının, çocukların psikolojik ve fiziksel gelişimini ne derece etkilediğinin yanı sıra hangi önlemlerin, nasıl alınacağı konusunda da hayati önem taşıyor. Bahçeşehir Üniversitesi öğrencileri, çocuk ihmal ve istismarına ilişkin toplumu bilinçlendirmek için üniversitenin Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümünde okutulan “Çocuk İhmal ve İstismarı” dersi kapsamında ve Doç. Dr. Bilge Uzun’un önderliğinde rehber kitapçık hazırladı.

“Çocuk İhmal ve İstismarı Bilgilendirme Kitapçığı” ile öğretmenlere ve ailelere geniş çerçevede bilgi sunulması, istismara maruz kalmış çocukların doğru yönlendirilmesi amaçlanıyor. Kitapçığın içeriğini “Çocuğun istismar türleri”, “Bir çocuğun istismara uğradığını nasıl anlarsınız”, “Çocuklar istismara uğradığını neden söylemez”, “İhmalin çocuk üzerindeki etkileri nelerdir”, “Çocuk istismarına ilişkin veriler”, “Çocuklar kendilerini istismara karşı nasıl koruyabilirler”, “Ailelerin ve öğretmenlerin konu ile karşılaştıklarında yapması gerekenler” gibi başlıklar yer alıyor.

Veriler korkunç

Adalet Bakanlığı verilerinin de unulduğu kitapta, “Ülkemizde çocuğa yönelik işlenen suçlar 2019 yılında 9 bin 528; 2010’da 11 bin 854; 2011’de 15 bin 72; 2013’te 24 bin 651; 2014’te 26 bin 486; 2015’te 24 bin 983 ve 2016’da 21 bin 189 olarak tespit edilmiştir. 2006- 2008 yılları arasında çocukların cinsel istismarı suçundan açılan davalar incelendiğinde; sayının 2008’e kadar artış gösterdiği görülmüştür. 2006- 2008 arasında açılan davalar içinde yüzde 0.4 olan çocukların cinsel istismarı suçunun oranı, 2009-2016 yılları arasında 0.7’ye çıkmıştır” ifadeleri yer aldı.

‘İstismar, halk sağlığı sorunu’

Kitapta çocuk ihmal ve istismarına ilişkin şu bilgiler yer alıyor: “Çocuk ihmal ve istismarı ‘sorumluluk, güven ve yetenek ile ilgili genel durumda çocuğun sağlığına, yaşamına, gelişimine ve değerine zarar verebilen, fiziksel veya duygusal kötü davranış, ihmali her türlü ticari çıkar için çocuğun kullanılmasını içeren davranışlar’ olarak tanımlanmaktadır. (WHO) Bu doğrultuda, ihmal veya istismar bir çocuğa erişkin tarafından yöneltilen, onun gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan uygunsuz ve hasar verici eylem ve eylemsizliklerin tümü olarak nitelendirilebilir. Çocuk istismarının fiziksel istismar, cinsel istismar ya da duygusal istismar olarak farklı türleri vardır. Buna göre sadece kötü muameleye maruz kalmış çocukları değil, sosyal kuruluşları, yasal sistemleri, eğitim sistemini ve iş alanlarını da kapsayan, toplumu etkileyen bir halk sağlığı sorunudur.”

Evinde mutlu değildir

Çocuk istismarı, çocuğun yaşamına, sağlığına, gelişimine ve değerlerine zarar veren fiziksel veya duygusal davranışların tümüdür. Fiziksel istismara maruz kalmış çocukta belirtiler:

* Vücudunun herhangi bir bölgesinde oluşan kırık, morluk, yanık izleri ya da ısırıklar.

* Ebeveynlerine yönelik korku, evinde mutlu olmadığına, evde zaman geçirmek istemediğine yönelik davranış değişiklikleri.

* Yetişkinlerin yaklaşımları karşısında ürkek davranışlar.

* Aile üyelerinden birinin ya da aile üyeleri dışından birinin kendisine zarar verdiği yönünde ifadeler.

* Arkadaşlarına, hayvanlarına ya da nesnelere yönelik şiddet eğilimleri gibi durumlar.

‘Hayır’ diyememe

Çocuğun ihmali, bakımıyla yükümlü olan kişi ya da kişilerin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi, giyim, sağlık, sosyal ve duygusal gereksinimler ya da yaşam koşulları için gerekli ilgiyi göstermemesi gibi çocuğun fiziksel ya da duygusal yönden ihmal edilmesidir. İhmale maruz kalmış çocuklarda şu belirtiler görülebilir: l Çocukta açlık belirtileri.

* Akranlarından farklı olarak normal kilosunu koruyamaması, şişman ya da çok zayıf olması.

* Büyüme geriliği.

* Uykusuzluk belirtileri.

* Kendine değer vermeme, benlik saygısı düşüklüğü.

* Arkadaşlık ilişkileri kurmaya ilişkin başarısızlık.

* İlgi ihtiyacı nedeniyle ‘hayır’ yanıtı vermede güçlük çekme.

Nasıl anlarsınız

* Yürümede ya da oturmada zorlanma.

* Sıklıkla kâbus görme.

* Alt ıslatma, dışkı kaçırma.

* Ani iştah değişiklikleri

* Fiziksel ve bilişsel gelişiminden beklenmeyecek şekilde garip ya da yaşının üstü davranışlar sergilemesi.

* Yaşından beklenmeyecek ölçüde cinsel davranışlar hakkında bilgi sahibi olma.

* Yakınındaki yetişkinlere ya da bir yabancıya kolaylıkla bağlanma, yakınlık kurma.

* Cinsel yolla bulaşan bir hastalığın varlığı cinsel istismar ihtimalini düşündürebilir.

Kızlarda 3 kat fazla

Yapılan araştırmalar, cinsel istismara uğrayan çocukların cinsiyet farkını ortaya koyarak, kız çocuklarına yönelik istismarın erkek çocuklarına oranla 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. Cinsel istismarın farklı türlerinden söz etmek mümkün. Bu doğrultuda;

* Ensest (aile içi cinsel istismar).

* Cinsel organlara dokunma-dokundurtma.

* Oral yolla temasta bulunma.

* Pornografiye maruz bırakılma.

* Çocuk pazarlama.

* Çocuğun çıplak bedenini izleme, izlettirme.

* Cinsel içerikli konuşmalar yapma.