YARSAV'dan ''başörtülü hakim'' tepkisi !

Açıklamada bir yargıç veya savcının türbanla görev yapmasının evrensel hukuk ilkeleriyle, bağlayıcı etik kurallarla bağdaşmadığı gibi laiklikle de bağdaşmadığı vurgulandı. YARSAV ve Yargıçlar Sendikası, aralarında Türkiye Barolar Birliği'nin de bulunduğu birçok kurumu siyasal İslam'a karşı koymaya çağırdı.

"Siyasal İslam'a karşı koyma basın açıklaması" başlığını taşıyan ortak açıklamanın tam metni şu şekilde:

"BAŞKALARINA DA CESARET VERDİ"

Yargıtay'da görev yapan bir kadın yargıcın başörtülü olarak çalıştığı, bu konuda kendi çalışma kuralları olan Yargıtay'ın HSYK'dan görüş sorduğu ve Kurul kararı olmaksızın HSYK Genel Sekreter Yardımcısının imzalı yazısına istinaden kadın yargıcın başörtülü olarak görev yapmasına izin verildiği ve bu yazının verdiği cesaret ile Türkiye'nin değişik yerlerinde bazı kadın yargıç ve savcıların görevlerini başörtüsü ile yerine getirdikleri öğrenilmiştir.

"BAŞÖRTÜLÜ GÖREV YAPACAKLARINI KABULE İMKAN YOKTUR"

Şimdiye dek yargıçlar ve savcılarla ilgili bir düzenleme yapılmadığından bahisle kadın yargıçların başları kapalı görev yapabileceklerini kabule imkan yoktur.

Zira evrensel hukuk ve etik kurallar da bağlayıcılığı olan kurallardır ve bu nedenle de Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından Birleşmiş Milletler 2003/43 sayılı Bangalore Yargı Etiği İlkeleri kabul edilmiştir. Üstelik bu ilkeler HSYK’nın kararı ile kendi mevzuatımıza da aktarılmıştır.

Bangalore Yargı Etiği İlkeleri uyarınca;

1-Yargıç, yargısal görevlerini tarafsız, önyargısız ve iltimassız olarak yerine getirmelidir.

2-Yargıç, meslekî davranış şekli itibariyle, makul olarak düşünme yeteneği olan bir kişide her hangi bir serzenişe yol açmayacak hal ve tavır içinde olmalıdır.

3-Yargıcın hal ve davranış tarzı, yargının doğruluğuna ve tutarlılığına ilişkin inancı kuvvetlendirici nitelikte olmalıdır: Adaletin gerçek anlamda sağlanması kadar gerçekleştirildiğinin görüntü olarak sağlanması da önemlidir.

4-Yargıç, yargıçtan sâdır olan tüm etkinliklerde yakışıksız ve yakışık almayan görüntüler içerisinde olmaktan kaçınmalıdır.

5-Kamunun sürekli denetim sujesi olarak yargıç, normal bir vatandaş tarafından sıkıntı verici olarak görülebilecek kişisel sınırlamaları kabullenmeli ve bunlara isteyerek ve özgürce uymalıdır. Yargıç, özellikle yargı mesleğinin onuruyla uyumlu bir tarzda davranmalıdır.

6-Yargıç, kendi mahkemesinde hukuk mesleğini icra eden kimselerle olan bireysel ilişkilerinde, objektif olarak bakıldığında tarafgirlik veya bir tarafa meyletme görüntüsü ya da şüphe doğuracak durumlardan kaçınmalıdır.

7-Yargıç, toplumdaki çeşitliliğin ve sınırlı sayıda olamamakla birlikte ırk, renk, cinsiyet, din, tabiiyet, sosyal sınıf, sakatlık, yaş, evlilik durumu, cinsel yönelim, sosyal ve ekonomik durum ve benzeri diğer sebeplerden neşet eden farklılıkların (davaya mesnet olmayan sebepler) şuurunda olmak ve bunları anlamak zorundadır.

8-Yargıç, yargıçlık görevini yerine getirirken , davaya mesnet olmayan sebeplere dayanarak herhangi bir kişi ya da gruba karşı sözle veya davranışlarıyla meyilli ya da önyargılı olarak hareket edemez.

"YARGIÇ DİNİ SİMGELERDEN UZAK DURMALIDIR"

AİHM ve Anayasa Mahkemesi başörtüsünü dini bir simge olarak kabul etmiş, başörtüsüne din ve inanç özgürlüğü bağlamında yaklaşmıştır. Toplum nezdinde de başörtüsünün dinsel simge olarak inanç gereği kullanıldığı kabul edilmektedir. Bu ilkeler çerçevesinde duruşma salonlarının yargıcın tarafsız olduğu inancına gölge düşürecek her türlü dini ve siyasi simgeden arındırılması, yargıcın da dini ve siyasi simgelerden uzak durması, kullanmaması gerekmektedir. Diğer yandan yargılama sırasında yargıcın ve yargılamanın yapıldığı salonun dini ve siyasi simgeden arınmışlığı adalete ulaşmada tarafsızlık ve saflığın sağlanması bakımından oldukça önemlidir. Aksi yorum, ileriki günlerde başka simgelerin de duruşma salonlarına girmesinin önünü açacaktır.

"BAŞÖRTÜSÜ KULLANMALARININ EVRENSEL HUKUKÇA OLANAĞI YOK"

Kamu çalışanlarının kılık kıyafetinin düzenlendiği Yönetmelik hükümlerine evrensel hukuk ve etik ilkelerden uzak olarak normatif bir değer vermek bizleri sonuçsuz ve olumsuz bir mecraya sürükleyecektir. Örneğin, önceki düzenlemede yer alan "Elbiseler temiz, düzgün, ütülü, sade; ayakkabılar ve/veya çizmeler sade ve normal topuklu, boyalı; saçlar düzgün taranmış veya toplanmış; tırnaklar normal kesilmiş olur" ifadeleri şimdiki düzenlemede olmadığı için kadın yargıçlar ya da diğer kadın kamu çalışanları elbiseleri ütüsüz, ayakkabıları boyasız, saçı başı dağınık, kirli tırnaklı olarak görev yapamayacakları açıktır. O zaman salt Yönetmelikte bir hüküm olmadığı ve yargıç ve savcılarla ilgili kıyafet yönetmeliğinde düzenleme yapılmadığı için kadın yargıç ve savcıların dini bir simge olan başörtüsü kullanmalarının evrensel hukuk ve etik ilkeler uyarınca olanağı bulunmamaktadır.

"BAŞÖRTÜSÜ TÜRKİYE'DE DİN VE İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SİMGESİ"

Öte yandan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında laiklik ilkesi halen yerini korumaktadır ve yargıçların dinsel simge kullanmayarak bütün din ve inançlara eşit mesafede olduğunun "görünmesi" laiklik ilkesinin getirdiği bir zorunluluktur. Bilinmelidir ki insanların istedikleri dine ve inanca sahip olmaları, inançlarına göre yaşamaları Anayasa ve Uluslararası sözleşmeler ile korunan bir hak ve aynı zamanda özgürlüktür. Ne var ki AİHM kararlarında ısrarla ve isabetle belirtildiği üzere adil yargılanma (tarafsız olduğundan kuşku duyulmayan bir yargıç tarafından yargılanma) hakkı da Anayasa ve AİHM karararları, Uluslararası Sözleşmeler ile korunan bir haktır. İki hak ve özgürlüğün çatışması halinde bireysel olan hakka, toplumsal barışa hizmet eden hakka karşı sınırlamalar getirilebileceği AİHM kararlarıyla ölçülülük ilkesi gereği içtihat haline getirilmiştir. Bütün ülke ve uluslarası kamuoyu bilmektedir ki başörtüsü yıllardır Türkiye gündeminde din ve inanç özgürlüğünün bir simgesi olarak kullanılmış ve fazlasıyla istismar edilmiştir.

"3 ÇOCUK, KADINLARIN ÇALIŞMA HAYATINDAN ÇEKİLMESİ ÖNERMESİDİR"

En az üç çocuk doğurması ve çocuk doğuran kadın çalışana izin veya ücret gibi kimi teşviklerin verilmesi bir sosyal hakkın teslimi değil, kadınların çalışma hayatından çekilmesi önermesidir. 12 Eylül 1980 darbesiyle açılan ve siyasal islama giden yol yıllarca din ve inanç özgürlüğünün güçlendirilmesi görüntüsüyle istismar edilerek, din karşısındaki ahlaki ve bilimsel değerler yok edilerek bu günlere gelinmiş, önce “üniversitelerde serbest olsun, kamu çalışanları ile ilk ve orta öğretimde olmayacak”, arkasından “asker, polis ile yargıç ve savcılarda olmayacak, ilk ve orta öğretimde zaten olmaz” denilerek süreç aşılmış ve en son ilk öğretim çağındaki çocuklardan yargıç ve savcılara kadar tüm kadınların, hatta çocukların başörtüsüyle kapanmalarına kadar gelinmiştir.

"ÜLKEDE SİYASAL İSLAM ÇİZGİSİNE KAYIŞIN BİRÇOK İŞARETİ VAR"

Yargı alanında özellikle 2010 HSYK'sından sonra hükümet cemaat ortaklığında yargı bir kamplaşmaya götürülmüş, bu ortaklığın siyasi ve ekonomik menfaat savaşına girmesi ertesinde ise başka kullanışlı taşeronlar bulunarak yargı mesupları araşındaki ayrışma ve düşmanlaştırma had safhaya ulaşmış, yargıdan cemaat tasfiyesi adı altında HSYK'da başka cemaat ve güçlerin ve özellikle siyasi iktidarın egemenliği güçlendirilmiş özellikle son beş yılda yargıç ve savcıların özlük hakları, terfileri, yetkilendirilmeleri ve görev yerlerinin belirlenmesi anlamında kıdem, liyakat, uzmanlaşma, deneyim gibi tüm kriterler yok edilmiştir. Artık yargıç ve savcıların yüreğinde kendilerine yönelik bir adalet duygusu kalmamıştır. Ülke rejiminin demokratik, sosyal hukuk devleti çizgisinden siyasal İslam çizgisine kayışın elbette bir çok işareti vardır fakat, en kuvvetli ve tehlikeli işaret yargı üzerinden verilendir.

"LAİKLİĞE AÇIKÇA SALDIRI TEŞKİL EDEN İKTİDAR HAMLESİ.."

Adalet; inanç ve siyasi görüşlerden feyzaldığında, hukuk bu referanslardan hareket etmeye başladığında demokratik, hukun üstünlüğüne dayalı laik ve sosyal devletin varlığından söz edilemeyeceğinden hiç kimsenin kuşkusu bulunmamalıdır. Sonuç olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti artık bir siyasal İslam devletine doğru ciddi şekilde evrilmiştir. Bu durum demokrasi, özgürlük, hukukun üstünlüğü ve yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı ilkesi ile demokrasilerin olmazsa olmaz koşulu olan laikliğe açıkça saldırı teşkil eden bir siyasi iktidar hamlesidir. Otoriter siyasal İslam yönetimine doğru gidişe dur demenin son aşamasına gelinmiştir.

"KÖPRÜDEN ÖNCEKİ SON ÇIKIŞ"

Yaşadığımız zaman köprüden önceki son çıkıştır. Bu gidişe dur demek bir yurttaşlık görevidir. Bizler, Yargıçlar Sendikası ve YARSAV olarak yurttaşlarımızı haysiyetlerine sahip çıkmaya, demokrasi ve özgürlüklerden yana tavır almaya çağırıyoruz. Öncelikle; tüm otoriterleşme faaliyetlerinin yargının sopa olarak kullanılması suretiyle yapılması nedeniyle yargının diğer sivil unsurları olan Yargıda Birlik Derneği ve Demokrat Yargı Derneğini bu gidişe dur demeye davet ediyoruz.

"SİYASAL İSLAMA KARŞI AYAĞA KALKMAYA DAVET EDİYORUZ"

Yargının aktif gücü ve asli unsuru olan bağımsiz savunmanın şerefli üyeleri avukat örgütlerini, başta Türkiye Barolar Birliği olmak üzere tüm baroları siyasal İslama gidişe karşı ayağa kalkmaya çağırıyoruz. Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay'ı yargının bağımsızlığı ve yargıçların tarafsızlığının ancak yargılama alanlarının ve yargıçların dini simgelerden arınması ile mümkün olacağını, hukukun üstünlüğü ilkesinin egemen olduğu laik, demokratik Cumhuriyetin bir gereği olduğunu açıklamaya, yargı bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğü ilkesine sahip çıkmaya çağırıyoruz. Türkiyenin tüm siyasi partilerini, sivil, demokratik kitle örgütlerini, üniversiteleri, sendikaları, odaları, dernekleri, özgürlük ve demokrasi platformlarını bu siyasal islama dayalı otoriterleşme isteğine karşı durmaya, hayır demeye davet ediyoruz. Bilinmelidir ki, bu kötü gidişe dur demek bir sorumluluk, bir görevdir.

"KÖTÜ GİDİŞE DUR DEMEMEK ORTAKLIK ANLAMINA GELİR"

Bugün bu kötü gidişe dur dememek, bu sorumluluktan kaçınmak Türkiyenin otoriterleşme ve siyasal islama teslim edilmesinin ortaklığı anlamındadır. Tarih, bu Ülkenin en başta siyasi partiler olmak üzere aydınlarını, avukatlarını, yargıçlarını, savcılarını, üniversitelerini, odalarını, derneklerini, sendikalarını ve bu günün bütün demokratik, sivil kitle örgütlerini sorgulayacak ve tavırlarına göre kendilerini layık oldukları yerde anacaktır. Kamuoyunun bilgi ve takdirlerine saygı ile sunarız.