''Türkiye'nin satın aldığı aşı diğer aşılardan daha az etkili''

Sağlık Bakanlığı, genel kitlesel aşı uygulaması için inaktif aşı almaya karar verdiğini açıklamıştı. Türkiye, aşı için gün sayarken, konunun uzmanları ‘inaktif aşı mı, mRNA aşısı mı?’ tartışmalarına devam ediyor. Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan da bu konudaki görüşlerini paylaştı.

Sözcü gazetesinden Fahrettin Öztürk'ün haberine göre bir salgında kontrol sağlamak için en etkili olan aşıların canlı aşılar (değişik yöntemlerle zararsız hale getirilmiş, canlılığını muhafaza eden virüslerden hazırlanan aşılar) olduğunu dile getiren Prof. Dr. Ceyhan, ilk kullanılan aşının da böyle bir aşı olduğunu ifade etti.

Prof. Dr. Ceyhan, “Ancak bu kadar kısa sürede canlı aşı hazırlamak özellikle riski nedeniyle mümkün değildi. Dolayısıyla farklı yöntemler uygulandı ve neticede iki tane mRNA aşısı bir tane de inaktif (ölü aşı) kullanılabilir duruma geldi” dedi.

“CANLI AŞILAR DAHA GÜVENLİ VE ETKİLİ”

Prof. Dr. Ceyhan, mRNA aşılarının daha güvenli ve daha etkili olduğunu söyleyerek şu ifadeleri kullandı:

mRNA aşı yöntemi yeni bir yöntem değil. 1990'dan beri değişik hastalıklar üzerinde denenmiş, denemeleri devam eden aşılar. En eski bilinen aşı geliştirme yöntemlerinden biri inaktif aşı geliştirme yöntemidir. Son derece kolay hazırlanıyor. Çoğaltıp ısıyla, ultraviyole ile ya da bir kimyasal maddeyle öldürüyorsunuz ve insanlara veriyorsunuz.

Fakat bir dezavantajı var. Bütün virüs hücresini verdiğiniz için yan etki oranı mRNA aşılara göre daha fazla. Etkinliği de mikroorganizma canlı olmadığı için hücresel bağışıklığı pek uyarmıyor. Dolayısıyla tekrar tekrar yapılması gerekiyor. Bunun yanında taşınmasında ve saklanmasında mRNA aşılara göre avantajları var.

“DÜNYA mRNA AŞILARINI SAKLAMA ALANINA SAHİP DEĞİL”

Prof. Dr. Ceyhan, mRNA aşılarının özel saklama ve taşıma koşulları gerektirdiğini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:

Bu iki aşıdan BionTech Pfizer aşısı eksi 70 derecede tutulması gereken bir aşı. Moderna'nın aşısı da eksi 20 derecede tutulması gereken bir aşı. Biz de dahil dünyadaki hiçbir ülke bu şekilde eksi 70 ya da eksi 20 dereceye ayarlanmış aşı saklama ya da dağıtma sistemine sahip değil. Bu aşıları alan ve almaya karar veren ülkeler hemen bunların saklanması ve taşınması için gerekli sistemleri oluşturmaya başladılar.

Eksi 70 derecelik büyük depolama alanları inşa etmeye başladılar. Bunların taşınması için eksi 70 derece sistemler hazırladılar. Bu yapılamayacak bir şey değil ancak hem maliyetli hem de zaman alan bir iş. Dolayısıyla bu aşı zaten yapılacak ise en kısa sürede bunların tamamlanması lazım.

“İNAKTİF AŞI MEVCUT SİSTEME UYGUN”

Prof. Dr. Ceyhan, inaktif aşıların özel saklama koşullarına ihtiyaç duymadan da kullanılabildiğine dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:

İnaktif aşılar normal buzdolabı sıcaklığında saklanabiliyor ve taşınabiliyor. Dolayısıyla mevcut olan aşı saklama ve dağıtma sistemimiz yeterli. Zaten devlette genel kitlesel aşı uygulaması için inaktif aşı almaya karar verdi. İnaktif aşıların da güvenliğinde önemli bir sorun yok. Neticede ölü mikroorganizma bunlar. Çok kolay hazırlanıyorlar. Virüs, hücre kültürlerinde çoğaltılıyor, sonra ultraviyole ya da kimyasal maddelerle öldürülüyor ondan sonra vücuda veriliyor.

“İNAKTİF AŞILARIN ETKİNLİKLERİ AZ”

İnaktif aşıların etkinlik açısından yetersiz kaldıklarını ifade eden Prof. Dr. Ceyhan, “Bağışıklığı uyarma açısından hem canlı aşılardan hem mRNA aşılarından daha az etkililer. O nedenle tekrarlayan dozlarda yapılmaları gerekir. Koruyuculuk sürelerinin de diğerlerine göre daha kısa olma ihtimali var” dedi.

“AŞIYI SEÇME ŞANSIMIZ YOK”

“Hangi aşıyı yaptıracaksınız?” sorusunu yanıtlayan Ceyhan, “Seçme şansımız yok. En azından bir süre sadece Çin'in inaktif aşısını bulabileceğiz” dedi.