Trafik polisi denetlemesinde alkollü çıkan sürücünün cezası AYM'den döndü

M.E. 1 Mayıs 2019 günü akşam 20.30 sıralarında trafik kontrolünde durduruldu. Alkolmetre 1.09 promil alkol tespit etti. 1256 TL idari para cezası kesildi ve iki yıl süreyle ehliyete el konuldu.

M.E., alkol test cihazının kalibrasyonunun hatalı olduğu iddiasıyla hastanede alkol testi yaptırmak istedi. Ancak İzmir Valiliği’nin bireysel başvuru halinde alkol ölçümü yapılmamasına ilişkin genelgesesi gerekçesiyle talebi yerine getirilmedi.

M.E. cezanın iptal edilmesi için konuyu yargıya taşıdı. Hâkim; Danıştay’ın ilgili kararına da atıf yaparak verdiği kabul kararında, mevzuatta kişinin kendi imkânlarıyla sağlık kuruluşuna başvurmasını engelleyen bir düzenleme yapılmadığı, bu imkânın Valilik genelgesiyle ortadan kaldırıldığı, Danıştay’ın kararında da belirttiği üzere itiraz edenin kandan alkol ölçümü istemesi karşısında bunun reddedilmesinin Avrupa İnsan Hakları Sözeşmesi’nin 6. maddesi kapsamında savunma hakkının ve Anayasanın 36. maddesinde yer alan hak arama hürriyetinin hukuka aykırı genelge ile sınırlandırıldığı hususlarına dayandırdı.

HAKİM: “TEKRAR ÖLÇÜM YAPILAMAZ” 

Amirlik, Hâkimliğin verdiği başvurunun kabulü kararının kaldırılmasına ilişkin olarak Akhisar Sulh Ceza Hâkimliğine (itiraz mercii)  itiraz etti.

İtiraz mercii;

Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 97. maddesinin (3) numaralı fıkrasının (f) bendine göre teknik cihazla yapılan ölçüm sonucuna itiraz edilmesi durumunda tekrar ölçüm yapılamayacağını,

Teknik cihazla yapılan alkol ölçümüne itiraz etme imkânının yaralanmalı, ölümlü ya da kollukça müdahil olunan maddi hasarlı trafik kazalarında mümkün olduğunu, bu istisnai hâller dışında bugünkü yasal mevzuat çerçevesinde itiraz imkânı bulunmadığını,

Olayda teknik cihazla yapılan ölçümden sonra sağlık kuruluşuna sevkin zorunlu olduğu hâllerden herhangi birinin bulunmadığı gerekçesiyle Amirliğin itirazının kabulü ile Hâkimliğin kabule ilişkin kararının kaldırılmasına 26/11/2019 tarihinde kesin olarak karar verdi.

Bunun üzerine M.E. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.

DANIŞTAY KABUL ETTİ

Diğer yandan M.E., bu süre zarfında hastanede alkol testi yaptırmasını engelleyen ilgili yönetmelik, Valilik genelgesi ve işlemler hakkında Danıştaya başvurmuştur. Danıştay 8. Dairesi 24/10/2019 tarihli kararıyla Valilik genelgesine, başvurucunun sürücü belgesinin 2 yıl süreyle geri alınmasına, idari para cezası verilmesine ilişkin işlemler yönünden yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar vermiştir.

“DELİL ANCAK DEVLET YARDIMIYLA TOPLANABİLİR”

Anayasa Mahkemesi ise şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:

Somut olayda alkolmetrenin yanlış ölçüm yaptığını ileri süren başvurucu, Hastaneye müracaat ederek alkol testi yaptırmak istemiştir. Başvurucunun bu talebi Valiliğin genelgesi gerekçe gösterilerek reddedilmiştir. Halbuki başvurucunun toplatılmasını talep ettiği delil ancak devlet yardımıyla elde edilebilecek niteliktedir.

Somut olayda ise başvurucunun toplanmasını talep ettiği delil, Valiliğin genelgesiyle engellenmiştir. Dolayısıyla başvurucuya kendisinin elde etme olanağı bulamadığı delilin aksini ortaya koyma hususunda makul imkânlar sunulmamıştır.

Sonuç olarak başvurucu, usule ilişkin imkânlar noktasında dezavantajlı bir konuma düşürülmüş; yargılamada silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleri ihlal edilmiştir.

HÜKÜM: YARGILAMA İLKELERİ İHLAL EDİLDİ

Anayasa Mahkemesi incelem sonunda şu hükmü kurdu:

Silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin İHLAL EDİLDİĞİNE,
Kararın bir örneğinin silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Bergama Sulh Ceza Hâkimliğine (2019/877 D. İş) GÖNDERİLMESİNE,
Tazminat talebininin reddine,
OYBİRLİĞİYLE karar verildi.