Sayıştay'ın raporu etik dışı pazarlığı gözler önüne serdi

Sayıştay’ın Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2019 Denetim Raporu’nda, müteahhit firmaların “İdarenin ihale konusu işle ilgili olmayan genel ve sürekli ihtiyaçlarını karşıladığı” bildirildi.

Birgün gazetesinden Nurcan Gökdemir'in haberine göre, bunun yolu büyük bölümü pazarlık yöntemiyle ihale edilen işlerle ilgili imzalanan sözleşmelerin “Diğer Hususlar” bölümünde düzenleme yapılarak açıldı.

Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceğinin hüküm altına alındığı vurgulanan raporda, “İdarenin genel ve sürekli ihtiyaçları şeklinde tanımlanabilecek binek otomobil ve ofis gereçlerinin, nitelikli ve niteliksiz personel istihdamının ve Harcırah Kanunu’na tabi bir kısım harcamaların bu sözleşmeler üzerinden temin edildiği görülmüştür” denildi.

LÜKS ARAÇLAR ANKARA’DA

Raporda yer alan tespitler ana başlıkları ile şöyle:

HEDİYE KAPSAMINDA

Çok sayıda otomobil, ofis araç ve gereçleri temin edildi. Otomobil, araç ve gereçlerin büyük bir bölümü, lüks araçların tamamı Bakanlık merkez teşkilatınca kullanılıyor. Dolayısıyla, temin edilen araç ve gereçler sözleşmesi yapılan işin ifasından ziyade merkez teşkilatın genel ve sürekli ihtiyaçlarının teminine yöneliktir. Ayrıca, ofis araç ve gereçlerinin İdareye tahsisine rağmen, taşınır kayıtlarının yapılmaması ise ayrı bir sorun oluşturmaktadır. Taşınır kayıtları ve taşınır teslim belgesi olmadan yapılan kullanımlar Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in “Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı” başlıklı maddesi kapsamında değerlendirilebilecektir.

BÜTÇEYLE ALAMAYACAĞINI MÜTEAHHİTE ALDIRDI

Otomobil teminleri, araçların mahiyeti itibarıyla da mevzuata uygun değildir. Mevzuat, sınırlı sayıdaki makam ve hizmetler dışında yabancı menşeli araç edinilemeyeceğini, hizmet alımı yoluyla kiralanamayacağını veya başka bir yöntemle taşıt alınamayacağını ve araçların yüzde 50 yerli olacağını açıkça ifade etmektedir. Temin edilen lüks araçların tamamı ve diğer araçların büyük bölümü gerekli silindir hacmi, yerlilik oranı ve menşei şartlarını sağlamamaktadır. Dolayısıyla, idare genel bütçe ödenekleri ile temin edemeyeceği araçları yapım ve danışmanlık işleri sözleşmelerinin diğer hususlar bölümünü kullanarak temin etmektedir.”

ETİK KURALLARA AYKIRI

Denetim raporunda, yurt içi ve yurt dışı birçok faaliyetin de sözleşmeler kapsamında Etik Sözleşmesi ve Etik Davranış İlkeleri ile ilgili mevzuata aykırı olarak yüklenici firmalara yaptırıldığı da bildirildi.

Etik kurallarla ilgili yasakların “kamu görevlisinin tarafsızlığını, performansını, kararını veya görevini yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali bulunması”nı engellemeye yönelik olduğu vurgusu yapıldı. Raporda, görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çeklerinin hediye alma yasağı kapsamında yer aldığı kaydedildi.

TUTARI BÜTÇEDEN ALINIYOR

Sayıştay denetçileri, şirketlerin mevzuata aykırı bu tür mal ve hizmetlerin maliyetlerini hesaplayarak teklifini hazırladığı hazırlatmasında da bulundu. Raporda, “Dolayısıyla, sözleşmelerde talep edilen tüm bu unsurlar için yapılan ödemelerin ilgili işin hakedişleri vasıtasıyla genel bütçe ödeneklerinden karşılandığı açıktır” denildi.

PAZARLIKLA YAPILAN İHALELER

Sözleşmeler kapsamında talep edilen araç, gereç, personel, seyahatler, konaklamalar gibi unsurların miktar ve içeriğinin ihale yöntemi ile ilişkili olduğuna da dikkat çekilen raporda, “Pazarlık usulü (21/b) ile yapılan ihalelerin dokümanlarında talep edilen unsurların miktar ve mahiyetinin açık ihale usulü ile yapılan işlerden ciddi anlamda fazla olduğu görülecektir” tespiti de yer aldı.

ARAÇLAR, TELEFONLAR

Yasalara aykırı olarak alınan 25’i lüks sınıfında 96 binek araç, 8 minibüs, 207 bilgisayar, 115 dizüstü bilgisayar, 165 tablet bilgisayar, 255 hatlı cep telefonu, 60 hatlı dijital telefon, 34 LCD televizyon, 23 projeksiyon, 129 yazıcı/fotokopi cihazı, 8 cilt makinası, 12 evrak imha makinası, 6 UPS, 14 dijital fotoğraf makinası alındığı ancak bunların bir bölümünün henüz teslim edilmediği de belirlendi. Ancak lüks araçların tümü şirketlerden alındı.

GEZİLİ İHALELER

Yurtiçi ve yurtdışı gezileri içeren sözleşmeler ise şu ihalelerle ilgili imzalandı:

Halkalı Metro Yapım/Gayrettepe Metro Yapım (21/b): 250 Adam/Gün yurt dışında, sınırsız yurt içinde olmak üzere teknik inceleme gezisi.

Gayrettepe/Halkalı Metro İşleri Danışmanlık (21/b): Yurtdışı 600 Adam/ Gün yurtdışında, sınırsız olması üzere inceleme gezisi

Kızılay-AKM Metro Yapım (21/b): 50 Adam/ Gün yurt dışında teknik inceleme gezisi.

Bu gezilere katılan personelin tüm yemek, konaklama ve ulaşım masrafları şirketler tarafından karşılandı.

METRO İNŞAATLARI

Araç, malzeme temininin yer aldığı sözleşmelerin imzalandığı yapım ve danışmanlık işleri ile ihale yöntemleri şöyle:

Gayrettepe Metrosu Yapım (Pazarlık) , Halkalı Metrosu Yapım (Pazarlık), Bakırköy Metrosu Yapım (Açık), Sabiha Gökçen Metrosu Yapım (Açık), Kızılay-AKM Metrosu Yapım (Pazarlık), Gayrettepe ve Halkalı Metrosu danışmanlık (Pazarlık), Bakırköy Metrosu danışmanlık (Açık),Sabiha Gökçen Metrosu danışmanlık (Açık).