Yeni anayasa teklifinde neler var ?

AK Parti anayasa değişikliği taslak metnini MHP’ye sundu. Üniter yapıyı muhafaza edip, mevcut sistemdeki tıkanıklığı aşacak modelin ismi “cumhurbaşkanlığı” sistemi. Cumhurbaşkanı artık yürütmenin de başı olacak

Sabah gazetesinden Zübeyde Yalçın'ın haberine göre AK Parti, hazırladığı anayasa değişikliği taslak metnini MHP'ye sundu. Türkiye'nin kendi özelliklerine göre hazırlanan yeni modelin ismi "cumhurbaşkanlığı" sistemi olacak. Anayasa değişikliği referandumda kabul edilirse cumhurbaşkanlığı seçimi, hemen değil 2019 yılında yapılacak. Bu süre için Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan görevini sürdürecek ve yeni sistemde tanımlanan bazı yetkileri kullanabilecek. İşte MHP'ye sunulan anayasa değişikliği paketinin ayrıntıları:

SADECE SİSTEM, YAKLAŞIK 30 MADDE

Taslakta sadece hükümet sistemini değiştiren düzenlemeler yer alıyor. Sisteme ilişkin maddelerin 20, atıflar ve geçiş hükümleri ile birlikte paket 30 maddeyi buluyor.

CUMHURBAŞKANLIĞI MODELİ

Sistemin adı başkanlık değil cumhurbaşkanlığı olacak. Yeni sistemde ülkeyi yöneten kişi Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak isimlendirilecek. Cumhurbaşkanı devletin ve yürütmenin başı olacak.

ÜNİTER YAPI, TEK PARLAMENTO

Üniter yapı korunacak. TBMM'nin mevcut tekli meclis yapısı devam edecek. Yani senato gibi ikinci bir meclis olmayacak.

İKİ KEZ SEÇİLEBİLECEK

Cumhurbaşkanı, 5'er yıllığına en fazla iki kez seçilebilecek. Seçim iki turlu olacak. İlk turda yüzde 50 oy çıkmazsa ikinci tura en fazla oyu alan iki aday katılacak. Burada en yüksek oyu alan cumhurbaşkanı seçilecek.

MECLİS DIŞI ADAY ALTERNATİFLİ

Meclis'te grubu bulunan partiler cumhurbaşkanlığı için aday gösterebilecek. Parlamento dışında kalan ancak son genel seçimde yüzde 5'in üstünde oy alan partiler ile vatandaşların belli oranda imza toplayarak cumhurbaşkanlığına aday göstermesi ise alternatifler arasında.

İKİ CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI OLABİLİR

Cumhurbaşkanının bir yardımcısı olacak. Ancak taslakta bu konuda alternatifler bulunuyor. MHP'nin de sıcak bakması halinde cumhurbaşkanı yardımcısı sayısının iki olabileceği belirtiliyor.

ÜST DÜZEY BÜROKRATLARI ATAYACAK

Cumhurbaşkanı, Genelkurmay Başkanı, MİT Müsteşarı, rektörler başta olmak üzere üst düzey bürokratları atayacak.

YARGIDAKİ ATAMALAR

Cumhurbaşkanı belli oranda HSYK ve Anayasa Mahkemesi'ne üye seçebilecek. Taslakta, HSYK ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin yarısını Cumhurbaşkanının seçmesi öngörülüyor.

BAŞKANLIK KARARNAMESİ

Cumhurbaşkanı, yürütmenin alanına giren konularda 'cumhurbaşkanlığı kararnamesi' çıkartabilecek. Temel hak ve özgürlükler ile ilgili konularda ise kararname çıkaramayacak.

SEÇİM 2019'DA

AK Parti'nin paketinde yeni cumhurbaşkanlığı sistemine geçişin nasıl olacağının çerçevesini çizen hükümler de yer alıyor. Yeni sistem referandumda kabul edildiğinde cumhurbaşkanlığı seçimi hemen yapılmayacak, normal zamanı yani 2019 beklenecek. Bu tarihe kadar Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan görevini sürdürecek. Ancak yeni sistemde tanımlanan bazı yetkilerini kullanabilecek. Bu yetkilerin ne olacağı görüşmeler sonrasında netleşecek. AK Parti, Bakanlar Kurulu'na başkanlık etme, bakanları atayıp görevden alma gibi yetkilerin hemen kullanılmasını hedefliyor.