Tüm partiler İzmir'de şaşırdı !

İzmir'de 1 Kasım sonuçları hiçbir partinin yüzünü güldürmedi. CHP 7 Haziran’a göre oyunu yüzde 1.2 arttırıp milletvekili sayısını 12’den 14’e çıkarsa da iktidar beklentisi gerçekleşmeyince buruk sevinç yaşandı. AK Parti milletvekili sayısı 8’de kaldı, oylar 5 puan arttı. Puan artışı 1 milyon oy hedefini yakalamaya yetmedi. Lokomotif aday Binali Yıldırım, bu kez 840 bin oyla ayrıldı. MHP en ağır darbeyi aldı; 4 vekil 2’ye düştü, oylar eridi. HDP milletvekili sayısını korusa da oylarını 1.5 puan düşürdü.

Peki 1 Kasım’ın sandık sonuçlarını neler etkiledi?

YÜZDE 26’YA İNMİŞTİ

Hürriyet'ten Deniz Sipahi'nin haberine göre Adalet ve Kalkınma Partisi’nin oyları 2002’den bu yana 30’un altına hiçbir zaman inmemişti. 7 Haziran akşamı AK Parti için de bir şoktu; İzmir’de 10 puan kaybetmiş, oylar yüzde 26.60’a inmişti.

Bu düşüşte birkaç önemli detay vardı. HDP Türkiye genelindeki en iyi 5’inci performansını İzmir’de göstermiş, oyunu yüzde 4.81’den yüzde 10.5’e çıkarmıştı. Bu oy kaybındaki ilk neden Kürt seçmenin HDP’de birleşmesiydi. AK Parti’nin 7 Haziran’da aldığı en büyük eleştiri liste tercihleriyle ilgiliydi. Teşkilatın iyi tanıdığı isimler ya liste dışında bırakılmış ya da kendilerine listenin sonunda yer bulmuştu. Bir başka faktör de AK Parti adaylarının seçim stratejilerini ağırlıklı olarak İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu üzerine kurgulamış olmalarıydı.

AK PARTİ’NİN 3 TESPİTİ

“7 Haziran’dan bu yana neler değişti?” diye sorarsanız, AKP’nin İzmir’de 3 önemli tespit yapıp kendine çekidüzen verdiğini söylemek mümkün.

- HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın, “Emanet oyların farkındayız” sözü 7 Haziran akşamının en çarpıcı sözleriydi. Öyle anlaşılıyor ki, İzmir’de emanet oyların bir kısmı CHP’ye, bir kısmı AK Parti’ye döndü. HDP, İzmir’de 5’inci en iyi performanstan 8’inciliğe geriledi. HDP, 10.5’luk oy oranıyla 2 vekil çıkarmıştı. Bu sefer baraj altına gerileyip yüzde 8.83 oy aldı. Ülke genelinde yüzde 10’luk barajı geçtiği için 2 vekilini korumuş oldu. Ertuğrul Kürkçü ve Müslüm Doğan yeniden seçildi.

- AK Parti bu sefer listeleri eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’a teslim etti. 2011 seçimlerinde partinin oyunu yüzde 36.78’e çıkaran, büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinde de dikkat çekici bir performans gösteren Yıldırım’ın tabandan gelen şikâyetleri dikkate alması listenin çoğunluğunun değişmesine neden oldu. Teşkilatın iyi tanıdığı Atilla Kaya ve Necip Kalkan kendilerine yer buldu. İki kampanyayı üstlenen ve İzmir’in siyasi damarlarını iyi bilen Binali Yıldırım bu sefer de partinin seçim sürecini yöneten kişi oldu. Yerel konulardan daha çok, artan terör olaylarını, ekonomik istikrarı, bayrak ve toprak bütünlüğünü öne çıkaran Yıldırım, özellikle kırsalda MHP oylarının AK Parti’ye dönmesinde büyük rol oynadı. Özetle; 7 Haziran’da 30’un altına inen AKP, oyunu yüzde 26.60’tan 31.5’e çıkardı. Ancak bu, yeni vekil kazanmaya yetmedi. AKP iki bölgede 4’er milletvekilini Ankara’ya yolladı.

- Her seçimde Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’na yüklenen AKP milletvekili adayları bu sefer eleştiri dozlarını düşürdüler. Kenti konuşmak yerine genel siyaseti öne çıkardılar. Üstelik, 7 Haziran öncesinde AK Parti Diyarbakır Milletvekili Cuma İçten’in, “CHP’li İzmirli gençlerin özgürlükten anladıkları son derece açık giyinmek, kafa çekmek, sabaha kadar eğlenmek. İzmir boşanma oranının en yüksek olduğu il, neden acaba?” gibi tepkiler çeken yorumlara da asla izin verilmedi.

MHP’DE HAYAL KIRIKLIĞI

7 Haziran’da İzmir’de yüzde 13.59 alan MHP bu sefer yüzde 11.55’e geriledi. Bu düşüş MHP’ye 2 milletvekiline mal oldu. Ahmet Kenan Tanrıkulu ve Oktay Vural Ankara’ya giderken, listede değişikliğe gidip 2 kadın adayı ikinci sıralara yerleştiren MHP’nin yüzü bu sefer gülmedi. İzmir kamuoyunda ilgi gören Senem Kılıç ve Devlet Bahçeli’nin bilim, iletişim ve araştırmalar danışmanı Dr. Neslihan Çelik seçilemedi.

CHP 14 VEKİL ÇIKARDI

CHP’de ise buruk bir sevinç var. 12 olan milletvekili sayısı 14’e çıkarken, oy oranı da yüzde 44.95’ten 46.18’e yükseldi. 7 Haziran’da Yüksek Seçim Kurulu’nun kararıyla adaylığı düşen eski Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Atilla Sertel bu sefer 6’ncı sıradan Ankara’ya gitmeyi başardı. Eski Bornova Belediyesi Başkanı Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır ve Murat Bakan da 7’nci sıralardan Meclis’e girdi.

EMANETLER SADECE CHP’NİN DEĞİLMİŞ

- HDP İzmir’de 7 Haziran’a kıyasla oylarını 1.5 puan düşürdü. 30 bin oy eksik aldı. CHP’nin ‘benim emanetim’ dediği bu oylar CHP’ye değil, AKP’ye gitti. Özellikle Menemen ve Torbalı’da HDP’den AK Parti’ye oy geçişi fazla oldu. AK Parti’nin muhafazakâr Kürt stratejisine karşı Kars’tan gelip İzmir’den aday olan Mülkiye Birtane, birlikte oy kullandıkları sandığın başında HDP İzmir Milletvekili Ertuğrul Kürkçü’ye “Beni almadan gidersen konuşmam” dese de seçmen 3. vekile vize vermedi. HDP’nin Birtane’si Meclis’e gidemedi.

- İzmir’de MHP’li seçmen yüzünü CHP’ye döndü. MHP’deki 2.3 puanlık erime 2 vekile mal oldu. MHP’den giden vekilleri CHP aldı. MHP, AK Parti’nin “Hayırcı MHP” algısını yönetemedi.

- İzmir 1’inci bölgede Roman aday kapışması yaşandı. CHP’den Özcan Purçu, AK Parti’den Cemal Bekle 5. sıradan yarışa girdi. CHP birinci bölgede 7, AK Parti 4 milletvekili çıkardı. Bekle, yurtdışından gelecek oylarla yüreği ağzında sabahladı ancak 1000 oyla beklemede kaldı.

- İzmir’den Meclis’e giden 26 milletvekili içinde en genci 35 yaşındaki Hamza Dağ (AK Parti) en yaşlısı ise 67 yaşındaki Zekeriya Temizel. 26 vekilden sadece 3’ü kadın; ikisi CHP’den Selin Sayek Böke ve Zeynep Altıok, diğeri AK Parti’den Nükhet Hotar.

- İzmir’de Torbalı, Menderes, Ödemiş, Kemalpaşa, Selçuk ve Kiraz’da belediyeleri elinde tutan AKP en çok oy artışını 8 puanla Torbalı ve Kemalpaşa’da gerçekleştirdi. En düşük artış 2 puanla Karşıyaka, Güzelbahçe, Narlıdere’de.

- İzmir’in ekonomist milletvekilleri Meclis’te yer buldu. CHP’nin ekonomi politikalarına yön veren Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, Borsa İstanbul’un eski Başkanı İbrahim Turhan, MHP’nin ekonomi kurmaylarından eski Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu da yeniden seçildi.