Referandum sonrası Çin modeli eyalet sistemi
Referanduma sayılı günler kala "Evet çıkarsa özerklik gelecek" iddialarını güçlendirecek bir ayrıntı ortaya çıktı.
Anayasa değişiklik çalışmaları ekibinde yer alan Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Şükrü Karatepe başkanlık sistemiyle birlikte büyük kentlerin yeniden yapılanacağını söyledi, Çin’i örnek gösterdi.
Sözcü gazetesinden Ali Ekber Ertürk'ün haberine göre Referanduma sunulan anayasa değişiklik teklifinin “özerkliğe yol açacağı” tartışmaları sürerken, Cumhurbaşkanı'nın yerel yönetimlerden sorumlu Başdanışmanı Şükrü Karatepe'den ortalığı karıştıracak açıklamalar geldi. Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin yayın organı Şehir Araştırmaları Dergisi'nde “Başkanlık Sisteminde Şehir Yönetimi” başlıklı makale yazan Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Şükrü Karatepe, kalabalıklaşan metropollerin artık klasik idarelerle yönetilemeyeceğini savundu. Karatepe, “İl özel idareleri ile büyükşehir belediyelerinin gücünün birleşmesiyle, belediye kavramını aşan, yeni bir yönetim birimi oluşmuştur. Bu illerin yönetimine artık, şehir kavramını öne çıkaran ‘şehir yönetimi', ‘büyükşehir yönetimi' veya ‘kent yönetimi' gibi başka isimler bulmak gerekir” ifadesini kullandı. “Büyük metropollerde ‘belediye' kavramı artık şehir yönetimini açıklamada yetersiz kalıyor” diyen Karatepe, eyaletle yönetilen Çin modelini şu sözlerle aktardı:
“Çin'de, şehirlerin bir kısmı farklı statülerde kuruluyor. Bütün politikalarını, ulusal birlik ve güvenliğe öncelik vererek oluşturan Çin, büyüyen ve gelişen şehirlerine yeni yönetim modelleri uyguluyor. Güvenlik kaygısıyla resmi açıklamalarda yüksek sesle dile getirilmese bile, Türkiye de bu süreçten etkileniyor.”
Karatepe'nin örnek gösterdiği Çin'de, 23 eyalet, 5 özerk bölge ile 2 özel statülü il bulunuyor. Büyükşehirlerin artık merkezi idarelerle yarışan mega projeler geliştirdiğini dile getiren Karatepe, “yerel yönetim” tabirinin artık sınırları zorladığını belirterek şunları yazdı:
ÖNCE BAŞKANLIK, SONRA EYALET
“Şehir yönetiminin başkanlık sistemine uyumlu hale getirilmesi için düzenlemeler yapılırken, büyük şehirlerin hizmetler alanında değişen rolü dikkate alınarak, şehir yönetimi yeniden tanımlanmalıdır. Bu tanımlama yapılırken, büyükşehir belediye başkanına doğrudan ‘şehir başkanı' veya ‘büyükşehir başkanı' gibi bir ad verilmelidir. Bütün şehirde (30 büyükşehir) özel idarelerin kalkması ve iki başlı yürütmenin sona ermesi ise başkanlık sisteminin tam olarak kurulması yönünde atılan önemli bir adımdır.
Anayasa değişikliği ile yürütmede tek başlılık sağlandıktan sonra, şehirlerin tamamında bütün şehir uygulamasına geçilerek yönetimde de tek başlılık sağlanmalıdır. Sonraki aşamada ise, şehir yönetimlerine yeni hükümet sistemine uyumlu bir kimlik kazandırılması yönündeki düzenlemeler yapılmalıdır.”