Mansur Yavaş yerel seçimde Ankara'yı kazanabilir mi ?

CHP Parti Meclisi, yerel seçimde aday olacak isimlerin bazılarını dün belirledi. 

Ankara'da Mansur Yavaş'ın adaylığı kesinleşirken, İstatistikçi ve Yerel Yönetimler Uzmanı Filiz Aydın Koç, "Ankara'da Mansur Yavaş kazanabilir mi" başlıklı dikkat çeken bir analiz yazısı yazdı. Filiz Aydın Koç, son 3 yerel seçimi tablolarla inceledi.

Filiz Aydın Koç'un analizi şu şekilde:

Ankara…

Türkiye nüfusunun %6,7’sinin yaşadığı Ankara nüfusu 5.445.026 kişi. Nüfusun %71’i seçmen. Seçmen sayısı 3.853.894 kişi (2017). Nüfus artış hızı Türkiye ortalamasının üzerinde; Türkiye: binde 12,4; Ankara: binde 18,3. Nüfusu Türkiye ortalamasına göre daha yaşlı; Türkiye ortanca yaşı, 31,7 Ankara’nın ortanca yaşı, 33,4. Dolayısıyla en yoğun olan yaş grupları (35-39), (30-34), (25-29). Ankara’nın 25 ilçesi bulunuyor. Nüfusun %78’i 6 ilçede (Çankaya, Keçiören, Yenimahalle, Mamak, Etimesgut ve Sincan) yaşıyor. 

Yerel Seçimler ve Ankara

Son üç yerel seçime bakalım;

2004 yerel seçimlerinde 8 ilçeyi kapsayan büyükşehir belediyesi sınırlarında seçmen sayısı 2.269.442’idi. 2004 yerel seçimlerine katılım %75 oranında gerçekleşti ve 1.636.633 oy geçerli sayıldı.

Bu oyların %55,1’ini (901.000 oy) AK Parti adayı M. GÖKÇEK; %12,6’sını (206.630 oy) CHP adayı Yılmaz ATEŞ; %21’ini (341.231oy) SHP adayı Murat KARAYALÇIN;  %4,6’sını (74.815 oy) MHP adayı Hamza Hamit HOMRİŞ aldı.

2009 yerel seçimlerinde yine 8 ilçeyi kapsayan büyükşehir belediyesi sınırları içinde seçmen sayısı 2.979.744’idi. Bu seçimde hem seçmen sayısı arttı hem de katılım oranı %85’e yükseldi ve 2.440.455 oy geçerli sayıldı.

Bunun sonucunda, seçimde AK Parti adayı M. GÖKÇEK 940.230 oy (%39); CHP adayı Murat KARAYALÇIN 763.879 (%31); MHP adayı Mansur YAVAŞ ise 667.871 oy (%27) aldı.

2014 yerel seçimlerine gelindiğinde, seçimlerden önce yapılan yasa değişikliği ile (6360 Sayılı yasa) büyükşehirlerde bütün ilçe belediyelerinin sınırı mülki sınır olmuş, bu illerdeki belde belediyeleri mahalleye, köyler de mahalleye dönüştürülmüştü. Dolayısıyla 25 ilçenin tamamı büyükşehir belediyesine dahil edildiğinde seçmen sayısı yaklaşık %21 oranında, yani 629 bin kişi arttı ve 3.609.048 kişiye ulaştı. 2014 yerel seçimlerinde, seçmen katılım oranı da rekor düzeylere yükseldi. Seçmenin %91’i seçime katıldı ve oyların 3.162.112’si geçerli sayıldı.

AK Parti adayı M. GÖKÇEK 1.417.212 (%44,8) oy, CHP adayı Mansur YAVAŞ 1.385.576 (%43,8), MHP adayı Mevlüt KARAKAYA ise 245.765 oy (%7,8) aldı. Bu seçimi de yine, 31.636 oy fark ile M. GÖKÇEK kazandı.

Seçimlere baktığımızda, muhalif partilerin hem kendi içlerinde hem de birbirleriyle ittifak yaparak AK Parti’ye karşı Ankara’yı kazanma çabasına girdikleri görülüyor. Buna karşılık ise AK Parti’nin yasal değişikliklerle kırsal kesimden seçmen sayısını artırmaya ve seçime katılım oranlarının yüksek tutmaya çabalayarak seçimi kazanmaya çalıştığı ve bunu başardığı düşünülebilir.

2014 seçimleri bu çabaların artık başa baş geldiği bir noktayı da göstermekte. Bu nedenle de, Ankara’da 2019 yerel seçimlerinde kimlerin aday olacağı ve ne tür ittifakların kurulacağı siyaset satrancının hamleleri olarak merakla bekleniyor.

2014’ten bu yana, partiler ve Türkiye yapısal dönüşümler yaşadı. Bu nedenle, 2019 yerel seçimlerine yeni bakış açıları ile bakmak mümkün. Ancak, 2014 seçim sonuçlarını baz aldığımızda, MHP kökenli aday Mansur YAVAŞ’ın seçimi kıl payı kaybetmesi 2019 içinde muhaliflerin yeniden başa güreşmek için mutlaka bir ittifak yapması gerektiği sonucunu çıkarmakta.

Durumu daha iyi anlamak için, 24 Haziran 2018 genel seçim sonuçlarını, 2015’ten bu yana eski genel seçim sonuçlarıyla ile karşılaştırdığımızda;

AK Parti’nin 1 Kasım 2015 Genel Seçimlerine göre %17, CHP’nin %12, MHP’nin %5 oy kaybetmesi ve yeni kurulan İYİ Partinin 421 bin oy  (%12,3) alması Ankara’da yeni dengeler kurulduğunu gösteriyor. Aşağıdaki tabloda, Ankara’da partilerin 2015 seçimleri ile 2018 seçimi arasındaki oy farkları yer alıyor.

Buna karşın, 2014 yerel seçimlerini hatırlayacak olursak, Mansur YAVAŞ 2014 yerel seçimlerinde, CHP adayı olarak 1.385.576 oy almıştı.

M. YAVAŞ’ın 2019’da CHP ve İyi Parti’nin ortak adayı olması durumunda, genel seçimdeki sonuçlara göre değerlendirilirse, iki partinin toplam oyu olarak 1.318.996 oy ediyor. Bu oy, 2014’teki oyundan sadece 66.580 oy daha az. Bu sayılara bakıldığında, M. YAVAŞ ismi üzerinde bir CHP-İYİ Parti ittifakı Ankara’yı kazanma potasına giriyor. Ayrıca, M. GÖKÇEK’in aday olmaması, M. YAVAŞ’ın İYİ Parti dışında da kendi seçmeninin olması, bu olasılığı güçlendiren faktörler olarak düşünülebilir.

Bunların yanında, Ankara’da 2018 seçim sonuçlarına baktığımızda belli oy geçişlerini görüyoruz. Şöyle ki AK Parti, CHP ve MHP’nin toplam oy kaybı 416.666 iken, İyi Parti’nin aldığı oy 421.079 oydur. Buna göre, İYİ Parti’nin aldığı oyun %64’ünü AK Parti’den , %30’unu CHP’den, %6’sını MHP’den aldığını söylemek mümkündür.

Ayrıca, aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, CHP Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İNCE’nin partisinden 341.604 oy fazla aldığı göz önünde bulundurulduğunda Ankara seçmeninin adaya göre oy verme davranışı gösterdiği ve milliyetçi oyların parti değiştirebildiğini göstermektedir.