İşte Türk tipi Başkanlık modeli

AK Parti, yeni anayasa çalışmalarının stratejisini oluşturmaya başladı. Bu kez dört parti uzlaşması aranmayacak, uzlaşma sağlananlarla yola devam edilecek.  ‘Başkanlık sistemi’ birkaç seçenekli olarak muhalefete sunulacak. ‘Yarı başkanlık sistemi’ veya ‘partili cumhurbaşkanı’ da gündeme gelecek.

Hürriyet gazetesinden Nuray Babacan'ın haberine göre TBMM’de tüm partilerin katılımıyla 25 ay süren ve sonuçsuz kalan anayasaçalışmalarının bir benzeri, yeni yasama döneminde bir kez daha yaşanacak. Bu anayasa çalışmalarının ömrünü ‘ikili’ veya ‘üçlü’ ittifaklar belirleyecek. İktidar, muhalefet partilerinden herhangi biriyle uzlaşma sağlayamazsa anayasa değişikliği hayal olacak. 

AK Parti’nin yeni anayasayı referanduma götürebilmesi için Meclis’teki partilerden birinden en az 13 milletvekilinin desteğine ihtiyaç olacak. Gerekli 330 oy ancak bu şekilde bulunabilecek. Referandum aşamasına gelmek bile çok büyük başarı sayılacak. Bunun için Meclis’te uzun bir süreç yaşanması gerekecek. AK Parti, kendi taslak anayasa metninden yola çıkacak. Seçim beyannamesinde halka vadedilen başlıkların da içinde yer alacağı öneriler arasında, başkanlık sistemi uzlaşmaya bağlı olarak seçenekli olabilecek. HSYK’nın Meclis tarafından seçilmesinden, Yargıtay ve Danıştay yerine ‘Temyiz Mahkemelerinin’ kurulmasına kadar bir çok başlık yer alacak. Güçlü yerel yönetimler ve yerel özerklik gibi başlıklar ise tartışmalara bağlı olarak şekillenecek.

Anayasa değişikliğinin en önemli başlığını ‘başkanlık sistemi’ oluşturacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın göreve gelmesinden bu yana ısrarla gündeme getirdiği ‘başkanlık sistemi’nin akıbetini de siyasi süreç belirleyecek. Uzlaşma sağlanması durumunda, ‘başkanlık sistemi’ birkaç seçenekli olarak muhalefete sunulacak. En son noktada ‘yarı başkanlık sistemi’ veya ‘partili Cumhurbaşkanı’ noktasına kadar çekilebilecek. 

Siyasette sürpriz olarak konuşulan bir başka konu ise Anayasa’da tam tersi bir değişiklik yapmak olarak konuşuluyor. Erdoğan’ın 2019’da yeniden aktif siyasete dönme planına bağlı olarak, Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinin ‘tamamen sembolik’ olarak şekillendiği, Başbakanın yetkilerinin arttırıldığı, güçlendirilmiş başbakanlık ve buna bağlı parlamenter sistemin de önümüzdeki dönemde tartışılabileceği dile getiriliyor.

YARGIDA TEK ÇATI

Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin yanı sıra Yargıtay ve Danıştay da lağvedilecek. Bunun yerine ‘Temyiz Mahkemesi’ kurulacak. Askeri, idari ve adli mahkemelerin tüm temyiz işlemlerine de burası bakacak. Temyiz Mahkemesi, alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olacak.

HSYK VE SAYIŞTAY

HSYK’nın yapısı değiştirilmeyecek. Ancak, HSYK üyelerinin tamamını Meclis’in seçmesi sağlanacak. İktidarların ağırlığını önlemek için nitelikli çoğunluk aranacak. Kurulun üyeleri, TBMM tarafından üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilecek. Sayıştay korunacak. Bu kurum, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarelerinin, sosyal güvenlik kurumlarının, mahalli idarelerin, kanunlarla anonim ortaklık şeklinde kurulmuş olanlar da dahil olmak üzere diğer kamu idarelerinin ve siyasi partilerin bütün gelir ve giderleri ile mallarını, TBMM adına denetlemekten sorumlu olacak.m

PARTİ KAPATMA

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru sistemi yeniden gözden geçirilecek. Vatandaşların daha kolay adalet hizmeti alabilmesi için hukuki yardım sigortası sistemi getirilecek. Parti kapatma uluslararası standartlarda düzenlenecek.

HAK VE ÖZGÜRLÜKLER

Edinilen bilgiye göre, partinin daha önceki anayasa taslaklarında olduğu gibi yeni metinde, bireysel hak ve özgürlüklere atıf yapılırken, toplumsal çeşitliliği tanıyan, herhangi bir etnik veya dini kimliğe referans yapmayan bir vatandaşlık tanımı yapılacak. Demokratik denge ve denetim ilişkisi esas alınacak. Yasadaki seçim barajının yeniden düzenlenmesine olanak sağlayacak alt yapı oluşturulacak.