Anayasa değişikliği teklifinde ilk 7 madde kabul edildi

Anayasa değişiklik teklifinin ikinci turunda ilk gün 7 maddenin oylaması yapıldı. Yapılan oylamada birinci madde 345 oyla, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı maddeler 342, yedinci madde de 340 oyla kabul edildi. Öte yandan, 6. maddenin oylaması sırasında yaşanan gerginlikten dolayı Meclis başkanı oturuma ara verdi ve kullanılan oylar geçersiz sayıldı.

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin birinci maddesi 345 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 486 milletvekili katıldı. Oylamada 345 kabul, 140 ret oyu kullanıldı, 1 boş oy çıktı. 

Oylama sırasında bazı CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı ve oyların kabinlere girilmeden verildiği gerekçesiyle tepki gösterdi. 

Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı sık sık oy kullanan milletvekillerinin yerine oturması uyarısında bulundu. 

Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı. 

Meclis Başkanvekili Bahçekapılı, gönderilen özel vekaletnameler uyarınca Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek adına Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş adına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu adına ise Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç'ın vekaleten oy kullanacağını açıkladı. 

TEKLİFİN BİRİNCİ MADDESİ

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin birinci maddesine göre, Anayasa'nın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek. 

Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek. 

2. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin ikinci maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 139 ret oyu kullanıldı, 4 boş oy çıktı. 

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ikinci maddesi ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak. 

Oylama sırasında bazı CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı ve oyların kabinlere girilmeden verildiği gerekçesiyle tepki gösterdi. 

Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, oy kullanan milletvekillerinin yerine oturması uyarısında bulundu. 

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı. 

HDP'nin tutuklu milletvekillerinin isimleri okunduğunda HDP milletvekilleri, "hapiste" veya "rehin" diye bağırdı. Bahçekapılı'nın "Oy kullanmayan milletvekili var mı?" sorusu üzerine HDP milletvekilleri, partilerinin tutuklu milletvekillerinin isimlerini saydı. 

3. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin üçüncü maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 137 ret oyu kullanıldı, 3 oy geçersiz, 3 boş oy çıktı. 

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ücüncü maddesine göre, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak. 

CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle zaman zaman tepki gösterdi. 

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı. 

4. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin dördüncü maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 486 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 138 ret oyu kullanıldı; 1 oy geçersiz, 4 boş oy, 1 oy çekimser çıktı. 

Maddeyle, Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor. 

Buna göre TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek. 

Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak. 

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı. 

HDP Muş Milletvekili Burcu Çelik, oylama devam ederken, HDP sıralarının önüne geçerek, partisinin cezaevinde olan milletvekillerinin isimlerini okudu.

Ayağa kalkan HDP'li milletvekilleri, her okunan isim karşısında, "hapiste" diye bağırdı. 

5. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin beşinci maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 486 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 140 ret oyu kullanıldı, 4 boş oy çıktı. 

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin beşinci maddesiyle, TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor. 

CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle zaman zaman tepki gösterdi. 

HDP Muş Milletvekili Burcu Çelik'in her oylama sonrasında TBMM Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı'nın "Oyunu kullanmayan milletvekili var mı?" sorusu üzerine HDP'nin tutuklu milletvekillerinin isimlerini saymasına AK Parti milletvekilleri tepki gösterdi. 

AK Parti İstanbul Milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı ise PKK'lı teröristlerin şehit ettiği isimleri de okuyarak, "Yasin Börü mezarda, Muhammet Fatih Safitürk mezarda, Dolmabahçe şehitleri mezarda, Kayseri şehitleri mezarda, Merasim Sokak şehitleri mezarda, Kızılay şehitleri mezarda." diye bağırdı. 

6. MADDE

Görüşmeler devam ederken 6'ıncı maddenin oylanması sırasında tartışma çıktı. TBMM Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı, oylama sırasında ara verdi. Verilen aradan sonra verilen oylar geçersiz sayıldı. Tekrar oylama yapıldı.

6. MADDE 342 OYLA KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin 6'ncı maddesi 342 oyla kabul edildi.               
Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 138 ret oyu kullanıldı; 3 boş oy çıktı, 2 oy da geçersiz sayıldı.               

Anayasanın, TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor.               

Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. "Gensoru", denetleme yetkisinden çıkarılacak.               

"Meclis Araştırması", belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.               
"Genel Görüşme", toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek. "Meclis Soruşturması", cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında, anayasanın teklifle değiştirilen 106'ncı maddesinin 5, 6 ve 7'nci fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak.               

"Yazılı Soru", en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek.          "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme" ve "Yazılı Soru" önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.      

7. MADDE 340 OYLA KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin 7'nci maddesi 340 oyla kabul edildi.
Genel Kuruldaki gizli oylamaya 484 milletvekili katıldı. Oylamada 340 kabul, 136 ret oyu kullanıldı; 1 oy çekimser, 3 oy geçersiz, 4 oy boş çıktı.               

TBMM Başkanlık Divanında oturan Meclis Katip Üyesi CHP Tekirdağ Milletvekili Emre Köprülü'nün oy sayımına ilişkin tutanağı imzalamaması üzerine TBMM Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, tutanağı Meclis Katip Üyesi AK Parti Bolu Milletvekili Fehmi Küpçü'ye imzalattı.         

AK PARTİLİ VEKİLLER ALKIŞLARLA KARŞILADI     

AK Parti'li milletvekilleri, maddenin kabul edilmesini alkışlayarak karşıladı.               
Bahçekapılı, oylamanın sonucunu açıklamasının ardından, oylarını usulüne göre kullanan milletvekillerine teşekkür etti.          

7. MADDEYLE GETİRİLEN DÜZENLEMELER    

Maddeyle, cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor.               
Böylelikle doğrudan halk tarafından seçilen ve siyasal bir kişilik olan cumhurbaşkanının partisiyle ilişkisinin kesilmesine dair hükmü yürürlükten kaldıran ilga normunun, halk oylamasında kabulü akabinde yürürlüğe girmesi anında bir siyasi partiyle ilişki kurması mümkün hale getiriliyor.               

Anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor.    

Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek.               

Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.               
Mevcut anayasadaki, cumhurbaşkanlığına aday gösterilmede 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor.               
Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.               

Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği ise sona erecek.               
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek.               

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan biri herhangi nedenle seçime katılmazsa, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak.               
İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek.               

Seçimlerin tamamlanamaması durumunda yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.