İşte Zarrab'ın ''altın ticareti''nin ayrıntıları
ABD'de görülen davada itirafçı olduktan sonra dün akşamki ilk duruşmada yaptığı açıklamalarla Türkiye gündemine bomba gibi düşen Reza Zarrab duruşmada işlem detaylarını adım adım anlattı.
Reza Zarrab, kendi adına açılan, ancak "itirafçı" olmasıyla tek sanığının Halkbank eski Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla’nın kaldığı New York’ta duruşmada dün saatlerce ifade verdi. Son dakika haberine göre; İfade verirken çok rahat görünen, mahkeme Hakimi Richard Berman’a “Sayın Yargıcım” diye hitab eden, savcılığın sorduğu tüm sorulara verdiği yanıtları “efendim” diyerek bitiren Zarrab, bir ara pano başına geçip, İran’a yaptırımları Halkbank üzerinden nasıl deldiklerini bir de şema çizerek gösterdi.
İşte Sözcü gazetesinden Zeynep Gürcanlı'nın aktardığı Zarrab'ın “İran yaptırımlarını ihlal” şeması:
Soru: Yaptığınız altın ticaretinde ilk adım nedir?
Yanıt: Bizim Dubai'ye altın satmamız. Buraya bir firma adı yazıyorum. Buraya bizim kendi firmamızın satışı olarak yerleştiriyorum. Royal grup benim şirketim. Altın satıyor. Alıcı firma ise, örnek veriyorum, Dubai'deki en büyük külçe altın alım-satımı yapan firma
Soru: Sonra ne yapıyorsunuz?
Yanıt: Satacağımız altının fiyatı ve ayarı karşılıklı konuşarak belirlenir. Miktar belirlenir. 100 kg örneğini vereyim. Bu durumda Royal 100 kg külçe olarak Inceet'e satar. Royal'ın Türkiye'deki herhangi bir bankadaki hesabı kullanılır. Finansbank örneğini vereceğim.
Soru: Finansbank nedir?
Yanıt: Türkiye'deki bir Türk bankasıdır efendim. Royal grubun burada hesabı vardır.
Soru: Sonra ne yapılır?
Yanıt: Royal grubu-Incept ile proformo anlaşma haline gelir. Alıcı, miktar, fiyat gibi unsurlar yer alır efendim.
Soru: Sonra ne olur?
Yanıt: Dubai'deki Bank of Baruda'da Incept'in hesabı vardır. Para hareketlerini kırmızı olarak çiziyorum efendim. Bank of Baruda'dan Finansbank'a talimat gelir ve talimat miktarı kadar Incept'in hesabından Royal'ın hesabına gönderilir. 100 kg altın 15 milyon dolar civarıdır. 15 milyon dolar bizim hesabımıza gelir. Incept'in hesabından 15 milyon eksilir. Bunu da mavi olarak ürünün hareketi olarak çiziyorum. Royal grubu da paranın karşılığında 100 kg altın gönderir. Bunun karşılığında kargo belgesi olur.
Soru: Başka ne belgeler olur?
Yanıt: Proforma belgesi, para ödendiğine ilişkin swift, kargo belgesi. İşler bu şekilde tamamlanmış olur efendim.
Soru: Halkbank bu ticaretin neresinde?
Yanıt: Onu da çizerek göstereyim efendim. İran'la Halkbank üzerinden altın ticaretini çizeceğim.
Öncelikli işlem, İran'ın Türkiye'ye ham petrol ve doğal gaz satması ile başlar. İlgili şirketi buraya çiziyorum efendim.
Soru: Hangi şirket
Yanıt: NIOC. İran İslam Cumhuriyeti Ulusal Petrol şirketi efendim.
Soru: Türkiye'de kim petrol alıyor?
Yanıt: Tüpraş'ın İran'dan ham petrol alma izni var. Botaş da doğal gaz alıyor. Buraya Botaş ve Tüpraş'ı da çizeceğim.
NIOC, Botaş'a gaz, Tüpraş'a ham petrol satar. Bunun karşılığı olan para Botaş ve Tüpraş tarafıından Halkbank'taki NIOC adına açılmış hesaba yatırılır. Halkbank'ta hem Botaş, hem, Tüpraş, hem de NIOC hesabı vardır. Bunların hepsini aynı kutu içine yazıyorum. Bu kutu da Halkbank'ı temsil ediyor efendim. Kutu içinde, Halkbank'ta hesabı olan şirketleri yazıyorum.
Halkbank içinde, Tüpraş ve Botaş hesaplarından, NIOC hebasına aktarılan paraları kırmızı kalemle çiziyorum. Örnek olarak 15 Milyon Euro'luk bir satışı vereceğim. Bu satış gerçekleştikten sonra İran'daki banka devreye girer.
Buraya da İran'daki banka olarak Sermayeh Bank örneğini çizeceğim efendim. İran'daki Sermayeh Bank hesaplarını da bu kutuya koyacağım ve İran'ın ödeme talimatlarını maviyle çizeceğim efendim. Sermayeh Bank'ın döviz alım satımı yapana şirketi Sermayeh exchange, NIOC'tan ödeme talimatlarını alır. Bunun altın alan bir de paravan şirketi vardır Tosa Ticaret adı altında.
Soru- Neden paravan şirketi var?
Yanıt- Altın alma yetkisi olan bir şirket kurulmuştur. Ticaretin mahiyetine uyması için.
Sermayeh Bank'ın da Halk Bankası'nda hesabı vardır. Ancak NIOC, ödemelerinin tamamı kadar parayı Halkbank'taki mevcut hesabından çekemez.
Soru- Neden çekemez?
Yanıt- Amerikana ve BM ambargosu yüzünden. Kısacası, ödeme kısıtları vardır efendim.
Burada 20 milyon örneği vereceğim efendim. Sermayeh'de 20 milyonluk para oluşur. Sonra benim şirketim devreye girer. Sermayeh'in uluslararası ödemesini gerçekleştirmek için.
Buraya Halkbank kutucuğu içine kendi şirketimi de yerleştiriyorum efendim. Safir Altın. Bu benim altın alım satımı yapan şirketlerimden biri. Sermayeh Bank, Halkbank'a teleks çeker.
Soru- Teleks nedir?
Yanıt- Bankaların aralarındaki haberleşme metadlarından biridir efendim. Telekste Sermayeh hesabından 20 milyon eksilip, Safir altın hesabına geçmesi yer alıyor.
Soru- Telekste ne gibi bilgiler olur?
Yanıt- Bu teleks bazı bilgiler içerir, gönderici ismi- burada Tosa ticaret, alıcı ismi, burada benim şirketim safir, işlemin mahiyeti. Bu bölümde de altın yazar.
Soru- Bundan sonra ne olur?
Yanıt- 20 milyon Euro Safir'in 20 milyon da Sermayeh'in hesabından çıkar. Altını tedarik ettiğimiz bir firma vardır. Proformada benim firmam ile alıcı firma bulunur.
Soru- Proforma kime verilir?
Yanıt- Bankaya verilir efendim. Safir altın bu parayı tedarikçisine geçr. 20 milyon Euro Safir'den çıkar. Bütün bu işlemlerin hepsi de Halkbank içinde olur. Şimdi sıra bu parayı Halkbank'tan çıkarmaya geldi.
Soru- Neden parayı çıkarmak bu kadar zor?
Yanıt- ambargo yüzünden efendim.Halkbank içinde bu para çevrilerek, çıkışını sağlamaya yaklaşıyoruz. NIOC bu parayı doğrudan Halkbank'tan çıkaramaz
Soru- Neden NIOC doğrudan parayı çıkaramıyor?
Yanıt- Ambargo nedeniyle çıkarması mümkün olamıyor. Burada altını tedarik ettiğimiz Rona'nın Denizbank'taki TL cinsinden hesabına para havale edilir.
Soru- Havale sonrası ne olur?
Yanıt- Halkbank, Denizbank'a mesaj geçer. Buradan itibaren Royal grubu devreye girer. Bu para akışı sırasında Sermayeh'ye NIOC'ın verdiği talimat benim ofisime gelmiş olur. Payment order, ödeme talimatı efendim.
Biz de 20 milyon Euro karşılığında altın alırız. 200 kg kadar olur Rona'dan alırız. Royal'ın elinde 200 kg altın olur. Bu da 20 milyona karşılık gelir. Bu altını fiziksel olarak alırız. Benim personellerim Rona'ın ofisine bavullarla giderler, altını bunlara koyup getirirler.
Sıra altını ihraç etmeye gelir. Çünkü bu işleri yapmamız gerekir. Halkbank'ın yönlendirmesiyle, biz bu altının İran'a gittiğini söyleriz. Buna uygun belge düzenleriz.
Kargoları da fiziksel olarak altınları, Dubai'ye götürürüz. Altın İran'a Dubai üzerinden gönderiliyormuş gibi gösterilir. Ancak altın hiçbir zaman İran'a gitmez. Bizim Dubai'deki ofise gider. Royal'den 200 kg altın eksildi. Bu eksilen altın, Dubai'de benim firmam olan Atlantis'te oluştu. Sıra, bu altını satıp, tekrar nakit paraya geçmeye gelir.
Soru- Altın neden İran'a gitmez?
Yanıt- Altına İran'da ihtiyaç yok ki efendim. İran'ın ihtiyacı uluslararası ödemeleri yapmak.
Soru- Ama belgeye Dubai üzerinden İran yazdınız. Niye?
Yanıt- Halkbank'ta bize belirli zamanlarda belgeye İran yazmamız söylendi.
Soru- Kim söyledi
Yanıt- Süleyman Aslan, Mehmet Hakan Atilla söyledi.
Soru- Dubai'deki altın ne oldu?
Yanıt- Sıra geldi altını satmaya efendim. Incept şirketine 200 kg altın satarız. Bunun karşılığında dirhem alırız
Soru- Dirhem nedir?
Yanıt– Dubai'nin, Birleşik Arap Emirlikleri'nin yerel para birimidir efendim.
Soru– Dirhem'i aldıktan sonra ne olur?
Yanıt– 20 miyon Euro, yaklaşık 50 milyon dirhem yapar. Rostamani Exchange, ki Dubai'de finansal işlemler yapan bir döviz bürosudur,bu şirketin ABD'de hesabı vardır. 50 milyon DirhemiRostamani'ye veririz. Karşılığında, Royal'ın İstanbul'daki ofisi İran'dan aldığı ödeme talimatını, Dubai ofisine, yani Atlantis'e gönderir. Atlantis de Rostamani'ye verir. Sonuç olarak pekçok işlem var ama para aynı noktada birleşir.
Soru– Sonra ne olur?
Yanıt– İran'ın verdiği ödeme talimatı Rostamani'ye geçilir. Rostamani de ödeme için, mesela Bank of China'ya bir ödeme olsun, ABD'de hesabı olan bankaya talimat gönderir. Eğer Bank of China'nın Rostamani'nin hesabının olduğu ABD bankasında hesabı yoksa, para Bank of China'nın hesabının olduğu ABD bankasına aktarılır. Böylece, Halkbank'tan çıkışı olmayan para, İran'ın ödeme talimatları için kullanılır.
Hakim Berman– toplam kaç tane işlem yapıyorsunuz?
Yanıt– En az 10 işlem Sayın Yargıcım.
"ALTINI NEREYE GÖNDERECEĞİMİZE HALKBANK KARAR VERİYOR"
Reza Zarrab, ifadesinde kendisine sorulan, kendisinin içinde olduğu Türkiye kamuoyunun 17-25 aralık döneminde duyduğu tüm telefon dinleme kayıtlarını da doğruladı.
Savcı, Halkbank'la ilgili olarak yaptığı telefon tapelerini teker teker Zarrab'ın önüne koydu, incelemesini istedi, ardından bu “konuşmayı biliyor musunuz?”, “bu konuşmanın taraflarından biri siz misiniz?” Sorularını yöneltti.
Zarrab'ın tüm konuşmaları doğrulaması üzerine ise, konuşmalarda geçen kavramlar konusunda kendisinden ayrıntılı bilgi istendi.
Zarrab, ABD ambargosunu delmek için yapılan altın ticareti konusunda da, altının nihai varış noktası konusundaki yönlendirmeleri Halkbank'tan aldıklarını, ABD İran'ın altın ticaretine de kısıtlama getirdikten sonra, Halkbank yöneticilerinin belgelerde altının nihai varış yeri olarak İran'ı göstermemelerini istediklerini de vurguladı.