Grafikli - Dünyanın En Hızlı Takım Oyunu: Buz Hokeyi

İSTANBUL (AA) - BÜLENT ASLAN - Dünyada özellikle Kuzey Amerika ile Kuzey Avrupa'da en çok izlenen sporlar arasında yer alan buz hokeyi, son yıllarda Türkiye'de de popülaritesini artırdı.

Olimpik bir branş olan buz hokeyi, dünyada 19. yüzyılın sonlarına doğru oynanmaya başlarken, Türkiye'ye gelişi yaklaşık 100 yıl sonrasında oldu. Türkiye'deki ilk resmi buz hokeyi karşılaşması 1990'da oynandı. Buz üstünde yapılması nedeniyle "dünyanın en hızlı takım oyunu" olarak nitelenen buz hokeyi, özellikle Kanada, Rusya, İsveç, Finlandiya, Çek Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri ve Slovakya gibi ülkelerde oldukça yaygın bir şekilde yapılıyor.

Türkiye'de İstanbul, İzmir, Ankara, Kocaeli ve Erzurum'da oynanan buz hokeyinin, önümüzdeki dönemde yapılacak yeni tesislerle daha da gelişmesi ve daha büyük kitlelere yayılması bekleniyor.

- Yirmişer dakikadan 3 periyot

Buz hokeyi, iki takımın yirmişer dakikadan oluşan 3 periyotta mücadele ettiği bir spor branşı. Bu periyotlar arasında 15 dakikalık aralar olurken, takımlar her devre arasında kaleleri değişir.

Buz hokeyi, 61 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğindeki buz pistlerinde, pak adı verilen bir diskle oynanır. 2,5 santimetre yüksekliğinde, 7,6 santimetre çapında olan ve yaklaşık 160 gram ağırlığa sahip sıkıştırılmış plastikten yapılan pak, sert şutlarda saatte 160 kilometre hıza kadar ulaşabiliyor.

Dünyanın en hızlı takım oyunu olan buz hokeyinde sporcular müsabaka sırasında 40 kilometre hıza ulaşabilir. Takımlar, biri kaleci olmak üzere 6 kişiyle sahada yer alır. Takım, yedeklerle birlikte toplam 20 kişiden oluşur. Sahadaki beş oyuncudan üçü hücum, ikisi de savunma görevini üstlenir.

Oyuncular, buz hokeyi sopalarıyla pakı rakip takımın kalesine sokmaya çalışır. Pistin etrafını saran şeffaf ve kuvvetli plastikten yapılmış cam duvarlar sayesinde pak sürekli oyun alanı içinde kalır. Bu sayede oyun çok az durur. Normal süresi berabere biten maçlarda uzatma devreleri ya da penaltı atışları ile kazanan belirlenir. Oyuncular, maç içinde pakı vücutları ile yönlendirebilirler ancak sopa dışında, vücudun herhangi bir bölümüyle atılan goller geçersiz sayılır.

- Oyuncu değişiklikleri

Buz hokeyinde oyuncu değişiklikleri oyun durduğunda olduğu gibi devam ederken de yapılabiliyor.

Üst seviyedeki liglerde bir oyuncu bir girişte maksimum 1-1,5 dakika oyunda kalır. Hakem, oyun devam ederken yapılan değişiklik sırasında bir takımın fazla oyuncuyla oynadığı kararını verirse, takım ceza alır ve 2 dakika eksik oynar. Oyun içinde kural dışı hareketlerde bulunan oyunculara 2,5 ya da 10 dakikalık cezalar verilir ve bu sürede ceza alan takım eksik oynamak zorunda kalır.

Buz hokeyinde oyun, hakemin pakı belli noktalarda her iki takımdan birer oyuncunun sopaları arasına bıraktığı başlama atışıyla başlar. Maçların oynandığı pistin üzerinde enine doğru uzayan 3 kırmızı (2 kale çizgisi ve yarı saha çizgisi) ve 2 mavi çizgi (ofsayt çizgileri) ile 5 daire ve 8 başlama noktası bulunur.

Buz hokeyinde bir başhakem, iki çizgi hakemi, iki kale hakemi, bir sayı hakemi, bir saat hakemi, bir anons hakemi görev yapar.

- Futboldaki gibi ofsayt var

Buz hokeyinde de futboldaki gibi ofsayt kuralı bulunuyor.

Ofsayt kuralına göre, hücum yapan takım oyuncuları, pak hücum alanındaki mavi çizgiyi aştıktan sonra mavi çizgiyi geçebiliyor.

Ofsayt dışındaki temel kurallardan biri de buzlanmadır. Buzlanma, bir takım oyuncusunun, pakı kendi yarı sahasından karşı takımın kale çizgisini de geçecek şekilde uzaklaştırmasıyla gerçekleşir.

- Kavga, buz hokeyinin doğasında var

Buz hokeyi, sık sık ana haber bültenlerinde sahada çıkan kavgalarla gündeme geliyor.

Çok hızlı oynanan ve sert fiziki müdahalelerle vücut temasına izin veren buz hokeyinde oyuncular arasında sık sık itişmeler ve tartışmalar yaşanabiliyor. Bu itişme ve tartışmaların ardından sinirlerine hakim olamayan oyuncular arasında ciddi kavgalar da yaşanabiliyor. Bu kavgaların buz hokeyinin doğasında var olduğu kabul ediliyor.

- En popüler olduğu ülkeler

Buz hokeyi konusunda Kanada, Rusya, İsveç, Finlandiya, Çek Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri ve Slovakya önde gelen ülkeler.

Dünyadaki en iyi oyuncuların çoğu Ulusal Hokey Ligi'nde (NHL) mücadele ediyor. NHL 1917'de başlarken, 2007 itibarıyla doğu-batı konferansı adlarıyla on beşer takımlı iki lig halinde düzenleniyor.

- Tarihçesi

Buz hokeyi, ilk kez orta çağlarda Kuzey Avrupalılar tarafından oynanmaktaydı. 19'uncu yüzyıl ortalarında ise ilkel formda Kanada'da oynanmaya başlanmış, ilk resmi hokey oyununun 1855'te Kingston, Ontario'da oynandığı düşünülmektedir.

Kayıtlara geçen ilk maç 1865'te bir üniversite öğrencisi olan Robertson tarafından düzenlendi. Daha sonra Robertson, ilk buz hokeyi kurallarını geliştirdi. Bu kurallar gereğince takımlar dokuzar oyuncudan oluşuyor ve kare şeklinde bir pak kullanılıyordu. Montreal'de toplanan bir komite oyunun yedişer kişilik takımlarla oynanmasını öngördü. 1909'da Ulusal Hokey Kurulu, oyuncu sayısının altıya indirilmesine karar verdi. 1893'te ise Stanley Kupası başladı. Bu kupada en iyi Kanadalı hokey takımına Lord Stanley ödülü verilmekte ve günümüzde devam etmektedir.

- Türkiye'de buz hokeyinin başlaması

Buz hokeyinin Türk sporcular tarafından oynanmaya başlaması Ankara'da, Atatürk Buz Pisti'nde, Gençlik Parkı'nın donmuş havuzlarında ve İstanbul'da Korukent Buz Pisti'nde 1980'li yılların başlarında olmuştur.

Son derece kısıtlı malzeme imkanlarıyla buz hokeyi oynamaya başlayan Ankaralı ve İstanbullu iki grup genç, ilk kez 9 Ocak 1988 tarihinde, Ankara Atatürk Buz Pisti'nde, yaklaşık 200 seyirci önünde, buz hokeyi maçı yapmışlardır.

1990 yılında ise Ankara Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Paten Kulübü, Ankara Atatürk Buz Hokeyi Takımı ve İstanbul Boğaziçi Patinaj Kulübünün katıldığı ilk turnuva düzenlendi ve Ankara Büyükşehir Belediyesi birinciliğe ulaştı. Bu turnuvada yer alan ekiplerin katılımıyla 1993 yılında ilk buz hokeyi ligi düzenlendi. Kadınlarda lig uygulamasına ise 2006'da geçildi.

- Milli takım erkeklerde 41, kadınlarda 33. sırada

Uluslararası Buz Hokeyi Federasyonu (IIHF) verilerine göre Türkiye, milli takımlar düzeyinde, erkeklerde dünya sıralamasında 50 ülke içinde 41., kadınlarda ise 37 ülke içinde 33. sırada yer alıyor.

İlk kez 1992 yılında oluşturulan Türkiye Erkek Buz Hokeyi Milli Takımı, topladığı 815 puanla 41. sırada yer alırken, kadınlar ise 1095 puanla 33. oldu.

A Milli Erkek Takımı, tarihindeki ilk galibiyetini Yeni Zelanda'ya karşı, 1998 yılında elde etti.

Kadın Milli Takımı ise ilk kez 2006 yılında kuruldu.

2006 yılında ilk kez Türkiye Kadın Buz Hokeyi Milli Takımı oluşturuldu ve Dünya Şampiyonası 4. Grup’ta mücadele etti. Kadınlar Ligi ilk kez 2006-2007 sezonunda düzenlendi ve Polis Akademisi ilk şampiyon unvanını elde etti.

Buz Hokeyi Erkek Milli Takımı, dün İstanbul'da sona eren Dünya Şampiyonası 3. Klasman müsabakalarını ilk sırada tamamlayarak 2B Klasmanı'na yükselmeyi başardı.

- Kanada zirvede

Buz hokeyinde erkek ve kadınlarda dünya sıralamasının zirvesinde Kanada yer alıyor.

Kanada erkek takımı 3 bin 690, kadın takımı ise 3 bin 840 puanla ilk sırada yer alıyor. Kanada'yı erkeklerde Rusya ve İsveç, kadınlarda ise ABD ve Finlandiya takip ediyor.

- Türkiye'de 6 bin 900 lisanslı sporcu var

Türkiye Buz Hokeyi Federasyonu verilerine göre Türkiye'de bu sporu yapan 6 bin 900 lisanslı sporcu bulunuyor.

Ayrıca bu alanda 187 de Türk hakem görev yapıyor.

- Türkiye'de 6 ligi var

Buz hokeyinde Türkiye'de 5 lig bulunuyor.

Erkeklerde Süper Lig ve 1. Lig, Kadınlar Ligi'nin yanı sıra 20 Yaş Altı Genç Erkekler Ligi, 10-14 Yaş Grubu Yıldızlar Ligi müsabakaları ile 6-10 Yaş Grubu Minikler Turnuvası her yıl düzenleniyor.

- Türkiye'de 5 ilde salon var

Türkiye'de buz hokeyi maçları 5 ilde yapılıyor.

İstanbul, Erzurum, Ankara, Kocaeli ve İzmir'de buz hokeyi salonları kulüplerin ve sporculara hizmet veriyor. İki yıl içinde bu salonların sayısının 18'e çıkması bekleniyor.

- Sakatlanmalara karşı önlemler

Buz hokeyi, oyuncuların yüksek hızlara ulaştığı ve düşme, çarpışmaların yoğun yaşandığı bir spor olduğundan oyuncular koruyucu malzemeler giyiyor.

Kurallara göre her buz hokeyi oyuncusu kask, dizlik, dirseklik, omuzluk, hokey şortu, hokey eldiveni, hokey pateni, hokey çorabı ve forması giymek zorundadır. Kask, oyuncunun kafasına gelebilecek pak, sopa gibi etkenlerden korur. Uluslararası kurallara göre 18 yaşını doldurmayan oyuncular kasklarının önünü tamamen kapatan kafes şeklindeki vizörü kullanmak zorunda. Diğer oyuncular ise burunlarının altına kadar uzanan cam veya plastik vizörler kullanabilir. Bu durumda çoğu buz hokeyi oyuncusu dişlerini gelebilecek pak ya da sopa darbelerinden korumak amacıyla dişlik takar. Dizlik, dizin üst kısmından patene kadar uzanır, bacağın ön kısmını korur. Sert plastikten yapılmıştır. Bacağa çarpan pak dizlik sayesinde zarar vermez. Dirseklik, dirseklerle beraber kolların bir kısmını korur. Omuzluk, omuzları ve göğüs kısmını etkin şekilde korur. Hokey şortu, içi sert plastikle kaplı dayanıklı kumaştan yapılır. Bel ve kalça bölgesinde, düşmelerde sakatlıkları önlemek amacıyla daha sert, kalın ve kuvvet emici pedler bulunur.

Kaleciler ise oyunculardan farklı olarak büyük görünümleri ile dikkati çeken kaleci dizliklerini, daha koruyucu olan kaleci göğüslüklerini ve kaleci kasklarını giyer. Kalecilerin sopaları da farklı yapıdadır. Kaleci patenlerinin ön kısmı da yine daha koruyucudur. Kaleci dizliği yüksek hızdaki şutlarda kaleciyi korur ve daha rahat kurtarış imkanı sağlar. Kaleci kaskının sağlamlığı büyük önem taşır, çünkü hızlı şutlar kaska isabet edebilir. Pak kalecinin kaskına çarptığında hakem oyunu durdurur ve kaleciye bir süre verilir.

Yapılan araştırmalar, buz hokeyinin diğer salon sporları ya da futboldan daha fazla bir sakatlık riski içermediğini gösteriyor.

- Cezalar

Buz hokeyinde verilen başlıca cezalar şöyle:

Küçük ceza: Kaleci dışındaki herhangi bir oyuncu 2 dakika için buzdan çıkarılır ve yerine oyuncu giremez.

Büyük ceza: Kaleci de dahil herhangi bir oyuncu oyunun geri kalan kısmı için buzdan çıkarılır ve yerine başka bir oyuncu 5 dakika sonra oyuna girebilir.

Maç cezası: Kaleci de dahil olmak üzere bir takımdan bir oyuncu maç cezası alırsa, oyunun geri kalan kısmı için buzdan çıkarılır ve soyunma odasına gönderilir. Oyundan atılan oyuncunun yerine 5 dakika sonra bir başka oyuncu girer.

Penaltı atışı: Eğer küçük ceza verilmesi durumunu da içeren bir ihlalde başhakem penaltı atışına hükmederse penaltı atışı gerçekleşir.

Pakın kasten üstüne düşen ya da pakı yerde vücuduna doğru çeken kaleci dışındaki oyuncuya küçük bir ceza verilir. Yumruklaşma başlatan herhangi bir oyuncuya maç cezası kesilir.

Kaleci dışında hiçbir savunma oyuncusu, pakı buzdan eliyle alamaz. Bu kuralı ihlal eden oyuncuya bir küçük ceza verilir.

Paka omuz hizasından yüksekte vurmak yasaktır ve yapıldığında oyun hemen durdurularak, ihlali yapan takımın kalesine en yakın iki noktadan birinden oyun başlatılır.

Rakibini eliyle, sopasıyla veya başka bir şekilde tutan oyuncuya bir küçük ceza uygulanır. Sopasını kanca olarak kullanıp rakibinin ilerlemesini engelleyen ya da engellemeye çalışan oyuncuya bir küçük cezaya çarptırılır.

- Akay: "Gelecekten çok umutluyuz"

Türkiye Buz Hokeyi Federasyonu Başkanı Bülent Akay, ilerleyen dönemde buz hokeyinin Türkiye'de iyi bir konuma geleceğinden umutlu olduklarını söyledi.

AA muhabirine açıklamada bulunan Akay, buz hokeyi maçlarının Türkiye'de İstanbul, İzmir, Ankara, Kocaeli ve Erzurum'da oynandığını dile getirerek, "Şu anda Süper Lig, 1. Lig, kadınlar, gençler, yıldızlar ve minikler ligi olmak üzere 6 ligimiz var. Yaklaşık 6 bin 900 lisanslı sporcuyla sürekli gelişen bir spor. Türkiye'de yeni bir tesis atağı var. İki yıl içinde buz pisti sayısı 18'e ulaşacak ve bu spor daha da gelişecek. Yayıldıkça daha çok başarılar gelecek. Şu an faal olarak bu sporu bin kişi yapıyor." dedi.

Bülent Akay, çocukların ve gençlerin buz hokeyine gösterdiği ilginin kendilerini sevindirdiğini anlatarak, şunları kaydetti:

"Biz gelecekten çok umutluyuz. Bu sporun yapılması için buz pisti gerekiyor. Buz pisti sayısı gün geçtikçe arttığı için, okullara doğru bunu yaydığımız için ve aynı zamanda medya kuruluşları ilgi gösterdiği için bu sporun yayılması ve tanınması gittikçe artıyor. Doğal olarak ailelerimiz, velilerimiz küçük çocuklarını daha çok buz pistine getirecekler. Daha çok sporcumuz olacak, altyapımız gelişecek. Uzak olmayan gelecekte bu sporu yapan çocuk sayısı arttıkça, takımlarımızın sayısı artacak ve bu başarılar doğal olarak milli takıma yansıyacak."

Buz hokeyinin pahalı bir spor olmadığını anlatan Akay, şu ifadeleri kullandı:

"İlk yatırım olarak bir buz hokeyi kıyafeti alınması gerekiyor. Özel yapısından dolayı bu kıyafet uzun yıllar kullanılabilir. Bu nedenle diğer sporlara göre çok da pahalı bir spor değil, ancak zor bir spor. Maç içinde takımlar istediği kadar oyuncu değiştirirler. Maç sonuna kadar eforlarını korumaları gerektiği için çok fazla sahada kalmazlar, hemen çıkarlar. Korumalı olduğu için tehlikesi olmayan bir spor. Yorucu bir spor ama alıştıkça çok kolay ve keyifli bir spor. Türk gençliğinin yapısına çok uygun, hızlı ve mücadeleci bir spor."

- İnce: "Tesis oldukça bu spora ilgi daha da çok artacak"

Türkiye Buz Hokeyi Erkek Milli Takım Başantrenörü Deniz İnce ise Türkiye'de 25 yıllık geçmişi olan buz hokeyinin son yıllarda daha fazla ilgi gördüğünü vurgulayarak, "İnsanlarımız tanıdıkça popülaritesi daha da artacaktır. Çünkü gerçekten çok heyecanlı bir spor. İçinde çok fazla heyecan ve mücadele barındıran bir spor. İnsanlarımız da bu sporda gerçekten çok yetenekli. Gençlerimiz çok yetenekli." dedi.

Buz hokeyinin gelişimi için tesisleşmenin önemli olduğunu vurgulayan İnce, "Türkiye'de olimpik olarak beş farklı ilde tesis var. Önümüzdeki yıldan itibaren bu tesis sayısı çok daha fazla olacak. Aynı zamanda birçok ilimizde alışveriş merkezlerinde küçük buz pistleri var. Bazı okullar kendi buz pistlerini açmaya başladılar. Gerçekten buz sporları ülkemizde baya ilgi görmeye başladı. Tesis oldukça bu spora ilgi daha da çok artacak, sporcu sayımız da artacak. Belli bir seviyeye gelmek ve başarı elde etmek istiyorsak, tesisleşme kaçınılmaz." değerlendirmesinde bulundu.